Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid wil alle sex tegen iemands zin strafbaar maken. Nu is verkrachting moeilijk te bewijzen als het slachtoffer zich niet actief verzet heeft.
De meerderheid van de slachtoffers van verkrachting verstijft in plaats van te vechten, de zogenoemde ‘freeze-reactie’.
Geweld of verzet
“In het huidige strafrecht kun je niet goed optreden tegen mensen die daar misbruik van maken”, lichtte Grapperhaus vanochtend toe in het NOS Radio 1 Journaal. Dat komt doordat bewezen moet worden dat het slachtoffer met geweld is gedwongen tot sex of in ieder geval duidelijk heeft laten weten het niet te willen. In de nieuwe wet zou je al strafbaar kunnen zijn “als je wist of had kunnen weten dat iemand de sex niet wilde”, aldus Grapperhaus. Zonder dat het slachtoffer zich dus verbaal of non-verbaal tegen de handelingen heeft verzet.
Niets doen
Uit onderzoek blijkt dat 70 procent van de slachtoffers van aanranding of verkrachting niets doet of zelfs meewerkt. Dat vertelt Iva Bicanic, klinisch psycholoog en oprichter van Centrum Seksueel Geweld in een documentaire van Zembla over dit onderwerp. “In de literatuur wordt het tonic immobility genoemd. Het is een overlevingsreactie.”
Verdedigen
In de documentaire komt de 34-jarige Marcelle Bos aan het woord. Zij werd op haar 20ste tijdens het uitgaan verkracht en verstijfde. Ze liet haar verkrachter zijn gang gaan. Ook toen hij haar bij haar nek greep en haar dwong tot orale sex. Ze heeft nog steeds veel last van de vraag of ze zich niet meer had moeten verdedigen.
Dit mag gewoon
Ook Anke Laterveer, die werd aangerand in haar eigen huis, liep er tegenaan dat ze zich niet had verzet. “Wat ik toen heel heftig vond was dat ik aangifte wilde doen en op het politiebureau eigenlijk te horen kreeg: dit mag gewoon”, vertelt ze in het NOS Radio 1 Journaal. “Dat was ongelofelijk schokkend en beschadigend. Voor mijn verwerking zou het heel veel uitgemaakt hebben als we gewoon als land aangeven: ‘dit is niet oké, dit mag niet’.”
Lees ook
Tess Milne overweldigd door lieve reacties na openheid over verkrachting
Geen ‘nee’ betekent niet ‘ja’
De nieuwe wet moet daarin voorzien. Grapperhaus wil overigens niet zo ver gaan als Zweden, waar expliciet toestemming gegeven moet worden voor sex. Volgens de minister zou iemand dan ook uit angst zo’n verklaring kunnen tekenen en daar schieten we niets mee op. Maar het uitgangspunt wordt volgens hem wel dat geen ‘nee’ niet direct ‘ja’ betekent. Grapperhaus gaat het komende half jaar verder onderzoek doen naar de beoogde wet. Daarna dient hij het definitieve voorstel in.
