Weinig vervelender dan een nies die nét niet doorzet. Op zo’n moment is een veelgehoorde tip: kijk richting fel licht. Waarom gaan sommige mensen niezen als ze in de zon kijken?
Het niesmysterie ontrafeld.
Oog- en neuszenuwen
Je rijdt een tunnel uit, zet een lamp aan of kijkt richting zon en ja hoor, daar ga je: hatsjoe. Niezen door (zon)licht heeft te maken met zenuwen in je gezicht die worden geprikkeld. Normaal gezien wordt een nies veroorzaakt door zenuwen in de neus. Snuif je bijvoorbeeld een walm stof of peper op, dan krijgen je hersenen een signaal dat de neus schoon geblazen moet worden.
Bij mensen die snel niezen als ze in het licht kijken, werken ook de oogzenuwen mee. Deze liggen dicht bij de neuszenuwen. Kijk je in fel licht, dan voel je een prikkel in de ogen – en een deel daarvan wordt door de neuszenuw opgevangen. Je voelt het kriebelen en een moment later bulder je erop los.
Echt even rust nodig? Kietel je brein met 'brown noise'
‘Atsjoe’
Niet iederéén gaat overigens niezen bij (zon)licht: het geldt voor ongeveer een kwart van de mensen. Dit fenomeen heet ook wel de fotische reflex, de licht-nies-reflex of het ACHOO-syndroom.
Dat laatste staat voor Autosomal Dominant Compelling Helio-Ophthalmic Outburst (en ja, dat spreek je uit als ‘atsjoe’. Gevoel voor humor, die wetenschappers). Oftewel: de een niet-onderdrukbare, erfelijke aanleg om bij fel licht te niezen. Er zijn sterke aanwijzingen dat het genetisch is bepaald of je moet niezen door (zon)licht.
Niezen door menthol
Nog zoiets randoms waar je van kunt gaan niezen: menthol. Zit veel in pepermunt, kauwgom en andere mintsnoepjes. Menthol of mint prikkelt het gehemelte, wat op zijn beurt weer zorgt voor een prikkel in de neus. Je hersenen krijgen een seintje om te gaan niezen. Even op een pepermuntje zuigen en hoppa, daar ga je weer. Is overigens niet gevaarlijk.
Dat lucht op: je moet nooit je nies inhouden, en dit is waarom
