Liveblog donderdag 24 maart

23.02 | Oekraïne vraagt Amerikanen duizend raketten per dag

In de strijd tegen de Russische agressor wil Oekraïne veel meer wapens van de Verenigde Staten. De regering in Kyiv zegt vijfhonderd Stinger-raketten en 500 Javelin-raketten van Amerikaanse makelij nodig te hebben, per dag.

Volgens de Amerikaanse nieuwszender CNN staat dat op het bijgewerkte militaire “verlanglijstje” van de Oekraïners voor de Amerikanen. Kyiv benadrukt daarmee de groeiende behoefte aan Amerikaanse draagbare luchtdoelraketten en antitankraketten.

22.51 | ‘Opvangdorp Oekraïners is optie’

Meerdere ministeries bereiden zich achter de schermen voor op een grote vluchtelingencrisis, waarbij komende zes maanden mogelijk honderdduizenden Oekraïners moeten worden opgevangen. In een inventarisatie, in het bezit van NRC, wordt de mogelijkheid genoemd om in dat geval duizenden Oekraïense vluchtelingen onder te brengen in „vluchtelingendorpen”. Voor de inventarisatie zijn onder meer de politie, Vluchtelingenwerk Nederland en het Rode Kruis geraadpleegd.

Staatssecretaris Eric van den Burg (Asiel, VVD) schreef vorige week al aan de Tweede Kamer dat ook Nederland rekening houdt met een „langdurige situatie waarin de opvang van mensen uit Oekraïne in ruime mate groter wordt”. De inventarisatie bevat meer details dan de Kamerbrief. Er staat dat Oekraïners in een vluchtelingendorp de politie zouden kunnen assisteren met de handhaving van de openbare orde, “zelforganisatie”. Het Rode Kruis kan honderdduizend „burgervrijwilligers” mobiliseren om te helpen, aldus het document.

22.02 | Canada gaat olie-export opvoeren vanwege ban Russische olie

Canada gaat zijn olie-export met ongeveer 5 procent verhogen om andere landen te helpen bij het opvangen van de tekorten nu er uit Rusland minder olie wordt afgenomen. Russische olie is namelijk door veel landen en bedrijven in de ban gedaan vanwege de oorlog in Oekraïne.

“Canada bevindt zich in een unieke positie om te helpen”, heeft verantwoordelijk minister Jonathan Wilkinson gezegd in een verklaring. Hij nam donderdag deel aan de bijeenkomst van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), waar werd aangekondigd dat grote importeurs van olie en gas een stuk minder gaan invoeren uit Rusland.

Canada is de op drie na grootste olieproducent ter wereld. Volgens Wilkinson is zijn land in staat om de olie- en gasuitvoer dit jaar stapsgewijs te verhogen met maximaal 300.000 vaten per dag. De stap zou de druk op de oliemarkten iets kunnen verlichten. Door de Russische inval in Oekraïne, sancties tegen Rusland en de keuze van bedrijven om zich uit dat land terug te trekken zijn de olieprijzen de afgelopen tijd flink gestegen.

21.59 | Rusland noemt jongste NAVO-versterking gevaarlijk

19.24 | Biden wil dat G20 Rusland eruit zetten

De G20 moeten Rusland weren uit de groep van ’s werelds belangrijkste economieën, vindt de Amerikaanse president Joe Biden. Rusland zou niet langer deel kunnen uitmaken van het gezelschap door de oorlog die het voert tegen Oekraïne.

Biden tekende na afloop van een top met de G7, waarin zeven van de belangrijkste westerse industrielanden zitten, aan dat de kwestie aan de G20 is. Andere G20-leden als China en Indonesië hebben al uitgesproken dat ze Rusland er niet uit willen zetten. Als het bij die weigering blijft, moet de G20 voor volgende bijeenkomsten ten minste ook Oekraïne uitnodigen, vindt Biden.

Indonesië, dat op het ogenblik de G20 voorzit, heeft voor komend najaar een top belegd. Rusland is uitgenodigd en president Vladimir Poetin is van plan de top bij te wonen.

De G20 is een internationaal forum gericht op economische samenwerking en stabiliteit. Van de twintig leden zijn waarschijnlijk ook bijvoorbeeld India en Brazilië geen voorstander van een boycot van Rusland.

Rusland hoorde ooit ook bij de G7, toen nog de G8. Maar de VS, Canada, Japan, Duitsland, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk wezen Moskou acht jaar geleden de deur na de inlijving van het Oekraïense schiereiland de Krim.

18.30 | Oekraïne stuurt Belarussische diplomaten weg als tegenactie

Oekraïne heeft Belarus laten weten dat het aantal ambassademedewerkers moet worden teruggebracht tot vijf. Dat is een tegenactie voor het uitwijzen van Oekraïense diplomaten door Belarus woensdag.

“We waarschuwen de Belarussische autoriteiten dat meer onvriendelijke stappen richting Oekraïne kunnen rekenen op een sterk antwoord”, aldus het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag.

De Oekraïners werden uitgewezen omdat ze zich zouden bemoeien met Belarussische interne aangelegenheden. Volgens de geheime dienst spioneerden zeker acht Oekraïense diplomaten in Belarus.

De relatie tussen de landen is flink verslechterd sinds de Russische inval in Oekraïne. Belarus is de belangrijkste bondgenoot van Rusland en het land wordt gebruikt door het Russische leger om Oekraïne in te trekken.

