“Mijn vader had het ook weer van zijn ouders overgenomen. In het begin zagen we het nog helemaal zitten. We zijn met melkrobots begonnen, voor een betere gezondheid van de koeien. Maar de laatste drie à vier jaar denken we steeds vaker, waar doen we het nog voor? Er komen steeds meer regels bij. En wat we nog kunnen doen, is vaak ook niet goed. De lol van het boeren is er wel een beetje af.”

*Met de regels doelt Mariska niet alleen op het antibioticabeleid en verhoogde controles, maar ook op de beperking van de stikstofuitstoot. Het gaat dan om ammoniak, dat afkomstig is van de landbouwsector, en om stikstofoxiden, afkomstig van wegverkeer en industrie.

Lees ookBoerin Ingrid: 'Wij worden hard aangepakt, maar Schiphol en Tata steel kunnen lekker door'

In de supermarkt

Mariska heeft het idee dat veel mensen niet snappen waar het brood, de kaas en de melk in de supermarkt vandaan komt, en waarom het boerenleven zo belangrijk is voor Nederland. “Ik leid bezoekers van de kaasmakerij of B&B vaak rond, om mensen te laten zien wat voor bedrijf we hier hebben en hoe we met onze dieren omgaan. Eén vrouw wees naar het bordje van Friesland Campina en zei: ‘Dat ligt toch in de winkel? Wordt mijn melk hier gemaakt?'”

Ook verzorgt ze af en toe een rondleiding voor basisscholen. “Kinderen zeggen dan letterlijk: ‘Chocomel komt uit de winkel’. Of ik laat ze tussen de aardappelplanten wroeten, vinden ze prachtig. Een patatje halen bij McDonald’s is heel vanzelfsprekend. Maar de basis daarvan ligt bij de agrarische ondernemer, die daar 24/7 met hart en ziel voor in touw is.”

“Hoe kunnen wij als agrarische ondernemers aan de mensen uit de stad duidelijk maken dat het menens is? Ze gaan ervan uit dat er altijd sla of melk is. Vorig jaar was er een run op toiletpapier, maar als alle boeren geen producten meer leveren, is er binnen drie dagen geen voedsel meer te krijgen. Geen brood, geen kaas of biertje. Niks meer.”

Boertje pesten

Deze keer ging ze niet mee protesteren, maar volgt ze de acties op de voet. “Het liefst gaan we altijd mee, maar de koeien moeten wel gemolken worden. Waarom we protesteren? Het voelt op dit moment een beetje als boertje pesten. We kunnen geen kant meer op, en het stropje wordt alleen maar strakker aangedraaid. Ondertussen is er geen duidelijke regelgeving. De toekomst van heel veel bedrijven ziet er somber uit.”

Want nieuwe regels zorgen voor nieuwe problemen, dus protesteren de boeren weer. “Op bepaalde momenten mogen we geen mest strooien, terwijl de gewassen er op dat moment grote behoefte aan hebben. En zijn er droge periodes geweest, dan mogen we het veld niet beregenen. De mest die onze koeien produceren, mogen we niet benutten op eigen land, omdat er stikstof inzit. Dus moeten we het afvoeren. Terwijl we de mest kunnen gebruiken voor onze gewassen. Zonder mest maken we onze grond arm. En dat is wat de meeste boeren tegen de borst stuit.”

Protesteren

De maatregelen vanuit het kabinet treft volgens Mariska niet één persoon, maar hele gezinnen. “Het zijn niet alleen de mannen die op pad gaan.

Haar eerste protestdag kan ze zich ook nog duidelijk voor de geest halen. “Een dag van uitersten. Samen met mijn buurvrouw, man en nog wat buren, gingen we ’s morgens om half vijf richting Den Haag.  Ik heb nog nooit zoveel trekkers bij elkaar gezien. Er hing een bepaalde sfeer, als collega’s onder elkaar. Eigenlijk had dat protesteren wel iets gezelligs. De één had een barbecue mee, de ander een kratje bier.”

Lees ookBoerin Astrid was boos: 'Ik stortte 6000 kilo aardappels bij een hoofdkantoor'

Na het parkeren van de trekker lopen ze door het centrum van Den Haag richting het Malieveld, langs het torentje. “Opeens werden we omsingeld door politie. We deden geen vlieg kwaad, droegen geen klompen, maar zagen er schijnbaar wel uit als boeren. En waren door het afgezette gebied heengelopen.”

Het loopt met een sisser af, en de protesttocht kan doorgaan. “We zijn op het geluid afgegaan. Al die collega’s samen, gaf wel het gevoel van, ‘yes, we gaan hier echt iets neerzetten’. Op de terugweg stonden mensen ons toe te juichen met vlaggen en spandoeken en in het restaurant waar we wat gingen eten kregen we applaus. Bijna arrestant, maar ook als helden gedragen. Zolang de strop strakker wordt aangedraaid, worden we gedwongen om in actie te komen. De maat is gewoon vol. Zo kan het niet meer.”

Dit interview verscheen eerder, op 7 juli 2021, bij LINDA.nl. 

Lees ookBoerin Ronne (33): 'We moesten soms bijleggen om quitte te spelen'