Journalist Joan Makenbach geeft het eerlijk toe: ook bij haar thuis sluipt een hoge schermtijd er gemakkelijk in. Ooit begon ze vol goede voornemens met strikte anti-schermregels, maar inmiddels lijkt haar puber Callum praktisch vergroeid met zijn telefoon.
Terwijl ze strenge regels probeert in te voeren, is ze zelf óók geen goed voorbeeld.
Mijn zoon Callum was acht maanden oud en werd op de verjaardag van zijn twee jaar oudere neefje Joey achter een tablet gezet. Te zien was een rood knipperend bewegend driehoekje of balletje. Als hij daar op drukte met zijn vinger, popte het weg. Ik trok mijn mond al open: “Joh, dat is niks voor hem, dat snapt hij niet” en “hij speelt net zo lief met blokken”.
Maar voordat ik het wist, zag ik zijn garnalenvingertje over het scherm schuiven en al kraaiend wegdrukken. Het wurm had het spel binnen een nanoseconde door en vond het leuker dan de mega verzameling autootjes van zijn neefjes. Hij begon te brullen, toen ik hem weghaalde voor een meer verantwoord spel. Zelfs een soepstengel hielp niet. Daar ging ik met mijn hele antischerm-opvoeding.
Het gaat wat ver te zeggen dat hij meteen verpest werd door die tabletervaring, want een eigen iPad kreeg hij pas op zijn tiende verjaardag en een mobiele telefoon in groep 8. Maar dat ‘we kijken alleen naar Baby Beethoven-filmpjes en spelen met antroposofisch blokken’-adagium hield natuurlijk helemaal geen stand. Zo’n ruggengraat heb ik helemaal niet. Dus Callum zat – geheel tegen de richtlijnen van Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in regelmatig rondom etenstijd (ademloos) een uurtje naar Bumba en Pingu te kijken.
Jonge kinderen steeds vaker bijziend door toegenomen schermtijd
Volgens de WHO een zeer slecht idee. Zij raden aan kinderen tot twee jaar helemaal niet naar een scherm te laten kijken. En bij twee-tot vijfjarigen is maximaal een uur tv- of telefoon kijken per dag het advies. Ai. Daar kwam Callum Ik was niet de enige: uit onderzoek van Netwerk Mediawijsheid zet 91% van de ouders met kinderen van 0 t/m 6 jaar digitale media in om zelf iets anders) te kunnen doen. Jonge kinderen zitten gemiddeld 1 uur en 51 minuten naar een scherm te koekeloeren.
Het Zweedse agentschap voor Volksgezondheid gaat nog verder: zij willen alle schermen verbieden op kleuterscholen. Tieners mogen van hen maximaal drie uur achter een scherm zitten, daar waar nu vaak 6,5 uur (!) het geval is. Het zou helpen tegen de slaapcrisis die volgens hen vele Zweedse 15- en 16-jarigen kennen; door overtollig smartphonegebruik liggen veel kids uren wakker.
Gelukkig kon ik toen het hele schermgebeuren bij Callum lang nog indammen met behulp van voetballen (zijn allergrootste passie) en Lego. Maar fast forward twaalf jaar verder, is de hand van mijn kind vastgekleefd aan zijn telefoon. Totdat hij overstapte naar het voortgezet onderwijs, was hij geen haar beter dan de kinderen die laatst bij het Jeugdjournaal werden gevraagd om klok te kijken op een analoge klok. Konden ze niet, omdat ze allemaal gewend zijn aan de digitale weergaven op hun mobieltjes. Callum checkte ook liever de tijd aan de hand van de klok op de magnetron. Tenminste als zijn iPhone in de la lag en hem niet kon vertellen dat het nu 20.20 uur is. Om op school, waar mobiele telefoons strikt verboden zijn, nog te kunnen klokkijken, moest hij wel gaan oefenen met die cijfers en letters aan de muur.
Schermtijd van kinderen tot 7 jaar veel te hoog: '100 minuten per dag'
Mijn zoon is inmiddels redelijk verslaafd, dat durf ik rustig te stellen. Eenmaal thuis van school of voetbal, is de iPhone nooit verder dan zijn linkerhand. Zijn middagsnack eet hij het liefst terwijl hij tegelijkertijd gluurt naar Christian Ronaldo-moves op TikTok. Zijn fysio-oefeningen moeten gedaan worden, terwijl er ondertussen motivatiemoves op Youtube aanstaan en elke seconde dat hij even moet wachten, glijdt zijn hand weer naar de broekzak waar het gebruiksvoorwerp met zijn ‘hele leven’ in zit.
Callums telefoonzucht irriteert me mateloos. Ik maak me er ook zorgen om. Er komen steeds meer onderzoeken die de negatieve kanten van smartphonegebruik belichten, zoals depressies, sombere gevoelens en eenzaamheid. Dat maakt dat ik steeds strenger word en minder vatbaar voor chanterende opmerkingen als : “Ja maar Louis en Victor mogen non-stop op hun telefoon.”
Bij ons thuis gelden er volgens mijn zoon al véél strengere regels dan bij zijn vrienden. Zoals: geen mobiele telefoon tijdens autoritten en in de slaapkamer. Na 20 uur verdwijnt het ding beneden, aan de oplader. Ik vind het niet meer dan normaal, hij vindt het mega irritant. Wat niet echt helpt is dat school en Magister regelmatig ’s avonds nog updates sturen voor de volgende schooldag en dat er zelfs op onchristelijke tijdstippen nog boodschappen binnenkomen. Die ik dan maar zelf check en ’s morgens aan hem overbrief.
Help, mijn kind is me de baas! 'We boden vijftig euro voor een hap appelmoes'
Maar ja, aan de andere kant moet ik ook naar mijn eigen gedrag kijken. Ook uit dat Zweedse onderzoek: de fout ligt meestal bij de ouders. Ze roepen wel dat ze het vervelend vinden en leggen hun kinderen tijdrestricties op, maar ze zijn vaak geen haar beter dan hun kroost. Ze zitten zelf de hele dag te Instagrammen, Facebooken, Whatsappen. Ook omdat de telefoons steeds meer andere functies overnemen. Recepten worden niet meer uit een kookboek gehaald, maar van websites gevist. Er worden bankzaken mee gedaan en met apps worden het licht en de verwarming in huis bediend. Consequent zijn is dan erg lastig.
Eerlijk gezegd ben ik met de hele avond appen met vriendinnen, e-mails versturen vanuit mijn telefoon en filmpjes scrollen, zelf ook niet zo’n lichtend voorbeeld. Het voelt alsof ik met een glas wijn en peuk in mijn hand mijn puber vertel dat alcohol en roken slecht voor hem is. Opvoeden is immers voorleven in plaats van opdragen. Binnenkort moeten we samen dus maar op een anti-scherm dieet gaan.
Schermtijd geen invloed op sociale vaardigheden kinderen: 'Een geruststelling, vooral nu'
