Het Openbaar Ministerie zou artsen die een late abortus uitvoeren vanwege ernstige medische afwijkingen niet standaard moeten onderzoeken. Dit zorgt voor te veel onzekerheid en onduidelijkheid.
Dit concludeert een evaluatieonderzoek van onderzoeksinstituut ZonMW in opdracht van het kabinet. Door de huidige regels zouden artsen te terughoudend zijn om een late zwangerschapsafbreking uit te voeren.
In Nederland is een abortus na 24 weken zwangerschap in principe strafbaar. Alleen bij zwaarwegende medische redenen mogen artsen een uitzondering maken. Wanneer dat het geval is, onderzoekt een beoordelingscommissie achteraf of de arts zorgvuldig heeft gehandeld. De zaak wordt daarna nog een tweede keer bekeken door het Openbaar Ministerie. Vooral deze justitiële toetsing wordt door artsen als extra belastend ervaren, blijkt uit het evaluatieonderzoek.
ZonMW concludeert dat de dreiging van het OM artsen er ook wanneer dit wel toegestaan is van weerhoudt om een late abortus uit te voeren. Volgens de onderzoekers zijn artsen zelfs zo bang voor de mogelijke strafrechtelijke gevolgen dat ze soms niet vertellen dat een late abortus in Nederland wel mogelijk is. Ook zouden ze soms suggereren dat het strafbaar zou zijn om de ouders door te verwijzen naar Belgische artsen, terwijl dit niet geval is.
Toch vinden ouders geregeld de weg naar België. Eerder sprak LINDA.nl Bienvenida Linscheer over haar missie om de huidige abortusregeling te veranderen. Ook zij moest de grens oversteken om haar zwangerschap vanwege medische redenen af te breken. De Belgische wetgeving verschilt in principe niet in grote mate van de Nederlandse, behalve dat artsen daar niet achteraf getoetst worden. Een ethische commissie beoordeelt het verzoek tot een late abortus van tevoren, en justitie is er niet bij betrokken.
Waarom abortus steeds weer ter discussie staat: 'Nuttig politiek ruilmiddel'
Uit het onderzoek blijkt dat artsen het liefst de overstap naar het Belgische model zouden maken. Daar is ZonMW het niet mee eens, omdat een toetsing vooraf op ‘praktische en principiële bezwaren’ zou stuiten. Wel pleiten de onderzoekers voor verandering om de angst bij artsen weg te nemen. Wanneer de beoordelingscommissie oordeelt dat een arts zorgvuldig heeft gehandeld, zou justitie geen onderzoek meer moeten doen. Ze hopen dat dit voor minder terughoudendheid bij artsen zal zorgen.
LINDA.nl vroeg Bienvenida Linscheer naar haar eerste reactie op het onderzoek. “Ten eerste ben ik er heel blij mee”, zegt ze. “De angst bij artsen is nu goed onderzocht, en daar is geen speld tussen te krijgen. Wat ik zelf heb ervaren en van andere ouders heb gehoord, staat eindelijk zwart op wit.”
Linscheer vindt het een goed begin om de beoordeling van het OM weg te laten, maar zou liever zien dat de toetsing – net zoals in België – ook in Nederland vooraf plaatsvindt. “Ik weet niet of dit de volledige angst kan weghalen, maar dat zullen we moeten afwachten. Wel geeft ZonMW ook het advies om de regeling los te laten, en er nu echt een goede wet van te maken waarbij een voorbeeld wordt genomen aan omringende landen.”
Met haar initiatief ‘De Wet van L.E.F.’ hielp Linscheer sinds augustus vier koppels de weg naar België te vinden. Ze vindt het jammer dat het onderzoek niet in kaart brengt hoeveel ouders voor een late abortus naar het buitenland uitwijken. “Ik weet niet of het mogelijk is om die cijfers écht helder te krijgen omdat dit onder de radar gebeurt, maar nu staat er alleen dat het uitwijken naar het buitenland voor veel ‘psychisch leed’ zorgt.”
Volgens Linscheer geeft dit niet de ernst en de omvang van het probleem weer. En het zal nog wel even duren voordat er verlichting zal komen. De Tweede Kamer heeft het evaluatierapport dinsdag ontvangen. Minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid geeft aan dat hij en minister Dilan Yesilgöz van Justitie uiterlijk in oktober zullen reageren op de aanbevelingen.
Kuipers gaat ondertussen met belanghebbenden in gesprek. “Ik snap dat het zorgvuldig moet gebeuren”, zegt Linscheer. “Maar zolang deze regeling er is, hebben ouders met dit leed te maken. Dus ik hoop dat er sneller iets gebeurt. Elke maand dat ouders dit meemaken, is een maand te lang. ”
Huisarts Shulini twijfelt of ze abortuspil wil voorschrijven: 'Er is niet genoeg tijd voor'
