De vraag is of de Nederlandse overheid een rol speelde bij illegale adopties tussen 1967 en 1998. Een onderzoekscommissie overhandigt maandag een rapport aan minister Sander Dekker (Rechtsbescherming). Mogelijk waren ambtenaren betrokken, schrijft hij als hij in 2018 de commissie instelt.

De commissie onderzocht adopties uit onder meer Bangladesh, Brazilië, Sri Lanka, Colombia en Indonesië.

Doriet

Doriet wordt in 1979 als baby (ze heet dan Pujiastutie) geadopteerd uit een Indonesisch kindertehuis, samen met de anderhalf jaar oude Mirjam (dan: Rukiah). Het Nederlandse domineestel dat hen in huis neemt, is ervan overtuigd dat ze biologische zusjes zijn.

Doriet en Mirjam in 1979

Het complete gezin in 1981 in Bunschoten

DNA-test

Doriet vermoedt haar hele leven al dat haar adoptieverleden niet klopt. Ze is journalist en stuit niet alleen op fout na fout bij haar adoptie, maar ook op leugens.

De schokkendste ontdekking doet ze in januari, als een DNA-test uitwijst dat zij en Mirjam géén biologische zussen zijn. Ze blijken nul procent verwant.

Doriet en Mirjam tijdens het testen:

Doriet: “Toen ik zeven was, zei mijn adoptiemoeder tegen mij dat het zo fijn is dat ik een biologische zus heb. Ik zei: ‘Mirjam is mijn biologische zus niet.’ Mijn adoptiemoeder vroeg hoe ik dat wist. Ik zei: ‘Dat weet ik gewoon.'”

“Het komt heel hard aan dat nu zwart op wit staat dat we geen zussen zijn. Je hebt ergens toch hoop. Voor mijn moeder is het een shock. Ze is 84, heeft gezondheidsproblemen, we willen haar niet te veel belasten.”

Kinderhandel

Kindertehuis Kasih Bunda biedt Doriet en Mirjam in 1979 wél als zussen aan. Nederlanders mogen in die tijd alleen twee kinderen adopteren als ze bloedverwanten zijn. Doriets ouders willen eigenlijk één kind, tenzij er een broer of zus is: ‘Dan houden we ze bij elkaar’.

“Kinderhandelaren kenden dit beleid en plakten twee kinderen aan elkaar, zo konden ze twee keer geld vangen”, zegt Doriet. “Het beleid zette aan tot kinderhandel. Je wéét op dat moment eigenlijk al als twee kinderen komen, dat ze niet verwant zijn.”

“Misschien ben ik gestolen of gejat. Er zijn ook verhalen dat ouders hun eigen kinderen verkochten.”

Ze vindt dat de overheid in die tijd al had moeten ingrijpen. “In 1979 zijn al Kamervragen gesteld en was duidelijk dat er babyhandel was.”

Particuliere bemiddelaar

Doriets ouders willen in 1979 zo graag adopteren dat ze kiezen voor een particuliere bemiddelaar in Nederland, een echtpaar. “Via een stichting moest je drie of vier jaar wachten, via een particulier kon je in drie maanden een kind hebben”, zegt Doriet.

Haar adoptieouders maken in augustus ’79 een flinke som over naar het echtpaar. “Ik heb vijfduizend gulden gekost, en mijn zus ook”, zegt Doriet.

Afschrift uit 1979:

Verbrand

“Als de overheid had gewaarschuwd, hadden mijn ouders niet gekozen voor een particulier. Ze handelden te goeder trouw en bewandelden de weg volgens de regels, hoe hadden ze het kunnen weten? Onze adoptie is in Indonesië langs een notaris én een rechter geweest.”

Ze heeft het bemiddelende echtpaar later opgespoord. “Ik wilde vragen of ze nog informatie hebben over onze adoptie. Wat blijkt: alles is verbrand. Er is niets meer te vinden.”

Ambtenaar

Doriet en Mirjam komen uit een kindertehuis dat wegens wanpraktijken in opspraak raakte.

Niet haar biologische ouders tekenen haar geboorteverklaring, maar een vroedvrouw. Om die reden weigert een ambtenaar in Den Haag in 1983 Doriets verklaring om te zetten in een geboorteakte. “Die ambtenaar wist toen dus al dat er wat mis was”, zegt Doriet. “Hij heeft mijn vader geschreven, maar greep verder niet in.”

De brief van de Haagse ambtenaar:

Vervalst

Doriet ontdekt in haar adoptieprocedure tien aantoonbare fouten, vervalsingen en merkwaardigheden. Zo is er in de papieren gerommeld met leeftijden en vertalingen en komen handtekeningen van Mirjams biologische ouders op haar geboorteverklaring niet overeen met die op de overdrachtsverklaring:

Links vaders handtekening op de geboorteverklaring, rechts op de overdracht

Ook de handtekening van Mirjams moeder verschilt per document:

Doriet: “Waarom zag niemand dit of wilde niemand dit zien? Ik wil weten wat de waarheid is: wat is er gebeurd met mij? Ik hou er rekening mee dat ik gejat ben. Waarom doen ze anders zoveel moeite om de papieren te vervalsen?”

Drieling

De zoektocht naar haar biologische ouders gaat door, al denkt ze dat ze overleden zijn. Maar ze ontdekte dat ze één van een meerling is. “Kembar 3 betekent drieling in het Indonesisch, dat is niet goed vertaald in de papieren en gewoon opengelaten. Mijn adoptieouders hebben dat niet gezien.”

Moeder

De adoptie heeft grote impact op Doriets hele leven en identiteit. Ze is getrouwd en moeder, maar wilde aanvankelijk geen kinderen. “Ik was ontzettend bang dat ik mijn kind ook zou willen afstaan.”

“Als je eenmaal zo’n kindje in je armen hebt, denk je: wat een stomme gedachte. Je ziet ineens iets van je eigen bloed, dat heb je nog nooit gezien. Dat was heel bijzonder en heel confronterend.”

Rapport

Maandag presenteert de onderzoekscommissie het rapport over ‘interlandelijke buitenlandse adoptie’. Doriet hoopt dat Nederland verantwoordelijkheid neemt, maar verwacht er weinig van.

“De houding was altijd dat Nederland geen controlerende taak had en de verantwoordelijkheid bij de zendende landen lag. De vraag is of ze dat gaan vasthouden. Ik vind dat Nederland óók verantwoordelijk was, maar denk dat ze vasthouden aan hun standpunt dat Indonesië verantwoordelijk was.”

Aansprakelijk

Als Nederland geen verantwoordelijkheid neemt, wil Doriet de staat aansprakelijk stellen voor de fout in haar adoptieprocedure. “Het gaat niet om geld, voor mij is ‘sorry’ genoeg. ”

Ook zullen Doriet en Mirjam zich aansluiten bij al die andere geadopteerden die zoeken naar hun verleden: jurist Dewi Deijle bereidt al een collectieve actie bij de rechter voor. “Onze casus zal daarvan ook onderdeel uitmaken.”

Lees ook
Dinja veranderde van mening over haar adoptie: ‘Ik weet niet of wat mij altijd verteld is, klopt’

Dilani ontdekte dat haar adoptiepapieren niet kloppen: ‘Ik voel me verloren’