Koninklijke vakantie

Nog even de situatie kort samengevat. De koning vertrok met zijn gezin op vakantie naar Griekenland. De politiek vond daar wat van en de rest van Nederland vervolgens ook. Het koningspaar zag de reacties binnenstromen en besloot toen hun vakantie meteen weer af te breken. Premier Rutte liet in een verklaring weten dat hij op de hoogte was van de koninklijke vakantie naar het zonnige Griekse vasteland en gaf toe daarbij een inschattingsfout te hebben gemaakt. Met ingang van de gedeeltelijke lockdown ‘had hij het besluit moeten herzien’.

Maar helaas, gedane zaken nemen geen keer en een groot deel van het land staat nu op de achterste poten. Dit is iets dat Van der Linden wel begrijpt. “Iedereen is gefrustreerd door corona. Als je het zelf niet hebt, heb je wel angst voor de toekomst of voor je baan. Ik wil niet hysterisch gaan overdrijven, maar zo’n pandemie heeft een vergelijkbaar effect als een oorlog: je zekerheden vervallen. De historie leert dat we hier met z’n allen ook wel weer uit komen, maar ik vind het raar dat de koning zichzelf niet in het perspectief van elke andere Nederlander heeft kunnen plaatsen.”

Eigen verantwoordelijkheid

Premier Rutte heeft te laat beseft dat de koninklijke vakantie niet meer te rijmen viel met de nieuwe maatregelen. Hij kan ons staatshoofd niets opleggen, maar hij is wél ministerieel verantwoordelijk voor de activiteiten van de koning. Van der Linden is van mening dat hij wel iets strenger had kunnen optreden.

“De minister-president moet wel het gesprek voeren en kunnen vragen of iets wel verstandig is. De een is daar strenger in dan de ander. Rutte is daar tot nu toe heel makkelijk in. En dan bestaat het gevaar dat iets fout gaat, wat afbreuk doet aan het aanzien van de koning en daarmee de monarchie. Zeker als er dingen bestaan als Google, waardoor eerdere missers er direct weer bijgehaald worden. Hij moet zich daar wel bewust van zijn.”

Toch is het volgens de journalist niet alleen aan de premier om zo’n vakantieplan te herzien, maar óók aan Willem-Alexander zelf. “De koning moet zelf ook nadenken en kiezen wat hij wel en niet wil doen. In zijn verklaring zegt hij in principe dat hij is teruggefloten door het publiek, dat heftig reageerde op de berichtgeving van de media. Daarmee legt hij eigenlijk de schuld bij hen en niet bij zichzelf. Hij had ook kunnen denken: ‘Misschien is dit niet handig nu de meeste Nederlanders niet op vakantie kunnen’.”

Aanzien

Toen Grapperhaus onder vuur lag voor het gedrag tijdens zijn bruiloft, hingen hem verschillende dingen boven het hoofd: een boete, verantwoording tijdens een debat en misschien zelfs terugtreding. Dit is bij de koning niet het geval, aldus Van der Linden. “De koning is onschendbaar. Hij kan in principe nooit ergens op ‘gepakt’ worden, ook niet als hij een keer te hard rijdt. Rutte is verantwoordelijk voor zijn acties en die ministeriële verantwoordelijkheid geldt voor alles. Het enige wat kan gebeuren, is dat de publieke opinie zich tegen hem keert.”

De koning kun je dus wettelijk gezien weinig maken, maar de mening van het volk staat daar los van. Verwacht Van der Linden ergens deze week nog een reactie vanuit het koningshuis? Een charmeoffensief wellicht? “We zullen zeker wat gaan zien. Maar voorlopig zullen ze zich ook vasthouden aan het feit dat ze nu nog vakantie hebben, dus ik verwacht maandag op zijn vroegst pas een reactie. Anders gaat hij tegen zijn eigen regel in: vakanties zijn privé.”

Lees ook
Koning Willem-Alexander heeft nieuw en perfect zittend koninklijk mondkapje