18.01 | Oekraïners krijgen maximaal 12 jaar cel voor collaboratie met Russen

Samenwerking met de Russische vijand wordt in Oekraïne voortaan bestraft met maximaal twaalf jaar gevangenis. Het besluit om de straf voor collaboratie in te voeren komt precies een maand na de Russische inval in het buurland.

Het Oekraïense parlement, de Rada, nam de wet aan met 350 stemmen voor, geen tegen en 39 onthoudingen. De straf geldt voor hulp aan de “agressorstaat”, medeplichtigheid en voor elke “samenwerking” met “de vijand”, diens regering, strijdkrachten of paramilitaire groepen.

Behalve de gevangenisstraf mogen veroordeelden tot vijftien jaar lang geen bestuurlijke functies bekleden. Ook kunnen hun eigendommen in beslag worden genomen.

17.06 | Kyiv: Russen en Oekraïners wisselen gevangenen uit

Rusland en Oekraïne hebben donderdag gevangenen uitgewisseld. “In ruil voor tien gevangenen kregen we er tien van ons leger terug.” Dat meldt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Volgens haar gaat het om de eerste echte uitwisseling van krijgsgevangenen sinds het begin van het Russische offensief in Oekraïne.

Daarnaast zijn elf Russische matrozen, overlevenden van een schip dat zonk in de Zwarte Zee bij Odessa, naar Rusland gestuurd. In ruil daarvoor konden negentien matrozen die de Russen gevangen hadden genomen terug naar Oekraïne.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zei een dag eerder dat er al twee uitwisselingen waren georganiseerd, zonder data of aantallen te noemen. Eerder meldde de Oekraïense mensenrechtencommissaris Tatjana Moskalkova dat negen Russische soldaten zijn geruild voor Ivan Fedorov, de burgemeester van de door Rusland veroverde stad Melitopol.

16.37 | NAVO-landen gaan zich beter wapenen tegen chemische aanval

De NAVO-landen gaan zich beter voorbereiden op aanvallen met chemische, biologische en kernwapens. Ze zijn er niet gerust op dat Rusland die niet inzet, zei secretaris-generaal Jens Stoltenberg na de NAVO-top in Brussel.

De Verenigde Staten waarschuwen al langer dat Rusland in Oekraïne mogelijk naar gifgas of ander chemisch wapentuig grijpt. Rusland is ertoe in staat en is er eerder ook niet voor teruggeschrokken, memoreert Stoltenberg.

“Als dat inderdaad gebeurt, is er een risico dat het een rechtstreekse weerslag heeft op mensen in NAVO-landen, omdat we dan getuige kunnen zijn van de verspreiding van chemicaliën of biologische wapens naar onze landen”, zei de Noorse NAVO-chef.

Honoured by the decision of #NATO Heads of State and Government to extend my term as Secretary General until 30 September 2023. As we face the biggest security crisis in a generation, we stand united to keep our Alliance strong and our people safe. https://t.co/06YkRkmX8J

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) March 24, 2022

15.51 | 100-jarige Holocaust-overlevende gered uit Kyiv

Een 100-jarige joodse vrouw die de Holocaust overleefde is door de Israëlische reddingsorganisatie ZAKA gered uit Kyiv, vanwege de oorlog in Oekraïne. Doba Huberhyz is naar Moldavië gebracht en gaat binnenkort naar Israël.

Op een Israëlische radiozender vertelde een medewerker van ZAKA het verhaal van de redding. Huberhyz is met een ambulance van Kyiv naar Moldavië gebracht. “Ze had honderd jaar van haar leven in een koffer gestopt”, aldus de ZAKA-medewerker. “Aan de grens bij Moldavië vertelde ik haar dat ze nu kon slapen zonder raketalarmen.”

Huberhyz is in 1921 geboren in de huidige Oekraïense regio Zaporizja. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vluchtte ze naar Tasjkent in Oezbekistan voor de vervolging van de nazi’s. Na de oorlog ging ze met haar familie naar Kyiv, waar ze sindsdien heeft gewoond. “Dat er nu weer een oorlog woedt in haar land, is ondraaglijk voor haar”, aldus de medewerker van ZAKA.

Waarschijnlijk gaat Huberhyz nooit meer terug naar Oekraïne en blijft ze de rest van haar leven in Israël.

15.16 | Rusland claimt verovering stad in noordoosten Oekraïne

Het Russische ministerie van Defensie meldt in de nacht van woensdag op donderdag heel Izjoem, een stad ten zuidoosten van Charkov, te hebben ingenomen. De stad van naar schatting 45.000 inwoners ligt strategisch in het oosten van het land en ongeveer 95 kilometer van de Russische grens. De Oekraïense autoriteiten hebben het bericht tegengesproken en zeggen dat de stad nog steeds door Oekraïense troepen wordt verdedigd.

De Russische strijdkrachten hebben sinds ze Oekraïne 24 februari zijn binnengevallen nauwelijks steden ingenomen. In het zuiden is de grote stad Cherson sinds 2 maart in Russische handen. Vijf dagen eerder namen de Russische troepen de haven Berdjansk aan de Zee van Azov in. Dat is nu een belangrijke haven voor de invasiemacht.

