Je kunt lullen als Brugman, maar als je kind zo vastberaden is dat je geen zeggenschap lijkt te hebben over bepaalde zaken, kun je je afvragen wie er eigenlijk de baas is. Maar hé, geen zorgen want je bent echt niet de enige.
Zo ervaart ook journaliste Joan Makenbach.
Vijftig euro boden we, voor één hap appelmoes. At hij niet. En die keer dat hij als straf voor het niet op willen eten, laat staan próeven van tomatensoep meteen naar bed moest, terwijl zijn voetbalvriendje gezellig bij ons aan de dis zat? Het deed hem niks. Nee, in de opvoeding van mijn zoon Callum, destijds zeven en nu een prepuber van dertien, staan we machteloos als het gaat om zijn eetgedrag. Het kind heeft een vijftigtal (merendeel gezonde) producten die hij blieft en we kunnen maar mondjesmaat iets toevoegen aan dat menu.
Of nog zoiets geks: hij wil geen sleepovers bij anderen. Hij heeft absoluut geen heimwee en vindt het prima als vriendjes of zijn neven hier logeren. Graag zelfs. Maar hij piekert er niet over om bij een ander te slapen. Ook niet als dat de grote verjaardagswens is van zijn beste vriend. Hij heeft er geen trek in. Hoe vaak ik ook uitleg dat er niks geks kan gebeuren en dat ik hem in geval van toch heimwee, zo zou ophalen.
Psycholoog Anahí pleit voor vaker 'nee' zeggen tegen kinderen: 'Leren doorzetten als het tegenzit'
Helaas, ik kan Callum tot niets dwingen, als hij het zelf niet wil. Dat leidt in ons geval gelukkig niet tot Bureau Halt-achtige toestanden zoals spijbelen van school of stiekem vapen. Dat is allemaal niet aan de orde. Tot nu toe draait het alleen nog om de leuke struggles. Zijn weigering mee te doen aan logeerpartijtjes of iets te eten wat hij niet kent, is godzijdank een stuk onschuldiger dan de handel in messen of rookwaar, maar wel lastig in het dagelijks leven.
Gelukkig zie ik ook genoeg situaties om me heen van vriendinnen met kinderen, waarbij ik denk: jullie zitten in precies hetzelfde schuitje. De dochter van mijn collega heeft het met slapen. Elke avond gaat de zevenjarige Lotte, na een uitgebreid bad- en boekjesritueel, keurig op tijd naar bed. Er wordt nog even gezongen en geknuffeld en dan is het stil. Maar net tegen de tijd het journaal begint, komt ze weer naar beneden en blijft dat herhalen tot een uur of elf. Lotte heeft een heel arsenaal aan smoesjes. Van plotselinge buikpijn en enorme dorst tot angst voor spoken en monsters. Wat mijn collega ook probeert: er verandert niks aan het nachtbraken van Lotte.
En zo heb ik een vriendin die voor haar kleuterzoons crackers de kaas in rondjes snijdt, blij als ze is dat hij dan tenminste wel kaas wil eten. Hij kan immers ook erg koppig zijn. Zo weigert hij te douchen na zwemles. Ze kan hem zakken snoep, chips of nieuwe superheldenpoppetjes beloven of juist dreigen met inperkingen van schermtijd of geen toetje, het maakt niet uit. Hij zet geen stap onder de warme straal. Tja, en wat doe je dan, als je niet ten overstaan van de volledige zwembad oudergroep af wil gaan? Pak je jouw kind volgens de jaren 50-methode aan zijn lurven en zet je hem hardhandig onder de douche? Of haal je je schouders op, droogt hem af, smeert er snel wat babybodylotion op tegen de hevige chloorgeur en denkt: dan maar morgen extra goed in bad? Zij kiest liever voor het laatste.
Pedagoog Belle Barbé maakt podcast over opvoeden: 'Blunders zíjn het ouderschap'
In de ogen van buitenstaanders, vaak kinderloos: teken van onmacht. Van een zwakke ruggengraat of erger: als de creatie van een slappe generatie. Voordat je kinderen hebt, weet je het ook vaak allemaal beter. Je ziet de – in jouw ogen – onopgevoede apen tekeer gaan in restaurants, op supermarktvloeren, in vliegtuigen, en ergert je er mateloos aan. Jij zou het wel weten, als het jouw kind was. Jij bepaalt, niet het kind!
Zo dacht ik ook, toen ik nog aan de andere kant van de wal stond. Maar ik merk dat je niks kunt bepalen. Straffen en belonen, zo’n beetje de remedie tegen alles in de maatschappij, blijkt niet altijd te helpen. En dan? Ik kan moeilijk een trechter in de mond van mijn zoon zetten en zijn neus dichtknijpen of hem met slaapzak en beer bij een vriendje droppen. Mijn collega vindt haar kleuter vastbinden in bed ook zo rigoureus en mijn vriendin wil ook niet met grof geweld haar zoon onder de douche moeten sleuren.
“Het is helaas niet anders, we moeten het maar accepteren: op bepaalde terreinen als slaap, eten en de eigen wil heeft het kind ook echt de macht. Als ouder sta je erbij en kiest vervolgens je eigen battles. Je gaat pas de strijd aan met de waarden die je echt belangrijk vindt. Zoals beleefd zijn tegen de leerkrachten op school en Nix 18.
Gaandeweg heb ik ook gemerkt dat opvoeden niet hetzelfde is als met dwang jouw wil opleggen. Het betekent niets meer dan de grenzen uitzetten en het kind zo goed en kwaad als het gaat begeleiden op zijn pad naar volwassenheid. En dat het op sommige dagen of in sommige situaties beter lukt, dan op de andere, is dan maar zo.
Waarom je de manier van opvoeden overneemt van je ouders (ook al wil je dat misschien niet)
