Het zijn doorgaans geen bejaarden die aankloppen voor de hulp van Oosterman, maar mensen van jong tot oud die te horen hebben gekregen dat ze niet lang meer zullen leven. Die mensen voeren een intakegesprek met Oosterman. Heeft ze een klik met de cliënt, dan helpt ze waar mogelijk.

“De een wil dat je meegaat naar de ziekenhuisafspraken, de ander wil een groot geheim delen wat nog nooit met iemand gedeeld is: een kind waar niemand het bestaan vanaf weet of een buitenechtelijke relatie. Het kan zijn dat ik de schaduwweduwe of -weduwnaar op de hoogte moet houden van de ontwikkelingen. Ik heb contact met dierbaren en spreek op uitvaarten.”

Jetty Oosterman

Een naderend einde kan ook zorgen voor spanning in de relatie. “Dan wil de een dat de ander er alles aan doet om op te knappen: chemokuren, medicatie. Terwijl de ander vindt dat het klaar is en niet meer wil. Zeker als daar niet over gesproken wordt, is dat lastig. Ik vind het prachtig als het mij lukt om die mensen weer te verbinden.”

Ze vervolgt: “Ik heb vaker gehoord dat mensen zeiden: ‘Als je relatie niet goed is, stop er dan mee’. De relaties van bijna stervenden die niet heel goed waren, kwamen enorm onder druk te staan door de aankomende dood. Die persoonlijke verhalen hebben mij aan het denken gezet en er mede voor gezorgd dat ik uiteindelijk zelf ook een punt achter mijn huwelijk heb gezet. Het was niet slecht, maar niet vervullend genoeg voor de komende dertig jaar.”

Euthanasie

Onlangs organiseerde de levenseinde doula een avond voor de dierbaren van een vrouw die had gekozen voor euthanasie. “Ze had iedereen die belangrijk voor haar was uitgenodigd. Er werd koffie en wijn gedronken, gelachen en veel gehuild. Ik was uitgenodigd om de uitvaartspeech alvast vorm te geven. De volgende ochtend zou de euthanasie plaatsvinden, maar in de nacht na die bijeenkomst sliep ze zelf in. Zó bijzonder.”

De dingen die ze meemaakt, beroeren haar. Soms, als ze ’s avonds op de bank zit, pinkt ze een traantje weg. “Het zou niet goed zijn als het me niet meer zou raken, maar natuurlijk wen je er ook aan. Je moet stevig in je schoenen staan en goed voor jezelf zorgen. Dat doe ik.”

Intensive care

Oosterman keek de dood onlangs zelf in de ogen. “Ik kom net uit het ziekenhuis. Heb met corona op de intensive care gelegen. Nog nooit was ik zó dicht bij de dood. Dat doet wat met je. Het verandert je. Ik vond het bijzonder om te merken dat ik niet bang ben voor het einde. Deze ervaring heeft invloed op mij, maar zal dat ook hebben op mijn werk.”

Terwijl ze thuis herstelt, vertelt ze: “We zijn niet genoeg met de dood bezig. Het zou mooi zijn als het een groter onderdeel van ons leven wordt. Als we het bespreekbaar kunnen maken. Dat kan de angst wegnemen en ingewikkelde situaties voorkomen. Sommigen praten hier nooit over. Ze begraven hun moeder, maar blijven met een schuldgevoel achter. Had ze niet liever gecremeerd willen worden? Een voorval als dat met voetballer Christian Eriksen, die gereanimeerd moest worden op het voetbalveld, kan de aanleiding zijn voor een gesprek zijn. Pak het moment als het daar is.”

Lees ook
Claudia Crobatia is ‘deathfluencer’: ‘Leg je wensen voor je uitvaart vast’