De Oekraïense marine heeft donderdag melding gemaakt van een geslaagde aanval op een Russisch troepentransportschip in de haven van Berdjansk. Het schip, de Orsk, is begin deze week aangekomen en zou nu volgens de Oekraïense melding zijn verwoest. Voor de aanval op Oekraïne worden naar verluidt tien van deze transport- en landingsschepen in gezet. Ze kunnen elk bijvoorbeeld twintig tanks of veertig pantserwagens vervoeren. Het is niet mogelijk de claims van de strijdende partijen te verifiëren.

15.12 | VN: meer dan 1.000 burgerdoden bevestigd in Oekraïne

De Verenigde Naties hebben de dood van 1.035 burgers in Oekraïne geverifieerd. Het aantal bevestigde gewonden ligt een maand na het begin van de oorlog op 1.650.

Onder de slachtoffers zijn ook tientallen kinderen. De gegevens komen van het VN-mensenrechtenkantoor, dat laat weten dat de werkelijke aantallen waarschijnlijk veel hoger liggen. Het is moeilijk informatie te krijgen uit zwaar getroffen gebieden en vervolgens ook nog eens te bevestigen.

Volgens de Oekraïense autoriteiten zijn alleen al in Marioepol enkele duizenden doden gevallen. Om burgers van zwaar getroffen steden zoals Marioepol in veiligheid te brengen, maakt Oekraïne met Rusland afspraken over vluchtroutes. Dagelijks maken duizenden mensen gebruik van deze zogeheten humanitaire corridors.

14.18 | Rusland beticht Polen van ‘gevaarlijke escalatie’, belooft wraak

Rusland beschuldigt Polen van een “gevaarlijke escalatie in de regio”, na de uitzetting door Warschau van 45 Russische diplomaten die zouden spioneren. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken stelde een reactie in het vooruitzicht “waardoor Poolse provocateurs wel twee keer zullen nadenken”.

Volgens de Poolse regering is “een netwerk van Russische geheime diensten” ontmanteld. De Russische ambassadeur in Warschau werd woensdagochtend ontboden en verklaarde daarna dat er geen basis is voor de beschuldigingen. Volgens hem heeft Polen de bankrekening van de ambassade geblokkeerd vanwege het financieren van “terroristische” activiteiten.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou stelt dat Polen zich niet laat leiden door zijn nationale belangen, “maar door de principes van de NAVO, gebaseerd op een openlijke Russofobie die tot officieel beleid is verheven”.

13.48 | Marioepol: 15.000 inwoners illegaal gedeporteerd naar Rusland

Het stadsbestuur van Marioepol zegt dat zo’n 15.000 inwoners van de belegerde stad illegaal naar Rusland zijn gedeporteerd. Russische troepen zouden mensen dwingen naar Rusland te gaan, een claim die niet onafhankelijk is geverifieerd.

De lokale autoriteiten zeiden zondag al dat duizenden inwoners gedwongen waren de grens met het buurland over te steken, maar er werden toen geen cijfers gedeeld. Russische persbureaus berichtten toen dat bussen met honderden vluchtelingen uit Marioepol waren aangekomen in Rusland.

De internationale gemeenschap maakt zich al weken ernstige zorgen over de situatie in Marioepol. Er vinden al wekenlang bombardementen plaats. Duizenden mensen zouden volgens de Oekraïense autoriteiten zijn omgekomen. In de stad, waar voor de oorlog ruim 400.000 mensen woonden, is ook nog eens een tekort aan alles. Er is geen watertoevoer, elektriciteit en verwarming.

13.42 | Zelensky wil meer militaire steun van NAVO

Tijdens een video-verbinding met de NAVO-top in Brussel heeft de Oekraïense president Zelensky om meer militaire steun gevraagd. Hij vroeg de NAVO onder meer om straaljagers, tanks en wapenafweersystemen. “Als wij die krijgen, dan biedt dat zowel ons als jullie volledige veiligheid.”

Verder waarschuwde hij opnieuw: “Rusland wil militair verder gaan tegen oostelijke leden van de NAVO, tegen de Baltische staten en zeker tegen Polen.”

13.36 | ‘Ruim helft van alle Oekraïense kinderen ontheemd’

Door de oorlog in Oekraïne is ruim de helft van de kinderen in het land ontheemd geraakt, meldt VN-kinderrechtenorganisatie UNICEF. Van de naar schatting 7,5 miljoen Oekraïense kinderen zijn 2,5 miljoen ontheemd in eigen land en zijn er 1,8 miljoen naar het buitenland gevlucht.

Omdat de meeste mannen Oekraïne niet mogen verlaten, zijn het vooral vrouwen en kinderen die buiten Oekraïne een veilig heenkomen zoeken. Cijfers van de Verenigde Naties laten zien dat sinds het uitbreken van de oorlog op 24 februari in totaal bijna 3,7 miljoen mensen het land hebben verlaten.

One month of war has displaced half of Ukraine's children.

As families leave everything they know behind, UNICEF is supporting children with mental health and protection services.#ForEveryChild, peace. pic.twitter.com/y5NtbHp6QX

— UNICEF (@UNICEF) March 24, 2022

Sinds de Tweede Wereldoorlog is het niet meer voorgekomen dat kinderen zo massaal in korte tijd ontheemd raakten, zegt UNICEF-directeur Catherine Russell. “Dit is een grimmige mijlpaal die blijvende gevolgen kan hebben voor toekomstige generaties. De veiligheid en het welzijn van kinderen en de toegang tot essentiële diensten worden allemaal bedreigd door non-stop gruwelijk geweld.”

