Niet alleen kipfilet, maar ook wijn en spijkerbroeken liggen tegenwoordig voor bodemprijzen in de schappen. In ‘De prijsknaller’ onderzoeken Eva Cleven en Ersin Kiris wie hier wél een hoge prijs voor betaalt.
In de eerste aflevering nemen ze de fast fashion-industrie onder de loep. Daar gaat het niet alleen bij de productie mis, vertelt Cleven aan LINDA.nl.
Van melk tot rozen en meubels: in De prijsknaller gaan Cleven en Kiris op zoek naar de werkelijke kosten achter (te) goedkope producten. “Ik denk dat veel mensen zich afvragen hoe het kan dat sommige producten weinig kosten – zeker in vergelijking met andere producten in dezelfde categorie. Waarom kost de ene broek nog geen tientje en de andere honderd euro?”
Daar komt ook een stukje marketing én merkbekendheid bij kijken, weet Cleven. Maar dat verklaart het gigantische verschil natuurlijk niet volledig. In de serie nemen ze daarom het productieproces van de prijsknallers onder de loep. Hoe komen de kosten tot stand en welk verhaal zit er achter de lage prijzen? Wat kosten grondstoffen, arbeid en transport? En betalen het milieu en de mensen die het product maken zo niet uiteindelijk de prijs?
Wanneer de fast fashion-industrie kritiek krijgt, gaat het volgens Cleven meestal over het productieproces. “Een Primark-kledingstuk waar een label in zit met ‘help me’ haalt het nieuws wel. Maar weten we eigenlijk nog wel wat kleding waard is, en gooien we het niet te snel weg? We horen weinig over wat er uiteindelijk met al die afgedankte kleding gebeurt.”
Wat je moet weten over Shein, de spotgoedkope (en populaire) online kledinggigant
Velen hopen dat hun kleding via de Zak van Max of het Leger des Heils een tweede leven krijgt. Maar Kiris en Cleven laten zien dat er een hele wereldhandel achter al die gedoneerde spullen zit. En omdat de kwaliteit steeds slechter wordt, belandt een groot gedeelte daarvan op de vuilnisbelt. “Daar ben ik wel van geschrokken. Het is niet de schuld van de mensen die de kleding verzamelen en herverdelen – zij hebben geen slechte intenties. Het is een globaal probleem, waarbij we niet meer weten hoe we met waardevolle spullen moeten omgaan.”
Zelf heeft Cleven in het verleden ook kleding gekocht bij grote modeketens die niet vies zijn van een prijsknaller. “Wij allemaal, want ze zijn overal”, zegt ze. “Goedkoop is meestal duurkoop: alles wat duurder is blijft mooier en gaat twee keer langer mee. Jij (de redacteur, red.) vraagt of ik me ooit ‘schuldig’ heb gemaakt aan fast fashion. Maar je kunt jezelf pas schuldig voelen als je weet hoe iets geproduceerd wordt en wat er achteraf mee gebeurt.”
Cleven hoopt dat mensen na het zien van het programma “een kijkje” in hun eigen leven nemen, en inzien hoe ze zelf met producten omgaan. Zelf koopt ze bijvoorbeeld al jaren alleen tweedehandskleding. Ook gaat ze altijd voor biologische wijn, en drinkt ze koffie met een eerlijk én flink prijskaartje. “Ik doe dat omdat ik niet wil dat anderen de dupe van mijn levensstijl worden. Daarom probeer ik me te realiseren dat dit luxeproducten zijn.”
Tegelijkertijd beseft ze maar al te goed dat dit niet voor iedereen zo eenvoudig is. “Zeker nu de inflatie enorm is toegenomen, moeten velen iedere euro op een goede manier besteden om aan het einde van de dag genoeg over te houden. Terwijl zij natuurlijk ook gewoon hun dagelijkse bakkie koffie wil drinken. Dat is heel ingewikkeld.”
Van een fles wijn van 2 euro tot snel vergane spaanplaten meubels: De prijsknaller geeft kijkers de komende weken in ieder geval genoeg materiaal om op te reflecteren. “Je kunt individuele mensen niet de schuld geven van dit wereldwijde probleem”, zegt Cleven weer. “Maar je kunt er wel over nadenken of er iets anders kan, want dit heeft met ons allemaal te maken. Nu is een grote crisis nog af te weren, maar is dat over twintig jaar nog zo?”
‘De prijsknaller’ (KRO-NCRV) is vanaf deze vrijdag elke week om 20.25 uur te zien op NPO3.
Teun van de Keuken probeert 7 populaire diëten: 'Stond ik een wortel af te wegen'
