Woensdag viel een acrobaat van grote hoogte naar beneden tijdens een circusvoorstelling in Haarlem. De tent zat vol publiek, onder wie veel kinderen. Dat wekt de vraag: hoe ondersteun je een kind als ze zo’n heftig ongeluk zien gebeuren?
Andrea Walraven-Thissen is critical incident manager en zet op Twitter uiteen hoe je dit het best kunt aanpakken.
‘Des te jonger het kind, des te meer zal het beïnvloed worden door hoe jij als vertrouwenspersoon reageert’, schrijft Andrea. ‘Als jij zelf ook erg schrikt in zo’n situatie is het bijvoorbeeld belangrijk om dat meteen te benoemen. Dat soort verklaarbare reacties in buitengewone situaties moet je normaliseren. Zeg bijvoorbeeld ‘Poe hee, wat gebeurde daar nou? Ik schrok heel erg’. Dan zal je kind – afhankelijk van diens leeftijd – dat gevoel beamen.’
Als je eigen lichaam heftig reageert tipt Andrea om dat óók samen op te pakken. ‘Zeg bijvoorbeeld: “Ik adem heel snel, jij ook?” Ga daarna rustig zitten, leg allebei een hand op de buik en zorg er samen voor dat die ademhaling onder controle komt.’
De neiging om weg te rennen of je kind actief af te schermen is vaak aanwezig, maar dit is niet altijd de beste aanpak. Zolang er geen direct gevaar voor je kind is, kun je dat beter niet doen. Andrea: ‘Dit kan schrik veroorzaken die pas ná de daadwerkelijke gebeurtenis ontstaat en soms nog langer blijft hangen. Zeker als je kind het ongeval al gezien heeft is het beter om nog even op die plek te blijven en samen vast te stellen wat volgt.’
Het oudste, jongste en middelste kind: zijn de bekende clichés waar?
Als je op die locatie blijft is het belangrijk om je niet te richten op het ongeluk, maar juist op de helpers. Dat er iets ergs is gebeurd, heb je dan samen al vastgesteld. Daarna verleg jij als ouder de focus naar de mensen die in actie komen. Denk aan uitspraken als “Wow, moet je eens kijken hoeveel mensen meteen gingen helpen”, of “Kijk eens hoeveel mensen nu bellen – weet je wíé ze bellen?”.’
Sta je op straat? Blijf dan daar, maar ga iets verder weg staan om hulpverleners ruimte te geven. Beschrijf aan je kind wat er gaat komen: het geluid van sirenes, zwaailichten, maar ook de helpers die precies weten wat er moet gebeuren. Normaliseren is hierbij het belangrijkst.
Hoort je kind bijvoorbeeld veel mensen schreeuwen? Leg dan uit dat veel mensen zo reageren als ze heftig schrikken. Ziet je kroost dat de gewonde veel pijn heeft of bloedt? ‘Begin dan over een situatie die jullie samen ooit meemaakten en goed doorkwamen’, tipt Andrea. ‘Een fietsongeluk bijvoorbeeld, of opa die zijn heup brak. Leg uit dat je lijf heel stevig is, maar dat soms dingen stuk gaan en dat er dan een ambulance komt die je kan helpen.’
Ambulancebroeder Louis deelt heftige anekdotes: 'Roepend om z'n moeder zie je hem sterven'
Als de hulp op gang is, moet je dat blijven benoemen, stelt Andrea. Vraag bijvoorbeeld hoeveel hulpverleners of -voertuigen je kind kan tellen. Als je eenmaal weet dat de gewonde niet (meer) in levensgevaar is, is het goed om dat met je kind te delen. Koppel het aan de andere positieve zaken die je al hebt benoemd: de snelle hulp, de helpers met zwaailichten.
‘Laat je kind in de uren en dagen na een gebeurtenis zelf een weg vinden. Zorg voor veel structuur’, adviseert Andrea. ‘Het is verleidelijk om te denken dat je maar even alles qua regels etc. moet loslaten, omdat er iets heftigs gebeurde. Maar daarmee maak je het juist nóg groter. Ga zoveel mogelijk gewoon door met de dagelijkse gang van zaken. Informeer de leerkracht wel even, in een paar zinnen. Het is heel normaal dat er even een paar dagen wat zaken anders dan anders zijn.’
Wil je kind erover praten? Laat het dat vooral doen. Andrea: ‘Verleg dan consequent de focus van de schrik naar de dingen die jullie samen deden en zagen. Rond af met een positieve bekrachtiging van hoe jullie dit samen meemaakten.’
Samengevat: blijf kalm, normaliseer en focus op de helpers. ‘Woorden als “trauma” of “getraumatiseerd” horen absoluut niet thuis in de uren en dagen na een heftige gebeurtenis’, aldus Andrea. ‘Daarvan is helemaal geen sprake. Mensen die heftig reageren zijn niet ziek. De meesten van hen vinden zelf evenwicht en daar kunnen we elkaar bij helpen.’
Er zaten een paar vragen in mijn DM, over hoe je met een kind omgaat als je zoiets ziet gebeuren. We hebben in Duitsland recent ook twee soortgelijke ongevallen gezien. Ik zal een draadje schrijven. De info kun je natuurlijk ook toepassen in andere situaties, want ieder kind> https://t.co/KNcQ5eQjm8
— Andrea (@Walrathis) January 5, 2023
Wil je meer informatie? Dan biedt de website van Slachtofferhulp meer informatie en handvatten.
Dit prentenboek helpt kinderen (en hun ouders) praten over nare ervaringen