Volgens het VN-mensenrechtenkantoor zijn in de afgelopen maand zeker 78 kinderen omgekomen en raakten er 105 gewond. Dit zijn alleen de gevallen die de VN heeft kunnen bevestigen. De werkelijke aantallen liggen waarschijnlijk veel hoger, aldus de organisatie.

11.33 | Rutte voor aanvang NAVO-top: ‘Doorzetten met de sancties tegen Rusland’

De NAVO-landen moeten volhouden in hun steun aan Oekraïne en hun optreden tegen Rusland, onderstreept premier Mark Rutte voor aanvang van de NAVO-top. Het komt volgens hem nu aan op doorzettingsvermogen. En de NAVO moet zich voorbereiden op “iedere optie”, ook bijvoorbeeld de inzet van chemische wapens door Rusland.

De Russische oorlog tegen Oekraïne is inmiddels een maand oud, maar Moskou lijkt nog niet in te binden. De NAVO moet “doorzetten met de sancties” tegen Rusland, en “in het leveren aan Oekraïne van militaire steun waar we kunnen en humanitaire steun”, aldus Rutte. De militaire alliantie probeert buiten de oorlog te blijven, maar haar lidstaten leveren niet-lid Oekraïne wapens en andere hulp.

11.30 | Nieuwe Britse sancties raken banken en Russische zakenelite

Het Verenigd Koninkrijk heeft nieuwe sancties ingesteld tegen Rusland om “cruciale industrieën die Poetins oorlogsmachine voeden, af te snijden”.

Ook zes banken en tal van zakenlieden worden geraakt. De Britten hebben inmiddels meer dan duizend personen en bedrijven op hun sanctielijst staan. Russische banken zijn nu getroffen voor 500 miljard pond aan tegoeden en oligarchen en hun familieleden voor meer dan 150 miljard, aldus Londen.

09.56 | Rusland claimt verovering stad in noordoosten Oekraïne

Het Russische ministerie van Defensie meldt in de nacht van woensdag op donderdag heel Izjoem, een stad ten zuidoosten van Charkov, te hebben ingenomen. De stad van naar schatting 45.000 inwoners ligt strategisch in het oosten van het land en ongeveer 95 kilometer van de Russische grens.

De Russische strijdkrachten hebben sinds ze Oekraïne 24 februari zijn binnengevallen nauwelijks steden ingenomen. In het zuiden is de grote stad Cherson sinds 2 maart in Russische handen.

07.49 | NAVO-chef: ‘Poetin heeft grote fout gemaakt met oorlog in Oekraïne’

De Russische president Vladimir Poetin heeft een “grote fout” gemaakt met het binnenvallen van Oekraïne, stelt NAVO-chef Jens Stoltenberg voor aanvang van een NAVO-top op het hoofdkwartier in Brussel. Hij waarschuwt Moskou opnieuw niet naar chemische of zelfs kernwapens te grijpen.

De inzet van zulke wapens zou het conflict “fundamenteel veranderen” en ook NAVO-landen kunnen raken, herhaalt Stoltenberg voor aankomst van de leiders van de dertig lidstaten. Maar hij wil niet zeggen of de militaire alliantie het als een aanval op zichzelf zou opvatten als ze de gevolgen van een aanval in Oekraïne zouden voelen.

De NAVO wil zich niet in de oorlog mengen, maar NAVO-landen zullen kijken hoe ze Oekraïne verder kunnen helpen zichzelf te verdedigen, zegt Stoltenberg.

07.00 | WHO: ‘Zeker 64 aanvallen op zorgfaciliteiten in Oekraïne’

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft sinds de Russische invasie in Oekraïne 64 aanvallen op ziekenhuizen en andere zorgfaciliteiten in het land bevestigd. Het gaat om twee tot drie incidenten per dag. Volgens de WHO hebben de aanvallen tot begin deze week aan zeker vijftien mensen het leven gekost, 37 anderen raakten gewond.

De WHO meldt verder dat 3,6 miljoen Oekraïners naar het buitenland zijn gevlucht. Bijna zeven miljoen inwoners zijn ontheemd geraakt, een derde van hen kampt met chronische ziektes. Door de oorlog stokt de toelevering van medicijnen en veel apotheken in Oekraïne zouden zijn gesloten.

04.17 | Team VS maakt rampenplan voor als Poetin krachtigste wapens inzet

Het Witte Huis heeft eind vorige maand, vier dagen nadat de Russische invasie in Oekraïne begon, een geheim team opgericht. Die groep, een zogenoemd Tiger Team, werkt momenteel aan een rampenplan voor het geval de Russische president Vladimir Poetin besluit om biologische, chemische of nucleaire wapens in te zetten.

Het team, dat werd aangesteld door de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan, werkt ook aan plannen voor het geval Rusland besluit een konvooi met wapens op NAVO-grondgebied aan te vallen. The New York Times, die op basis van anonieme bronnen over het Tiger Team schrijft, meldt dat de groep mensen drie keer per week samenkomt.

03.20 | Amerikaanse diplomaten worden Rusland uitgezet

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft van Rusland een bevestiging gekregen dat meerdere Amerikaanse diplomaten in het land zijn aangemerkt als persona non grata. Dit betekent dat zij niet langer welkom zijn en Rusland moeten verlaten.

