De asielprocedure voor vluchtelingen in Nederland is niet goed ingericht op jongeren. Volgens forensisch orthopedagoog Stephanie Rap kunnen zij hun recht om gehoord te worden onmogelijk uitoefenen.
Ze roept in Trouw op om de informatievoorziening te verbeteren en ondervragers beter te trainen.
Rap onderzocht de rol en betrokkenheid van minderjarigen in de asielprocedure in Nederland. Aan Trouw vertelt ze: “Er zou meer rekening moeten worden gehouden met het feit dat kinderen en jongeren niet op het niveau van volwassenen functioneren. Je kunt van hen niet verwachten dat ze je alle informatie geven die je als volwassene graag wilt hebben om een asielverhaal helemaal rond te krijgen.”
Bij alleenstaande én bij begeleide kinderen (ofwel: kinderen die met familie reizen) constateert Rap onzekerheid en stress als gevolg van de verhoren. Bijvoorbeeld omdat ze heel veel details moeten geven. “De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) wil basaal weten waar je vandaan komt, wie je bent, hoe je bent gereisd, wie je heeft geholpen, enzovoort. Net als bij volwassenen. Maar vooral voor jonge kinderen was het detailniveau van de vragen veel groter dan zij konden vertellen.”
Haroon Ali: 'Het contrast tussen Lowlands en Ter Apel kon bijna niet groter zijn'
Ook maakt het kinderen volgens haar onzeker als vragen worden herhaald terwijl ze al antwoord hebben gegeven. Begeleide kinderen zijn hiermee nog extra belast, omdat zij zich medeverantwoordelijk voelen voor de aanvraag van het gezin. Dat het verhoor emotioneel belastend is, levert volgens Rap duidelijk spanning op met de uitgangspunten van het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind.
Volgens de forensisch orthopedagoog moet de informatievoorziening voor jongeren beter. “Zodat voor hen duidelijker wordt wat de verschillende stappen en mogelijke uitkomsten in de asielprocedure zijn. Dan weten ze beter wat er van hen verwacht wordt en wat ze met vragen moeten doen. Soms vroegen kinderen nu aan het einde: ‘Mag ik nu dan hier blijven?’”
Dat deze informatie nu niet voldoende aanwezig is, hangt volgens Rap samen met de verschillende rollen van verschillende partijen op verschillende momenten in de asielprocedure. “Dan is het niet meer goed duidelijk waar precies die verantwoordelijk ligt. En niet iedereen heeft voldoende tijd en prioriteit hier aandacht aan te besteden.”
Hiervoor zijn echter wel politieke steun en middelen nodig. “Maar er zullen altijd kinderen naar Nederland komen”, stelt Rap, “en ook Nederland heeft het kinderrechtenverdrag ondertekend. Je moet de voorwaarden waaronder ze hier komen wel verbeteren om aan dit internationale verdrag te voldoen.”
Omwonenden ‘asielhotel’ bang aan hun lot te worden overgelaten
