Klimaatjournalist Jelmer Mommers kaart in zijn boek ‘Hoe gaan we dit uitleggen‘ de huidige stand van zaken rond klimaatverandering aan. In het boek, dat dinsdag verschijnt, legt hij ook uit wat we zelf kunnen doen.

Wij spraken Jelmer (31), want: hoe staan we er eigenlijk voor?

‘Hét klimaatboek dat je wil lezen’, zo zeggen recensenten. Wat maakt jouw boek anders dan andere?
“Veel boeken over dit onderwerp zijn extreem deprimerend. Begrijpelijk, want klimaat is een zwaar en serieus onderwerp. Maar in mijn boek besteed ik veel aandacht aan oplossingen: hoe je zelf een bijdrage kunt leveren aan het bestrijden van de klimaatopwarming. Als je het hebt gelezen, hoop ik dat je je niet depressief voelt, maar opgetogen.”

Waarom is dit boek nú nodig?
“Veel mensen zoeken naar overzicht: waar staan we nu, waar gaat het heen? Er zijn veel tegenstrijdige berichten over het klimaat. Bovendien vragen veel mensen zich af of het zin heeft als zij hun gedrag aanpassen. Is het een druppel op een gloeiende plaat, of leidt het tot verbetering?”

En, wat is het antwoord?
“Het heeft zéker zin. Als je alles bij elkaar optelt, gebeurt er al gigantisch veel, over de hele wereld. Van de klimaatmars tot grote bedrijven die investeren in groene initiatieven. Die beweging kunnen we verder doorzetten.”

Wat ís de huidige stand van zaken?
“Het klimaat warmt gevaarlijk snel op. De mensheid is groot geworden in een stabiel klimaat: in ongeveer 10.000 jaar hebben we alles wat we kennen opgebouwd. Door alle broeikasgassen die we nu uitstoten, gaan we een ruiger klimaat in – dat onvriendelijker is voor onze soort. Regenbuien worden heviger, de zeespiegel komt hoger, het aantal overstromingen zal toenemen.”

Maar dat kunnen we nog voorkomen.
“We kunnen de opwarming beperken tot anderhalve graad in plaats van twee. Dat klinkt als een heel klein verschil. Maar bij anderhalve graad zou 14 procent van de wereldbevolking eens in de vijf jaar last hebben van extreme hitte, bij twee graden is dat 37 procent. Die hitte heeft gevolgen: niet naar werk kunnen fietsen, niet buiten kunnen sporten, niet op een akker kunnen werken.”

Wat als we niet ingrijpen?
“Als we niks doen, is de voorspelling dat de aarde eind deze eeuw 3 à 4 graden is opgewarmd. Ter vergelijking: tijdens de ijstijden was het gemiddeld 3 tot 8 graden kouder.”

Waarom wordt dit probleem dan niet door iedereen erkend?
“Het is logisch dat je hier bang van wordt en weg wilt kijken. Bovendien is er veel verzet tegen het klimaatbeleid: men vindt het te duur, of te snel gaan. Als je het totaalplaatje ziet, is dat een achterhoedegevecht. Uiteindelijk gaat het erom hoe wij de samenleving veel beter kunnen maken.”

Hoe gaat die definitieve kentering plaatsvinden volgens jou?
“Klimaat wordt nog te zeer behandeld als een thema waarvoor we iets moeten inleveren. Ik zie het als een kans. Een kans om de lucht in steden schoon te maken, de zeespiegelstijging tegen te houden. Zeker in Nederland is dat belangrijk. We denken hier vaak dat grote natuurrampen een ander land wel zullen treffen, maar we zijn hartstikke kwetsbaar: bijna 60 procent van ons land loopt een overstromingsrisico.”

Wat kúnnen we doen?
“Als we zelf meer schone energie opwekken, is dat goed voor het klimaat én krijgen wij als land meer autonomie, omdat we minder olie en gas hoeven importeren. En overstappen op schoner vervoer: ov of elektrische auto’s. Dat beperkt de hoeveelheid fijnstof in de steden, daarmee het aantal mensen dat ziek wordt, en daarmee onze zorgkosten. Veel klimaatmaatregelen zijn ook goed voor onze maatschappij en economie.”

Wat doe je zelf?
“Ik eet geen vlees meer, omdat ik weet hoe groot de milieu-impact daarvan is. Sinds vorig jaar vlieg ik niet meer. Maar ik streef er niet naar om vollédig duurzaam te leven. Iedereen doet wel iets wat niet goed is voor het milieu. Zo was ik een tijd terug skiën in Winterberg, op kunstsneeuw. Hoeveel water en energie daarvoor gebruikt wordt…. Wat mij betreft richten we de samenleving zo in dat we leuke dingen kunnen blijven doen zonder ons er schuldig over te voelen.”

Denk je niet dat je boek gezien zal worden als een radicaal-links pamflet?
“Er is niks links aan het klimaat. Dit probleem raakt ons allemaal: jij ademt dezelfde lucht in als ik. En neem de economie: die zal keihard geraakt worden door de opwarming van de aarde. Alles wat we nu gewoon vinden, zoals de productie van ons voedsel, wordt dan moeilijker.”

Lees ook
Iets doen aan het klimaatprobleem? ‘Stop met voortplanten’

Wat vind je ervan dat sommige mensen, in eigen land bijvoorbeeld Thierry Baudet, het klimaatprobleem ontkennen?
“Opportunistisch. Baudet reageert op het cliché van duurzaamheid: dat het duur is en beperkend – alsof we comfort moeten inleveren. Als je het zo ziet, is het niet gek dat je protesteert. Het tegenstrijdige is dat hij zegt op te komen voor het Nederlandse belang. Maar de belangrijkste bedreiging voor ons land laat-ie links liggen: de stijging van de zeespiegel.”