Amerikaanse media zoals CNN meldden woensdag al dat Moskou besloten had verschillende diplomaten Rusland uit te zetten. Om hoeveel personen het gaat, is niet duidelijk. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie spreekt van een “nutteloze en onproductieve actie” en noemt diplomatie momenteel “van cruciaal belang”.

03.09 | Brits leger: ‘Oekraïense tegenaanval rondom Kyiv lijkt succesvol’

De strijd die het Oekraïense leger levert rondom de hoofdstad Kyiv lijkt succesvol. Het Britse ministerie van Defensie meldt in de dagelijkse update over de oorlog in Oekraïne dat de omsingeling van Russische troepen in de buurt van Kiev “een reële mogelijkheid is”.

Volgens het leger, dat zich baseert op Britse inlichtingendiensten, voeren de Oekraïense strijdkrachten de druk op Russische troepen ten noordoosten van Kyiv flink op. Het Russische leger kampt aan die flank met “aanzienlijke logistieke en morele problemen”.

00.09 | Groot-Brittannië stuurt 6000 extra raketten naar Oekraïne

Groot-Brittannië stuurt 6000 raketten en 25 miljoen Britse pond (bijna 30 miljoen euro) naar Oekraïne om het leger te steunen. De Britse premier Boris Johnson maakte dat bekend aan de vooravond van belangrijke bijeenkomsten van de NAVO, Europese Unie en G7 (zeven belangrijkste economieën) die donderdag plaatsvinden.

Het gaat om onder meer antitankwapens, waar Groot-Brittannië er volgens Britse media eerder al 4200 van aan Oekraïne leverde. Johnson zegt over deze laatste levering dat zijn land “de verdediging van Oekraïne wil versterken terwijl het tij in de strijd keert”.

The UK stands with Ukraine, now and in the future. As my friend @ZelenskyyUa says: we will win together. https://t.co/LABQs8fFpE

— Boris Johnson (@BorisJohnson) March 23, 2022

00.10 | Zelensky roept op tot wereldwijde protesten om één maand oorlog

De Oekraïense president Volodimir Zelensky roept de hele wereld op om donderdag de straat op te gaan vanwege de oorlog met Rusland, die precies een maand geleden begon. In een video die Zelensky woensdagavond online plaatste, vroeg hij in het Engels om “Oekraïne te ondersteunen en voor onze vrijheid te pleiten”.

De president vroeg om een wereldwijd protest en riep mensen op “naar hun pleinen en straten te komen. Maak jezelf zichtbaar en laat je horen.” Hij zei dat “de wereld deze oorlog moet stoppen.” Rusland voert volgens Zelensky niet alleen een strijd tegen Oekraïne, maar “tegen de vrijheid van iedereen in Europa, van iedereen ter wereld”. Dat de oorlog al een maand duurt “breekt zijn hart”, aldus Zelensky.

05.33 | Rusland blokkeert Google News

De Russische mediatoezichthouder heeft de persdienst van Google geblokkeerd. Volgens het Russische persbureau Interfax was er via Google News toegang tot “valse” informatie over de Russische “militaire operatie” in Oekraïne.

“We kunnen bevestigen dat sommige mensen in Rusland problemen hebben om de Google Nieuws-app en -website te bereiken en dat dit niet te wijten is aan technische problemen aan onze kant”, zei Google in een verklaring.

Liveblog woensdag 23 maart

20.59 | Rutte denkt dat olieboycot Rusland ‘vrij snel’ mogelijk is

Een olieboycot van Rusland kan “vrij snel”, verklaarde minister-president Mark Rutte in een debat in de Tweede Kamer over de komende top van EU-leiders. De Tweede Kamer pleit voor zo’n ban. Volgens Rutte zal het effect echter niet groot zijn.

De EU heeft Rusland massieve sancties opgelegd voor de inval in Oekraïne. Het wordt steeds ingewikkelder om tot nieuwe strafmaatregelen te komen, maakte Rutte duidelijk. EU-leiders praten donderdag en vrijdag over nieuwe strafmaatregelen in de hoop zo de oorlog te stoppen.

Het kabinet heeft “geen taboes” als het gaat om sancties. Maar een boycot van Russisch gas zit er voorlopig niet in omdat de EU nog te afhankelijk is van Rusland. Er moeten eerst elders gasleveranciers worden gevonden en tegelijk moet de EU snel minder afhankelijk worden van Russisch gas.

De invoer van olie verbieden is lastig voor Oost-Europa omdat hun raffinaderijen afhankelijk zijn van Russische olie, zei Rutte. Hij noemde een olieboycot het “laagst hangende fruit”. Het levert niet zoveel op omdat Russen volgens Rutte de olie makkelijk elders kunnen wegzetten bijvoorbeeld in India.

Ook wordt in de EU nog gesproken over het sluiten van de havens voor Russische schepen. Dat moet dan wel EU-breed gebeuren, vindt Rutte. Bovendien moet dan volgens hem ook gekeken worden wat er moet gebeuren met schepen die voedsel van of naar Rusland brengen.

19.22 | Meer dan 30.000 euro opgehaald tijdens clubnacht voor Oekraïne

Amsterdamse nachtclubs hebben afgelopen weekend meer dan 30.000 euro opgehaald voor Oekraïne. Onder de noemer De nacht staat op voor Oekraïne spraken 28 nachtclubs af een deel van omzet te doneren. Sommige clubs moeten het opgehaalde geld nog overmaken. De organisatie verwacht in totaal 50.000 euro te hebben opgehaald met de clubnacht.

