Een nieuw geneesmiddel tegen overgewicht en obesitas, Wegovy, moet volgens Zorginstituut Nederland niet worden opgenomen in het basispakket. Het instituut heeft daarover een advies uitgebracht aan minister Fleur Agema (Volksgezondheid).
Hoewel het obesitasmedicijn volgens het Zorginstituut bewezen effectief is, zijn er nog grote onduidelijkheden over de te verwachte kosten die er mee gepaard gaan.
Ook is opname in het basispakket op dit moment “maatschappelijk niet te verantwoorden”, vindt het instituut. De werkzame stof van het medicijn is semaglutide, dat ook in lagere dosis verkocht wordt als diabetesmedicijn onder de merknaam Ozempic.
Op dat middel, dat bij diabetespatiënten de bloedsuikerspiegel verlaagt, is een run ontstaan omdat een paar jaar geleden bekend werd dat het ook helpt met afvallen. “Het Zorginstituut vindt dat de tekorten voor diabetespatiënten des te meer benadrukken hoe belangrijk het is om scherp te bepalen welke mensen het meeste baat hebben bij het geneesmiddel.”
Het vergoeden van het nieuwe medicijn zou ook grote gevolgen hebben voor het zorgbudget: de kosten zouden in het meest extreme scenario kunnen oplopen tot 1,3 miljard euro per jaar. “Gaan we een mogelijk hele grote groep mensen in Nederland levenslang dure medicatie geven, terwijl we nog veel niet weten over gepast gebruik van dit middel? En terwijl noodzakelijke maatregelen om de samenleving gezonder te maken uitblijven?”, zegt bestuursvoorzitter Sjaak Wijma van het Zorginstituut.
Volgens hoogleraar obesitas, internist in het Erasmus MC en voorzitter van Partnerschap Overgewicht Nederland, Liesbeth van Rossum, liggen de kosten genuanceerder. “De geschatte kosten die in het rapport vermeld worden variëren tussen de 59 miljoen euro per jaar bij een vrij realistisch scenario en de 1,3 miljard euro betreft een extreem en onrealistisch scenario. Het belangrijkste probleem is dat de modellen van de farmaceuten te veel onzekerheid bevatten. Dan snap ik dat het Zorginstituut op dit moment geen positief advies geeft,” zegt Van Rossum.
Ze onderschrijft het standpunt van het Zorginstituut dat farmaceuten met duidelijkere en beter afgebakende modellen moeten komen, en dat er helderheid moet zijn over het aantal mensen dat het medicijn krijgt en de kosten.
“Om kosten beheersbaar te houden is bij de andere twee medicijnen (spuitjes en tabletten) die nu al vergoed worden voor obesitas een proefperiode afgesproken. Als het medicijn in de eerste maanden niet effectief genoeg is, moet het gebruik worden gestopt. Het kan helpen om strikte vergoedingscriteria op te stellen. De fabrikant heeft nog werk te doen om betere inschattingen van de totale kosten te kunnen maken,” aldus Van Rossum.
Zodoende wil het Zorginstituut dat er extra onderzoek komt naar de gezondheidseffecten van Wegovy. Ook roept het instituut de politiek op “om een breder debat te voeren over de maatschappelijke aanpak van overgewicht en de inzet van zorg en van preventie”.
In Nederland hebben zo’n 7 miljoen mensen overgewicht, waarvan 15 procent ernstig overgewicht (obesitas) heeft. De huidige kosten van obesitas zijn volgens de Universiteit van Maastricht 79 miljard euro per jaar. Dit gaat deels om zorgkosten, maar ook om minder deelname aan het arbeidsproces. Volgens de fabrikant zouden in het meest extreme scenario ongeveer 4 miljoen Nederlanders in aanmerking komen voor het medicijn als die allemaal aan de strikte criteria die gesteld worden aan vergoeding zouden voldoen.
Van Rossum benadrukt: “Het is belangrijk dat mensen begrijpen dat dit medicijn geen quickfix is. Obesitas draait niet alleen om gewicht, maar het betreft ziek buikvet en verstoringen in darmhormonen, die ervoor zorgen dat iemand zich niet vol voelt. Dit middel is een kunstmatige versie van een van die darmhormonen die niet goed werken bij obesitas, waardoor pas later een vol gevoel ontstaat.
Het moet beschikbaar zijn voor patiënten die écht obesitas hebben, al hard werken aan hun leefstijl met een levensstijlinterventie en risico lopen op honderden ziekten die door obesitas veroorzaakt kunnen worden. Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes, depressie en vele vormen van kanker. Je wilt hen helpen om het onderliggende zieke vet aan te pakken, niet als cosmetische oplossing. En niet wachten tot het eerste hartinfarct komt”, aldus Van Rossum.
Hoewel het obesitasmedicijn bewezen effectief is, pleit Van Rossum voor gerichte verstrekking aan een specifieke groep patiënten. ‘We moeten zorgvuldig omgaan met dit medicijn en het inzetten waar het de grootste gezondheidswinst oplevert. Alleen zo kunnen we verantwoorde zorg bieden en onnodige kosten voorkomen,’ aldus Van Rossum. Oftewel, de discussie over de opname van Wegovy in het basispakket is nog niet voorbij.
Filemon Wesselink zet 'wekelijks spuitje' van diabetesmedicijn Ozempic voor nieuw programma
