Broze schouders

“De broer van Frans heeft ons hier afgezet”, zegt mam hautain, alsof ze the queen herself is. Daar klopt helemaal niets van, maar dat weten we inmiddels. Sinds de verhuizing gaat mijn moeder vreemd: ze leeft in de vaste overtuiging dat ze een huishouden van drie runt. Ze woont samen met mijn vader in een appartement, naast een verpleeghuis. Soms denkt ze dat haar zwager bij hen woont, de andere keer betreft het een kerel die regelmatig komt logeren.

Ze heeft duidelijk een voorkeur: het is een kwestie van the good guy versus the bad. De scheidslijn tussen wie haar metgezel is en onze realiteit, is dun. Het raakt mijn vader het diepst. Hoe ik ook help (met een boodschap, wandeling of ziekenhuisbezoek), het zwaartepunt van hun gespleten samenzijn hangt volledig boven zijn broze schouders.

Bingo

Opa is goed geluimd vandaag; hij drukt de kleindochters tijdens het spelen wat zakgeld in de knuisten. “Voor jou heb ik een beetje op je bankrekening gezet. Koop maar iets leuks voor jezelf”, fluistert hij. “Zzp’ers moeten het zonder vakantiegeld doen, toch?” We lunchen als Romeinen: luid en met sushi, salade, druiven en hamburgers aan de grote keukentafel. De meisjes halen schepijs bij de italiaan.

In al het geroezemoes gooit mam er plotseling een kreet uit. Het is een wanhopige poging aan te haken op de conversatie. Als ze in onsamenhangende taal praat, wachten we geduldig tot ze op het juiste woord komt. Soms lukt het. Vaker niet en dan laat ze je het met plezier raden. Wie het goed heeft krijgt een ‘JA BINGO’ waarbij ze je pontificaal aanwijst, tot groot vermaak van de kleinkinderen. Ze lacht zelf overigens het hardst. Ook wij volwassenen lachen weifelend. In het onderlinge oogcontact ligt ons stilzwijgend verdriet.

“Opa, je hebt hier een rare pluk haar.” Puck wijst naar de achterkant van zijn kale hoofd. “Tja, oma heeft het daar geschoren, ik kom er zelf niet goed bij”, zegt hij verontschuldigend. “Komt door de artrose.” Tien minuten later smeer ik de tere schedel van mijn vader in met scheerschuim, in de badkamer waar ik vanochtend nog een pukkeltje bij Puck verwijderde. “Het is klaar”, zeg ik na een paar rappe streken met een wegwerpmesje. Mijn stem klinkt hees, dat is de brok in mijn keel. “Je ziet er piekfijn uit, pap.”

Leuke vent

Samen lopen we de trap af. De rest is in de gang al aan het afscheid begonnen. Het nichtje huilt tranen met tuiten: ze wil blijven en met de meiden verder spelen. “Ga je mee, Ineke?”, vraagt mijn vader terwijl hij zijn pet van de kapstok grijpt. “Moeten we niet even wachten?” zegt mam. “Want ik heb je broer helemaal niet gezien, die komt zeker nog?” “Nee”, antwoordt pap. Hij zucht. “Vandaag niet meer.”

In slow motion, voet voor voet, loopt hij naar buiten richting de auto. “Jammer”, zegt mam teleurgesteld, terwijl ik haar naar buiten help. Ze leunt een beetje tegen me aan: “Ach, wat jammer. Die broer van Frans… dat is zo’n leuke vent! Het is echt een stuk gezelliger als hij er ook is.”