Behalve het ophalen van geld deden nachtclubs nog meer. Zo kleurde de A’DAM toren in geel-blauwe kleuren en in de club Shelter, die in de toren huist, ging een artiest live schilderen. De opbrengst van het doek wordt ook gedoneerd.

Extra bijzonder waren volgens de organisatie de optredens in de Warehouse Elementenstraat van Oekraïense dj’s Daria Kolosova, Stef Mendesidis en Anastasiia Oleksandrivna Topolska, in de technowereld bekend als Nastia. “De emotie was in de sets goed te voelen. De hele zaal werd afgebroken en het publiek ging er ook vol voor,” aldus een bezoeker.

Alle donaties gaan naar het Ukraine Humanitarian Fund. “Dit fonds helpt humanitaire ngo’s en VN-agentschappen om de meest kwetsbare gemeenschappen en mensen te helpen, en hen dringend nodig voedsel, water, onderhoud en nadere basisondersteuning te bieden”, meldden de initiatiefnemers eerder.

18.02 | Langer gratis bellen van en naar Oekraïne

De Nederlandse providers KPN, T-Mobile en Vodafone zullen ook na maart nog gratis bel- en sms-verkeer van en naar Oekraïne aanbieden. Dat zeggen de telecomaanbieders tegen NU.nl. Aanvankelijk waren de providers van plan om tot eind maart geen kosten te rekenen, maar dat nu wordt verlengd.

Klanten van de providers kunnen vanwege de oorlog in Oekraïne gratis bellen en sms’en van en naar Oekraïne. De telecomaanbieders zeggen dat de klanten zo beter contact kunnen houden met vrienden en familie die in het land verblijven.

17.26 | Burgemeester: Russische troepen rond Kyiv teruggedrongen

Het Oekraïense leger heeft in een aantal gebieden rond Kyiv Russische troepen teruggedrongen, zegt burgemeester Vitali Klitsjko van de Oekraïense hoofdstad. Hij herhaalde nog maar eens dat elk gebouw en elke straat verdedigd zullen worden en overgave geen optie is.

Ten noorden en oosten van Kyiv wordt volgens Klitsjko hard gevochten. Hij stelt dat “de kleine stad Makariv en vrijwel geheel Irpin nu al onder controle zijn van Oekraïense soldaten”. Irpin ligt tegen de oostkant van Kyiv aan en Makariv ligt ongeveer 50 kilometer naar het westen. Volgens Oekraïense media zijn de Russen in Irpin mogelijk omsingeld.

Russische troepen rukten kort na de invasie op 24 februari op naar de buitenwijken van de hoofdstad, maar hebben die niet kunnen omsingelen of binnenvallen. Klitsjko stelt dat Kyiv nog altijd het doelwit is van de Russen “omdat het het hart van het land is”.

Volgens het stadsbestuur zijn in Kyiv sinds het begin van de aanval in totaal 73 burgers omgekomen, onder wie vier kinderen, en 297 mensen gewond geraakt. In de hoofdstad werd begin deze week een avondklok ingesteld om inwoners te beschermen tegen mogelijke aanvallen. Woensdagochtend werd een woonwijk in het noordwesten van Kyiv gebombardeerd, waarbij meerdere gebouwen schade opliepen en vier mensen gewond raakten.

15.16 | Brussel: Mensenhandelaar aast op Oekraïense vluchteling

De miljoenen vrouwen en kinderen die de oorlog in Oekraïne zijn ontvlucht lopen het gevaar in verkeerde handen te vallen. Daarvoor waarschuwt de Europese Commissie. Zij heeft aanwijzingen dat mensenhandelaars op hen azen om ze bijvoorbeeld in de prostitutie aan het werk te zetten.

“We hebben signalen dat er auto’s klaarstaan om kwetsbare kinderen en vrouwen op te pikken”, zegt verantwoordelijk Eurocommissaris Ylva Johansson. Er zouden eveneens aanwijzingen zijn dat “de online vraag naar Oekraïense vrouwen voor seksuele diensten” stijgt. Ze drukt vluchtelingen op het hart om op hun hoede te zijn en bijvoorbeeld zoveel mogelijk samen en per bus te reizen en nooit hun paspoort af te geven aan iemand anders dan een overheidsfunctionaris.

De Europese Unie telt inmiddels meer dan 3,5 miljoen Oekraïense vluchtelingen. Meer dan de helft van hen verblijft in Polen.

15.08 | NAVO bezorgd over steun China voor Rusland

De NAVO maakt zich zorgen over de steun die China verleent aan Rusland in diens oorlog tegen Oekraïne. China dekt Rusland al politiek met “flagrante leugens en desinformatie” over Oekraïne en de NAVO, en er zijn ook zorgen over mogelijke “materiële steun”, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg.

De dertig lidstaten van het westerse militaire bondgenootschap zullen de rol van China donderdag bespreken op hun top in Brussel. Stoltenberg “verwacht dat de NAVO China zal oproepen zijn verantwoordelijkheid te nemen”. China moet de invasie eindelijk veroordelen en geen praktische steun verlenen aan Rusland, stelt hij.

Volgens de Verenigde Staten wil China zijn bondgenoot Rusland, dat zucht onder flinke sancties van het Westen, financieel en economisch helpen. Beijing zou zelfs nadenken over militaire steun.

