Iedereen ervaart een miskraam anders. Die verschillen maken het soms moeilijk om steun te geven aan een vriendin of familielid: en zitten ze daar eigenlijk wel op te wachten?
Cobie Lutters is psychotherapeut en medisch psycholoog. Ze deelt haar adviezen rondom miskramen en de rouwverwerking die daarbij komt kijken.
Lutters stelt voorop dat er geen vaste handleiding bestaat voor het verwerken van een miskraam. Niet voor de moeder, maar ook niet voor haar omgeving. Het blijft een gevoelig onderwerp waar ze in haar praktijk vaak mee te maken krijgt. Veel mensen houden hun miskraam stil, uit angst de controle te verliezen.
“In Nederland vertellen de meeste mensen pas na twaalf weken over hun zwangerschap, het is een veiligheidsmechanisme. Als het dan misgaat, hoef je niet de hele vriendenkring af met slecht nieuws. Het zit in onze cultuur om niet al je pijn en verdriet te laten zien. Zodra je slecht nieuws deelt ben je kwetsbaarder en kunnen mensen daar non-stop naar vragen. Je raakt de controle kwijt, dus wordt een miskraam vaak stilgehouden als vorm van zelfbescherming. Mensen willen het zelf een plek geven voordat anderen aan bod komen.”
Wat de specifieke situatie ook is, een miskraam is vrijwel altijd een zeer ingrijpende ervaring. Lutters: “Na elke miskraam volgt een verwerkingsproces, daar kun je niet omheen. Iemands omgeving is daarin erg belangrijk, dit begint bij de partner. Ook als vriend(in) of familielid kun je hierin iets bijdragen, maar heb niet de verwachting dat je iemands pijn kunt wegnemen. Dat is je taak niet. Die pijn en het verdriet bestaan sowieso, met en zonder jouw steun.”
Wat wél te doen? Negeer de neiging om moeilijke situaties uit de weg te gaan. Het is niet erg als stiltes vallen of het even ongemakkelijk is. Vraag of diegene behoefte heeft aan een gesprek, of laat weten dat ze hier later op terug kunnen komen. Je biedt hiermee meerdere opties en een gevoel van veiligheid. Lutters adviseert ook om later nog terug te komen op het onderwerp: na een jaar is de miskraam misschien niet meer on top of mind voor jou, maar kan deze gebeurtenis nog dagelijks invloed hebben op hun leven.
Wil iemand het juist níet over de miskraam hebben? Respecteer dan die afstand. Lutters: “Iemand bedelven onder goedbedoelde appjes kan juist een averechts effect hebben. Geef mensen de rust en tijd die ze nodig hebben om hun verdriet te verwerken.”
In de praktijk weet men door ongemakkelijkheid vaak niet hoe ze een gesprek over miskramen moeten aanknopen. Foute vragen bestaan niet, maar let op dat je in zo’n gesprek niets voor de ander gaat invullen, of oordeelt over hun verwerkingsproces.
Lutters: “Iemand heeft pijn, daar kiezen ze zelf niet voor. Je kunt dus ook niet oordelen over hoelang ze die pijn voelen of hoe ze daarmee omgaan. Wees jezelf bewust van het feit dat hun emoties en de intensiteit daarvan niet altijd zullen overeenkomen met jouw eigen patronen. Dit geldt ook vaak voor mensen die eerder zelf een miskraam meemaakten: ervaringen spiegelen kan pijnlijk zijn en sommige goedbedoelde adviezen brengen alleen maar meer druk met zich mee. Ieder heeft zijn eigen proces.”
Het kan volgens Lutters in eerste instantie nooit kwaad om iets van je te laten horen. “Bij twijfel: stuur een berichtje, bied een gesprek aan of breng een doos koekjes langs. De kleinste dingen kunnen al voelen als een belangrijke bron van steun. Laat ruimte voor hun verwerking, maar bied een plek voor gesprek. Vraag waar iemand behoefte aan heeft en kijk dan verder.”
Irma is miskraambegeleider: 'Vol verwachting ben je uit verwachting'
