Zedenzaken blijven bij de politie en het Openbaar Ministerie steeds vaker op de plank liggen. Deze lange wachttijden hebben een grote impact op slachtoffers en hun naasten. Zo ook op Sara* en haar dochter.
Na 2,5 jaar is hun zaak definitief geseponeerd, vertelt ze aan LINDA.nl.
In 2019 krijgt Sara van haar dochter (dan 22) te horen dat ze verkracht zou zijn door een veel oudere bekende. Sara schrikt, maar besluit de man direct te confronteren. “Hij gaf meteen toe wat er was gebeurd, maar zei dat mijn dochter het zelf wilde”, zegt Sara. Haar dochter zit op het autisme-spectrum. “Soms is er twijfel of dit een handicap is, maar bij mijn dochter is dat zeker het geval. Ook was hij tientallen jaren ouder – dat slaat toch nergens op?”
Op een maandag belt Sara de politie om samen met haar dochter aangifte te doen. Ze belandt in een wachtrij. De politie belt uren later terug, maar ze mogen pas op donderdag op het bureau langskomen. “Daar begreep ik niets van. Waarom moesten we drie dagen wachten?”
Tijdens het gesprek met de zedenrechercheurs besluit Sara dat ze zelf aangifte zal doen om haar dochter te ontlasten. Dat betekent niet dat dit meteen gebeurt – ze krijgt eerst een week verplichte bedenktijd. “Ik hoefde daar natuurlijk helemaal niet over na te denken, maar ik had geen keuze.”
Saskia Noort pakt hardnekkige MeToo-mythes aan: 'Ben het gezeik zat'
Voor Sara en haar dochter is dit het begin van een lange periode van afwachten en onzekerheid. En zij zijn zeker niet de enigen. De afgelopen jaren zijn de wachttijden voor de afhandeling van zedenzaken flink gegroeid, blijkt uit cijfers die Nieuwsuur eerder dit jaar opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Eind maart lagen er nog 808 zedenzaken op de plank.
Sinds 2014 moet de politie 80 procent van alle zedenaangiften binnen zes maanden onderzoeken en doorsturen naar het OM. In 2018 lukte dat nog in 66 procent van de gevallen, in 2021 daalde dat aantal naar 51 procent. Het OM moet hetzelfde percentage zedenzaken binnen een halfjaar naar de rechtbank sturen. In 2018 lukte dat bij 36 procent, en in 2021 nog bij 34 procent. Rechtbanken deden het iets beter, en wisten in 2021 bij 72 procent van de zedenzaken binnen drie maanden met een eerste vonnis te komen.
Ook bij Sara wordt de norm steeds niet gehaald. Eerst moeten ze vanwege haar dochters autisme enkele maanden wachten op gespecialiseerde rechercheurs en het verhoor van de verdachte volgt pas een halfjaar na de aangifte. “In ons geval was de lange wachttijd extra lastig omdat het een bekende was. Het is een verschrikking als je hem steeds tegenkomt.”
Uiteindelijk komt de aanklacht pas negen maanden na de aangifte bij het OM terecht. Vervolgens horen ze weer maandenlang niets. “Ik heb best veel geklaagd, en bij elke deur aangeklopt die ik maar kon verzinnen. Steeds kreeg ik hetzelfde te horen: het was heel vervelend, maar ze hadden te weinig zedenrechercheurs en te veel zaken. Enorm frustrerend.”
Acht maanden later wordt de zaak geseponeerd wegens gebrek aan wettig en overtuigend bewijs. “Dat is het moeilijke aan zedenzaken”, vindt Sara. “Er zijn er meestal maar twee bij, en de een zegt dit en de ander dat. De aannemelijkheid van het strafbare feit wordt er te weinig in meegenomen.” Ze start een artikel 12 procedure omdat ze het niet eens is met de beslissing van het OM. Dat betekent dat ze een klacht indient bij het gerechtshof.
Loïs (25) strijdt voor een betere zedenwet: 'Het is verkrachting, géén seks tegen de wil'
Na een maandenlange stilte, neemt Sara weer contact op. Haar zaak blijkt een ‘plankzaak’ te zijn geworden. “Ik dacht: haal me daar dan vanaf, maar er bleken honderden zedenzaken te liggen. En al die mensen maar wachten, wachten en wachten. Dat is toch verschrikkelijk?” Weer enkele maanden later volgt de hoorzitting. Een jaar na de start van de procedure krijgt Sara een uitspraak. De rechtbank besluit definitief dat het OM de verdachte niet hoeft te vervolgen wegens een gebrek aan wettig en overtuigend bewijs.
Na 2,5 jaar wachten staan moeder en dochter dus met lege handen. Hoe teleurstellend ook, de uitslag hadden ze wel verwacht, zegt Sara. De meeste artikel 12 procedures worden geseponeerd. “Vooral het lange wachten voelde erg frustrerend en oneerlijk. Ik had het gevoel dat we nauwelijks geholpen werden, alsof we niet belangrijk genoeg waren. Hoe hebben ze het gigantische tekort aan zedenrechercheurs zo kunnen laten oplopen?”
“In mijn naïviteit dacht ik altijd dat politie en justitie meteen voor je klaarstaan als je verkracht wordt”, zegt Sara. “Maar dit voelde alsof we niet een rechtsstaat leven. Mensen zeggen vaak: je moet trots op jezelf zijn dat je zo voor je dochter gevochten hebt. Maar zo voel ik het helemaal niet. Het was noodzaak en schandalig dat ik het heb moeten doen, zonder resultaat.”
Sara vindt het goed dat er meer aandacht voor het grote gebrek aan rechercheurs is. Maar ze heeft er weinig vertrouwen in dat dit opgelost wordt. “Het probleem is te groot. In de media lijkt het nu alsof er iets met alle klachten van de afgelopen tijd wordt gedaan, maar ik vrees dat ze na héél lang wachten allemaal worden vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.”
Zij en haar dochter proberen het verdriet een plekje te geven. “Je moet wel: je wilt ook weer leven. We zitten nu in ieder geval niet meer te wachten.”
LINDA. ‘OVER DE GRENS’ staat volledig in het teken van seksueel grensoverschrijdend gedrag en de vraag: hoe nu verder. Koop het nummer nu in de winkel of bestel het magazine hier.
*De naam Sara is gefingeerd. Haar echte naam is bij de redactie bekend.