14.59 | Zaden plantaardige olie duurder dan ooit door oorlog Oekraïne

De prijs van grondstoffen voor plantaardige oliën is flink gestegen. Raapzaad en koolzaad, waarvan de olie kan worden gebruikt voor onder meer margarine, zijn in Noord-Amerika nog nooit zo duur geweest. De oorlog in Oekraïne zit de al krappe markt van plantaardige oliën dwars.

Oekraïne is wereldwijd de grootste leverancier van zonnebloemolie en ook een belangrijke producent van raapzaad. Door de oorlog daar worden veel minder van deze producten verscheept. Koolzaad en soja waren al moeilijker verkrijgbaar door droogte in Canada en Zuid-Amerika. Sojabonen voor sojaolie, wereldwijd een populair vet om mee te koken, zitten in de Verenigde Staten bijna op het hoogste prijsniveau in tien jaar tijd.

De productie van palmolie, een vet dat wordt gebruikt in ongeveer de helft van alle producten in de supermarkt, wordt gedrukt door een tekort aan arbeidskrachten. De vraag naar plantaardige olie zou daarnaast kunnen toenemen doordat er meer behoefte is aan biobrandstof, nu olie en gas ook flink duurder zijn geworden.

In Nederland beperken supermarkten soms al de verkoop van zonnebloemolie, meldde brancheorganisatie Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) vorige week. In meerdere supermarkten zijn de schappen met zonnebloemolie leeg.

Een tekort aan oliën en vetten in Europa dreigt niet, zei MVO, de branchevereniging voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën. Zo kan volgens de organisatie raapzaadolie, olijfolie, sojaolie of palmolie worden gebruikt in plaats van zonnebloemolie.

14.40 | NAVO posteert ‘gevechtsgroepen’ in nog vier oostelijke lidstaten

De NAVO stationeert nog eens vier zogeheten battlegroups in lidstaten die Rusland door de oorlog in Oekraïne richting hun grenzen zien oprukken. De bataljons, die uit militairen van verschillende NAVO-landen bestaan, komen in Hongarije, Slowakije, Roemenië en Bulgarije, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg.

Polen en de drie Baltische landen hadden al zo’n gevechtsgroep. Die worden verdubbeld in grootte.

Stoltenberg rekent erop dat de leiders van de dertig NAVO-lidstaten morgen op hun top in Brussel hun zegen geven voor de nieuwe eenheden. Nederland denkt er sterk over deel te nemen aan die voor Roemenië, die onder Franse leiding zou komen te staan.

12.20 | Moskou waarschuwt voor instorten olie- en gasmarkt door sancties 

De wereldwijde olie- en gasmarkten kunnen ineenstorten door de harde westerse sancties tegen Rusland. Dat zei de Russische vicepremier en voormalig energieminister Alexander Novak. Rusland is een van de belangrijkste producenten van olie en gas ter wereld.

Door de sancties wordt het veel moeilijker voor Rusland om olie en gas te exporteren. Ook hebben de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk al aangekondigd een verbod op te leggen op de import van Russische olie, terwijl grote westerse oliebedrijven het land verlaten vanwege de oorlog in Oekraïne. De olieprijzen zijn daardoor naar de hoogste niveaus in jaren gestegen.

Novak zei tegen het Russische parlement dat het moeilijk is te voorspellen hoe de energieprijzen zich verder zullen ontwikkelen. Hij verklaarde verder dat het Duitse besluit om de gaspijplijn Nord Stream 2 tussen Duitsland en Rusland stil te leggen “absurd” is en dat daardoor de inflatie zal worden aangejaagd omdat de gasprijzen in Europa stijgen.

11.43 | Rusland: twee keer uitruil krijgsgevangenen met Oekraïne

Rusland en Oekraïne hebben tot nu toe twee keer krijgsgevangenen uitgewisseld, zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. Wanneer dat is gebeurd en hoeveel mensen er werden uitgewisseld, is niet bekend.

Hoeveel militairen beide partijen krijgsgevangen hebben gemaakt, is onduidelijk. De Russische mensenrechtencommissaris Tatjana Moskalkova meldde maandag dat Rusland gegevens over meer dan vijfhonderd gevangengenomen Oekraïense soldaten aan het Rode Kruis heeft doorgegeven met als doel ze te ruilen.

Een week geleden bleek dat de door de Russen meegenomen burgemeester van de Oekraïense stad Melitopol Ivan Fedorov is ingeruild voor negen Russische soldaten.

11.16 | Rusland ontkent Oekraïens lokaal bestuur te willen vervangen

Rusland heeft geen plannen om het lokale bestuur in de ingenomen gebieden in Oekraïne te vervangen. De woordvoerder van het Kremlin zei volgens persbureau TASS dat hier volstrekt geen plannen voor zijn. De ‘speciale militaire operatie’ die 24 februari van start ging, moet de militaire infrastructuur van Oekraïne uitschakelen.

Rusland stelt geen burgerdoelen te bestoken, geen gebieden te willen veroveren of bezetten en over het algemeen niet in steden te willen vechten. Maar president Vladimir Poetin heeft naar eigen zeggen de aanval ook ingezet omdat extreemrechtse groepen en milities etnische Russen zouden vervolgen. Hij wil daarom Oekraïne “denazificeren”, wat lijkt te wijzen op een politieke omwenteling.

