Consuminderen: voor velen een uitdaging die moeilijk in de praktijk te brengen is. Niet voor Elisah Pals (38). Al zeven jaar koopt zij niets nieuws. Hélemaal niets? “Ondergoed is een uitzondering.”
Aan LINDA. vertelt ze hoe zij dit voor elkaar krijgt.
Als klimaatpsycholoog en adviseur kwam Elisah in 2015 in aanraking met de Zero Waste-beweging, die streeft naar een wereld zonder afval. “Bij alles wat ik nieuw koop, zit afval. Een elektrisch apparaat zit in een doos met draadjes en zakjes en aan kleding zitten merkjes. Dus toen besefte ik: als ik zero waste wil leven, moet ik óók geen nieuwe spullen meer kopen.”
Elisah vindt de huidige doorloopsnelheid van nieuwe spullen hoog. “Als we met z’n allen blijven kopen, dan creëren we zo’n enorme berg afval. En alles is er al. Als alle fabrikanten ter wereld nu zouden stoppen, hebben we met gemak nog voor tien jaar aan spullen. Voor kleding is dat nog extremer: we hebben nog voor zes generaties aan kleding. Het beste wat ik kan doen is mijn koopprikkel wegnemen. Door niets te kopen geef ik in elk geval een signaal af aan de producent, dat ze voor mij niets moeten maken.”
Daarom daagt Elisah zichzelf zeven jaar geleden uit om een jaar lang geen spullen te kopen. De basisafspraak is dat zij alleen consumables mag kopen. Dat zijn artikelen die je volledig verbruikt, zoals voedsel. Kleding, laptops of andere spullen gaan op de ‘verboden lijst’. Na een jaar beseft Elisah dat ze wil doorgaan. “Het was zo leuk, gemakkelijk én geldbesparend dat het eigenlijk vanzelf een leefstijl werd.”
In de jaren die volgen, gaat het Elisah steeds makkelijker af om niets te kopen. Alleen voor ondergoed maakt zij een uitzondering. Verder redt zij zich in principe met wat ze in huis heeft en als spullen stuk gaan repareert ze deze zelf of via het Repair Café. “Stel dat ik écht iets nodig heb, dan koop ik het tweedehands of ruil ik iets”, vertelt ze.
Journalist Renée Lamboo (34) kwam van 40.000 euro schuld af door te consuminderen
Er zijn maar weinig dingen die Elisah mist nu ze de winkels mijdt. “Al zijn er wel aankopen die ik lang heb weten uit te stellen. Er komt een moment dat mijn zeven jaar oude laptop en telefoon het gaan begeven”, grinnikt ze. Maar ook hiervoor ligt al een passend plan klaar. “De laptop koop ik refurbished en van een vriendin heb ik een oude telefoon gekregen met een kapot scherm. Die telefoon ga ik laten repareren.”
Het vermijden van aankopen is niet alleen goed voor het milieu en haar portemonnee, het zorgt ook voor een opgeruimd huis. “Ik hoef niet meer met zakken oude kleding te sjouwen. Mijn huis werd veel rustiger, omdat ik niet meer met al die spullen bezig was. Stiekem had ik eigenlijk al heel veel en door niets nieuws te kopen ging ik meer waarderen wat ik al had en er beter voor zorgen.”
Uiteindelijk gaat Elisah zelfs verder minimaliseren. “Overtollige spullen deed ik weg. Dat is ook heel fijn voor je hoofd. De wereld waarin we leven heeft al prikkels genoeg. Hoe fijn is het om rust in huis te creëren?”
In sommige situaties lijkt consumeren bijna onvermijdbaar. Hoe gaat ze bijvoorbeeld om met verjaardagen? “Met een cadeau wil je meestal waardering, liefde of respect uitdrukken naar iemand”, zegt Elisah. “Dat doen we symbolisch door een cadeau te geven, maar eigenlijk kunnen we die waardering, aandacht en liefde beter op een directe manier geven door tijd vrij te maken en samen iets te doen. Nodig iemand uit om te eten of maak samen een fijne wandeling.”
Waarom je beter 3x kunt nadenken voordat je kleding in de textielbak gooit
Om niet met lege handen aan te komen, bakt Elisah ook wel eens een taart of maakt ze limonade of cosmetica van natuurlijke producten. Ook bloemenzaadjes en stekjes zijn geliefd. “En als het écht niet anders kan, zoals bij een kinderverjaardag, dan kies ik bij de kringloop bijvoorbeeld een mooi voorleesboek uit.”
Zo gemakkelijk als consuminderen Elisah afgaat, zo moeilijk is het voor veel anderen. Wat zijn haar belangrijkste tips als expert op dit gebied?
Kom minder in de verleiding. “Wat voor mij heel erg hielp, is minder in de verleiding komen. Plak een nee/nee-sticker op je voordeur en meld je af voor geadresseerde reclame. En voor nieuwsbrieven van merken waar je ooit iets hebt besteld. Iedere keer als je zo’n boodschap ziet, kom je in de verleiding om iets te kopen.”
Ruim eens goed op. “Ruim je huis eens goed op en laat alle spullen van een bepaalde categorie door je handen gaan, zodat je ziet hoeveel je eigenlijk hebt. Vaak weten mensen niet eens meer wat ze allemaal in huis hebben. Het is heel gemakkelijk iets nieuws te kopen, omdat je niet meer weet waar het ligt.”
Vermijd troostaankopen. “Als ik zelf niet lekker in mijn vel zat, dan had ik behoefte mezelf te troosten met een aankoop. Het helpt om je daarvan bewust te zijn. Vervolgens kun je het oplossen door andere fijne dingen te doen. Voor mezelf is dat bijvoorbeeld lekker eten te maken, een theetje te zetten, een leuke serie te kijken of een fijne vriendin te bellen.”
Doe mee aan de challenge ‘Koop een jaar niks nieuws’. “Op Facebook en LinkedIn zijn we per 1 september gestart met een challenge om een jaar lang niets nieuws te kopen. Een paar duizend mensen wisselen hier tips met elkaar uit en je kunt hier op ieder moment aansluiten. Voor mezelf had ik ook een bepaalde tijd afgesproken. Dan kun je het proberen en ervaren hoe het is. Na zo’n periode kun je dan kijken welke dingen je houdt en welke dingen niet.”
Elisah ziet het verbannen van nieuwe aankopen als haar levensstijl. “Het kost me nu geen moeite meer. Het is zoals ik ben.” Daarom verwacht ze hier de rest van haar leven mee verder te gaan. “Er is geen reden meer om te shoppen.”
Dit interview verscheen eerder op LINDA.nl in oktober 2022.
Groene gympies: Koningin Máxima leert bij over recyclen van sportschoenen
