Lief, slim, sportief, zelfverzekerd, muzikaal of grappig: iedereen heeft zo z’n wensen wat we in onze partner zoeken. Maar wist je dat we bijna allemaal een partner kiezen die op ons lijkt?
Socioloog Ellen Verbakel legt in de Universiteit van Nederland Podcast uit hoe dit komt.
“Wensen voelen als iets persoonlijks, maar als socioloog ga je kijken naar patronen in al die individuele partnerkeuzes tezamen”, zo begint Verbakel haar verhaal. Niet alleen persoonlijke wensen doen ertoe bij de partnerkeuze, maar er zijn ook andere factoren, vertelt ze. “Een enorm consistente bevinding in het sociologisch onderzoek is dat veel mensen een partner hebben die op hen lijkt. Daarmee bedoel ik in termen van religie, opleiding, herkomst, etniciteit, klasse en leeftijd. Ik heb het niet over persoonlijkheid.”
Verbakel licht toe dat drie dingen een rol spelen bij de partnerkeuze: “Er moet een eerste ontmoeting plaatsvinden, anders wordt het nooit een relatie. We zijn afhankelijk van ontmoetingskansen. Alle mensen die wij tegenkomen in ons leven, vormen een poule van potentiële partners. Daar zijn we tot beperkt en daar zullen we het mee moeten doen.”
Waar ontmoeten mensen in Nederland elkaar eigenlijk het meest? “De top vijf waar Nederlanders hun partner ontmoeten zijn uitgaan en vakanties, vrienden en kennissen, werk, op internet en op school. Waarom zorgen die plaatsen ervoor dat partners op elkaar lijken? Nou, die plaatsen zijn sociaal homogeen.”
Ook is er onderzoek gedaan naar het verschil tussen homostellen en heterostellen. “De poule van potentiële partners is bij homostellen veel kleiner. Er is minder gelijkheid in opleiding bij partners dan dat we bij heteropartners zien.”
Verbakel: “Binnen de poule van partners kunnen we kiezen, en daar komen persoonlijke wensen aan bod. Er zijn twee soorten voorkeuren. De eerste soort voorkeur is voor sociaal economisch succes. Een partner met veel inkomen of status is aantrekkelijk. In principe geldt: hoe hoger, hoe beter.”
De tweede voorkeur is dat we graag iemand naast ons hebben die in culturele zin op ons lijkt. “Iemand met dezelfde interesses, dezelfde basiswaarden, wat je belangrijk vindt in het leven en dat vind je bij iemand met hetzelfde opleidingsniveau, religie, herkomst, etcetera. En dat is logisch, want dat maakt de relatie een stuk makkelijker als je een beetje op een lijn zit en elkaar begrijpt. Die overeenkomstige interesses zorgen ervoor dat je samen activiteiten kan doen waar je allebei lol aan beleeft. Dat is prettig in een relatie.”
Seks spannend houden in een lange relatie: 'Plannen voelt saai, maar kan juist heel geil zijn'
Niet alleen jouw eigen voorkeuren – en die van jouw partner – zijn relevant. Mensen laten zich ook leiden door voorkeuren van hun sociale omgeving, vertelt de socioloog. “Wat wil de omgeving? Die wil dat je iemand kiest die op de rest lijkt uit de eigen groep. Er is behoefte om de groep in stand te houden, om normen en waarden en posities te beschermen. De invloed van sociale omgeving is van alle tijden, dat is iets blijvends.”
Verbakel benoemt de gevolgen voor de samenleving. “Het zijn individuele beslissingen, maar op het hogere niveau zie je dat, zonder dat de individuen er weet van hebben of doorhebben, er gevolgen zijn voor de samenleving. En die gevolgen zijn eigenlijk negatief. Dat ‘soort zoekt soort’-mechanisme zorgt ervoor dat het best een beetje uitmaakt of je als kind je opgroeit in een gezin met twee hoogopgeleide of twee laagopgeleide ouders. Dat bepaalt of je bij een sportvereniging kan, op muziekles kan, of je meegenomen wordt naar de bibliotheek of naar het theater gaat. Al die individuele partnerkeuzes zetten zich door tot andere generaties.”
Daarnaast is er nu ‘minder integratie in de samenleving dan zou kunnen’. Verbakel: “Als alle autochtonen onder elkaar blijven kiezen, zijn er geen dwarsverbanden. En die dwarsverbanden zouden kunnen zorgen voor onderling begrip en integratie.”
Maar, benadrukt Verbakel, onderzoek wijst uit dat partners die niet of nauwelijks op elkaar lijken in religie en opleiding, sneller uit elkaar gaan. “En ook dan zijn er negatieve gevolgen voor de samenleving.”
Luister de aflevering van de podcast hieronder.
Loeisnelle liefde: dit zijn de partners van F1-coureurs