10.27 | Bondskanselier Scholz ziet Russisch offensief vastlopen

Het Russische offensief in Oekraïne is ondanks permanente aanvallen van de Russische strijdkrachten vastgelopen, meent de Duitse regeringsleider Olaf Scholz. Hij vraagt het Kremlin om de vijandelijkheden onmiddellijk te stoppen.

Scholz herhaalde in een toespraak in de Bondsdag dat Duitsland Oekraïne blijft helpen, maar niet wil dat de NAVO betrokken wordt in het conflict. Er komen dus geen no-flyzone of NAVO-‘vredestroepen’ in Oekraïne. Moskou heeft al gewaarschuwd dat de inzet van ‘vredestroepen’ van NAVO-landen onmiddellijk tot een botsing met Rusland zullen leiden.

Scholz wil voorkomen dat de NAVO en Rusland in een mogelijk nucleair conflict raken. Hij zei dat de sancties tegen Rusland dat land veel schade berokkenen en dat er “constant wordt gewerkt aan meer sancties”. De Russische president Vladimir Poetin moet volgens Scholz “de waarheid onder ogen zien: deze oorlog verwoest niet alleen Oekraïne, maar ook de toekomst van Rusland”.

06.38 | Russische ambassadeur: Poetin is van plan G20-top bij te wonen

De Russische president Vladimir Poetin is van plan later dit jaar een G20-top bij te wonen die door Indonesië wordt georganiseerd. Dat zei de Russische ambassadeur in Jakarta woensdag.

Daarmee reageerde ambassadeur Ljoedmila Vorobjova op oproepen van enkele G20-leden, waaronder de Verenigde Staten, om Rusland te weren uit de groep van ’s werelds belangrijkste economieën. “Niet alleen de G20, veel organisaties proberen Rusland uit te sluiten”, zei ze. “De reactie van het Westen (op de Russische invasie van Oekraïne) is absoluut disproportioneel.”

00.45 | Russische raketaanvallen op militaire installaties in Rivne

Het Russische leger heeft dinsdag drie raketten afgevuurd op niet nader gespecificeerde militaire installaties in de buurt van de stad Rivne, in het noordwesten van Oekraïne. Dat zei de regionale commandant van het Oekraïense leger, Vitali Kovalj, tegen persbureau Unian.

Vitali voegde eraan toe dat de verliezen aan Oekraïense zijde ten gevolgde van de raketaanvallen “nog niet bepaald zijn”. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn alleen al bij een van de drie aanvallen, op het militaire oefenterrein Nova Ljoebomyrka, meer dan 80 Oekraïense strijders omgekomen.

00.24 | Zelensky noemt gesprekken met Rusland zwaar en soms confronterend

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zei woensdag in een videoboodschap dat de gesprekken met Rusland om een ​​einde te maken aan de oorlog in zijn land “zwaar” en “soms confronterend” waren. Maar hij zei ook: “Stap voor stap gaan we vooruit”.

Hoewel Russische en Oekraïense onderhandelaars in de afgelopen weken regelmatig met elkaar hebben gesproken, zeggen beide partijen dat een deal nog ver weg is. “We blijven op verschillende niveaus werken om Rusland aan te moedigen op weg naar vrede”, zei Zelensky over de besprekingen die volgens hem “vrijwel elke dag plaatsvinden”.

Zelensky greep de videoboodschap ook aan om Russische troepen te beschuldigen van het dwarsbomen van pogingen om burgers uit de Zuidoostelijke havenstad Marioepol te evacueren. Daar leven volgens de Oekraïense president momenteel ongeveer 100.000 mensen in “onmenselijke omstandigheden, volledig geblokkeerd, zonder voedsel, zonder water, zonder medicijnen, onderhevig aan constante beschietingen en bombardementen”.

22.43 | Oekraïne: zeker 100.000 burgers willen weg uit belegerd Marioepol

Volgens de Oekraïense regering willen minstens 100.000 burgers weg uit de door de Russen belegerde havenstad Marioepol in het zuiden. Maar zij kunnen niet vertrekken door een gebrek aan veilige vluchtroutes. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt dat er door de wekenlange bombardementen niets meer over is van de stad. “Er is daar niets meer. Alleen ruïnes”, aldus de president in een videotoespraak.

Beschietingen van Marioepol door Russische troepen beletten ook dat Oekraïense reddingswerkers toegang krijgen tot de plek van een gebombardeerd theater, waar mogelijk honderden burgers in kelders schuilden toen het gebouw vorige week werd getroffen door een luchtaanval. Rusland ontkent het theater te hebben beschoten of burgers aan te vallen.

De gemeenteraad van Marioepol meldde dat de Russen weer twee grote bommen op de stad hebben gegooid, maar gaf niet aan hoe groot de schade was en of er slachtoffers waren gevallen. “Wederom is duidelijk dat de bezetters niet geïnteresseerd zijn in de stad Marioepol. Ze willen die met de grond gelijkmaken en tot as van een dood land maken”, aldus de raad.

Volgens het Russische persbureau RIA is inmiddels bijna de helft van de stad die voor de oorlog ruim 430.000 inwoners telde, veroverd door Russische strijdkrachten en pro-Russische Oekraïense rebellen. De Oekraïense autoriteiten hadden een dag eerder de oproep van Rusland tot overgave naast zich neergelegd. Inmiddels is sprake van felle straatgevechten.

Liveblog Oorlog in Oekraïne: 21 tot en met 22 maart 2022Lees ook