Katja Teunissen wil al jarenlang dolgraag in een hospice werken. Enig probleem: ze is stervensbang voor de dood. Toch besluit ze haar angst te overwinnen en zich aan te melden als zorgvrijwilliger bij hospice Kalorama Bethlehem.
Billen poetsen, bedden verschonen, luisteren naar de verhalen van de bijzondere bewoners: het boeit haar mateloos.
“Ik heb vanmiddag twee keer haar bed verschoond”, zegt de zorgvrijwilliger wiens dienst ik overneem. Marjan houdt van een glas rode wijn. Koffie, thee, water en perensap drinkt ze uit een tuitbeker, omdat haar handen nogal beven. Maar haar wijntje wil ze per se uit haar eigen wijnglas drinken. Dat gaat niet altijd goed.
Regelmatig gutst de rode vloeistof over de rand van het glas haar bed in. Bedden verschonen is niet altijd een leuke klus, maar we gunnen haar een van haar laatste wensen natuurlijk. En wie drinkt er nu wel graag wijn uit een tuitbeker?
Als ik even later Marjans kamer binnenloop – op haar deur hangt een bordje ‘binnenkomen zonder kloppen’ – ligt ze te snurken. Ze schrikt wakker en kijkt verwonderd om zich heen: “Waar ben ik?” Ik vertel haar dat ze in het hospice is en ik eten voor haar heb meegebracht: een quiche met geitenkaas en een schaaltje pudding.
Het is een heel karwei om haar rechtop in bed te krijgen. Ze is nog in staat om zelf mee te helpen, maar het vermoeit haar enorm. Ik bel de verpleegkundige voor hulp. Ondertussen vraagt ze om de vijf seconden hoe laat het is.
Als ik later de vuile vaat bij haar ophaal, is ze weer in slaap gevallen. Een half uur later belt ze en tref ik haar zittend op de rand van haar bed. “Ik moet naar huis”, zegt ze. “Ik moet terug naar het echte leven.”
“Wat bedoel je daarmee?”, vraag ik haar. “Ik weet het niet.” Heeft ze een delier? Is het de alcohol? Het is niet altijd duidelijk wat verwarring veroorzaakt. Haar telefoon gaat. “Hoe werkt dat ding ook alweer?” Per ongeluk drukt ze de beller weg. Ik help haar met het terugbellen van haar vriendin die lachend opneemt: “Had je geen zin in me?” Ze kijkt sip: “Ik weet niet meer hoe het werkt, zo’n telefoon.”
Als ik later thuis ben, weerklinken haar woorden in mijn hoofd: ‘ik moet terug naar het echte leven’. Bedoelde ze daarmee het leven in haar eigen huis, met haar man? Wat is het echte leven?
Over deze vraag hebben zich ongetwijfeld talloze filosofen het hoofd gebroken. Ik pak mijn laptop erbij en googel wat een van de meest populaire auteurs binnen hospicemuren er zoal over te vertellen had:
Het leven, het loopt, het kuiert, ’t is in de weer, het rent, het luiert,
soms staat het leven even stil, en doet precies wat of het wil,
maar al vliegt het uit de baan, laat gaan dat leven… laat maar gaan.
Het leven gaat zijn eigen gang, of je blij bent, boos of bang,
soms strompelt het, ’t is geen gezicht, alsof het rondes achter ligt,
maar morgen loopt het weer vooraan, laat gaan dat leven… laat maar gaan.
Het leven gaat, laat het maar stoeien, niet al te veel ermee bemoeien, het kent de koers en bovendien, het ziet veel meer dan ogen zien, al lijkt het soms op hol te slaan, laat gaan dat leven… laat maar gaan.
Toon Hermans
'Dat hij spoedig zou sterven, was te verwachten. Dat het vandaag zou gebeuren niet'
Katja Teunissen is journalist, werkt daarnaast op de Radboud Universiteit en woont samen met haar 18-jarige dochter Luca in Nijmegen.
