Schaamte loopt als een rode draad door het leven van hoogleraar en organisatiepsycholoog Aukje Nauta. Ze deed onderzoek naar het onderwerp en schreef er het boek ‘Nooit meer doen alsof’ over.
Ze vertelt daarin ook over haar eigen ervaringen en gevoelens.
“Het heeft geen allesoverheersende rol, maar schaamte is overal en continu aanwezig”, aldus Nauta. “Ik was vroeger heel verlegen. Dat kun je zien als een schaamtesyndroom. Iemand zei ooit tegen mij: ‘Jij bent altijd zo stil’. Dat hakte erin. Alsof ik sociaal niet goed functioneerde.” Maar, benadrukt ze: “Het zat in kleine dingen. Tex Rijnders schreef het boek Uit schaamte. Zij kampte met chronische schaamte. Dat heb ik niet.”
Volgens Nauta heeft iedereen weleens last van schaamte. “Daar moeten we niet te moeilijk over doen. Praat erover, verlicht het met humor. Dan kun je er lichter naar kijken.”
Haar onderzoek was een eyeopener. “Schaamte kan een krachtbron zijn. Na het diepste moment van schaamte kan een omslagpunt komen. Zo sprak ik met Milou Deelen.” Milou ging viraal met een video waarin ze open was over slutshaming aan haar adres. “Dankzij dat filmpje verhuisde ze, stopte ze met haar studie en startte ze een succesvolle carrière als schrijfster en journalist. Je kunt schaamte echt omdenken. Maar zo gaat het helaas niet altijd. Je kunt er ook depressief van worden.”
Schaam je niet voor je schaamte. “Als je je schaamt, wil je een beter mens zijn. Schaam je je nooit, dan ben je ofwel perfect – een weinig realistisch scenario – of je hebt geen verlangens.”
Maar wat moet je doen als het je erg in de weg staat? “In mijn boek leg ik drie belangrijke stappen uit. De eerste stap is erkennen. Zeg hardop tegen jezelf en het liefst ook tegen één of meer intimi dat je je schaamt. Je zult merken dat dat meteen al bevrijdend werkt. Ga daarna je schaamte omdenken. Als je je schaamt, dan denk je slecht over jezelf. Maar het feit dat je je schaamt, bewijst dat je beter wilt zijn. Die focus op wat je wil, op je verlangen, helpt je bij stap drie: bedenk wat je te doen staat om van schaamte je kracht te maken. In mijn boek beschrijf ik het voorbeeld van een alcoholverslaafde anesthesioloog die, zodra ze haar schaamte onder ogen zag, afkickte, zich bijschoolde tot verslavingsarts en nu via doktersindeknel.nl artsen helpt die net als zij met verslaving worstelen.”
Ze vervolgt: “Maar soms zul je merken dat het onmogelijk is om de kloof te dichten tussen wie je bent en graag wilt zijn. Bijvoorbeeld: ‘Ik wil maat 38 hebben, maar ik heb maat 42 en het lukt me al jaren niet om af te vallen.’ Accepteer dat. Niemand is immers perfect, en laat de schaamte er gewoon zijn in plaats van je te laten verlammen.”
De inzichten die Nauta met haar onderzoek verwierf, hielpen haar zowel op professioneel gebied als in de privésfeer. “Ik schaam me en ben trots tegelijk. Ik heb een ingewikkelde relatie, waarbij twee personen in het spel zijn. Ik ben trots dat we er open en eerlijk over zijn, maar voel soms ook schaamte. Mijn boek is een pleidooi om onze worstelingen open en eerlijk te delen. Heus niet met iedereen, maar zorgvuldig gebalanceerd.”
Nooit meer doen alsof is nu te koop.
In m'n boek https://t.co/T4B7rewZbO beschrijf ik hoe je van schaamte je kracht maakt. Op basis van wetenschappelijk onderzoek laat ik de schoonheid van schaamte zien én hoe je deze emotie kunt inzetten als wegwijzer naar wat je stiekem het liefste wil. pic.twitter.com/LfCTVzPA4a
— Aukje Nauta (@Aukje_Nauta) August 18, 2021
Lees ookParkeerschaamte: kwart van de Nederlanders heeft er last van
