Vlakbij het strand wonen, van een dorpsleven genieten en omringd zijn door de natuur. Het kan in Wijk aan Zee. Enige nadeel: het dorp ligt letterlijk onder de rook van de beruchte Tata Steel-fabriek.
Sanne Walvisch (42) woont er al zes jaar, maar is het inmiddels zat.
“Voorheen woonden we in Haarlem en kwamen we hier alleen op bezoek”, aldus Walvisch. “We hadden twee jonge kinderen en waren op zoek naar een rustige plek buiten de stad waar we konden wonen. Daarom besloten we hierheen te verhuizen.” Het leek een droom die uitkwam. Het gezin nam z’n intrek in een fijn huis met zee en strand op een steenworp afstand. Maar een nare bijkomstigheid was de penetrante geur van de Tata Steel-fabriek in de buurt.
Lees ook
Explosies en zware rookwolken bij chemische fabriek in de buurt van Houston
Het bedrijf ligt de laatste jaren onder vuur wegens de stof, stank en herrie dat het verspreidt. Ook de gezondheidsrisico’s voor de omwonenden zijn niet de minste. “De penetrante lucht scheen er nou eenmaal bij te horen als we hier in de buurt wilden wonen. We dachten destijds nog niet veel na over gezondheidsrisico’s. Tot de befaamde grafietregen in 2018 kwam. Het hele dorp lag door de fabriek regelmatig onder een giftige glitterlaag, die onder meer lood en vanadium bleek te bevatten. Vanaf dat moment gingen de oogkleppen af.”
De politiek moet meer doen om de overlast te minderen, vindt Walvisch. “Het is eigenlijk geen overlast meer te noemen. Het bestaan van deze fabriek zorgt voor grote gezondheidsrisico’s bij Nederlanders. Dit gaat over de structurele uitstoot van zeer gevaarlijke stoffen. Hier in de omgeving wonen aanzienlijk meer mensen met longkanker en leukemie. Dat is niet zomaar. Ik lig ’s nachts zelfs wakker van de stank en herrie die de fabriek veroorzaakt.”
Ze maakt zich zorgen om haar gezondheid, en die van haar kinderen. “In Nederland kun je verwachten dat de overheid en het bedrijfsleven verantwoordelijkheid neemt voor de volksgezondheid. Dat is hier niet het geval.” Daarom voert ze zelf actie. “Zo heb ik met enkele ouders gezorgd voor deksels op de zandbakken van school en er staan kraantjes bij speeltuinen waar kinderen hun handen kunnen wassen na het spelen.” En dat is niet het enige. “Vorige week stuurde ik een brief naar politici. Daarin vraag ik hen om concrete maatregelen op het gebied van vergunningen en handhaving.”
“Ook startte ik samen met twee kennissen het klachtenmeldpunt Stofmelder.nl.” Inwoners die last hebben van de fabriek kunnen ook een melding bij Tata Steel zelf doen, waarna ze een bonnetje krijgen om hun auto en ramen te laten wassen. Zo kunnen de giftige stoffen die de fabriek uitstoot weggepoetst worden. “Maar een bonnetje voor het reinigen van je longen is er niet”, aldus Walvisch. “We hebben hier te maken met mensenlevens. Dit moet snel opgelost worden. Deze jarenlange strijd voelt wanhopig en frustrerend.”
Lees ook
Gigantische brand in schuimrubberfabriek Breda
Maar terugkeren naar Haarlem? Dat zit er niet in. “Het is een discussie die we thuis regelmatig voeren. Waarom verhuizen we niet gewoon? Maar we hebben ons leven hier opgebouwd. En daarnaast: als we weggaan, is het probleem niet opgelost. Ik blijf strijden tot we de goede kant op gaan. We moeten allemaal een steentje bijdragen aan verbeteringen in de wereld. Dat is één van mijn persoonlijke drijfveren, thuis en in mijn werk.”
“Het is voor ons belangrijk om een goede buur te zijn”, aldus Tata Steel-woordvoerder Ariane Volz. “Wij hebben veel contact met de omwonenden en houden hen regelmatig op de hoogte. Zo hebben we onder meer een loket in Wijk aan Zee geopend waar men naar toe kan komen, zodat we in gesprek kunnen met elkaar.” Het bedrijf wil verder niets vertellen over de vele aantijgingen die ze ontvangen.
Ondanks alle ellende is het volgens Walvisch soms ook best mooi, daar aan de Nederlandse kust. “Ik vergeet bijna dat Wijk aan Zee zo fijn is door dit alles. Als de wind vanaf de zee komt, de giftige wolken wegwaaien en de zon straalt, hebben we hier het mooiste uitzicht van Nederland. Dat blijft onbetaalbaar.”
