Er wordt druk gevaccineerd en dat betekent dat we weer meer mogen. Vanaf zaterdag mag het land weer bijna helemaal open. Maar raken we niet overprikkeld als we ons ‘oude’ leven weer mogen oppakken?
Het is vandaag Internationale Dag van de Overprikkeling, dus vroegen we neuropsycholoog Chantal van der Leest naar het antwoord.
Al ruim een jaar lang leven we met de nodige maatregelen en zijn we meer dan ooit aan huis gekluisterd. Nu het einde van de coronacrisis hopelijk in zicht is en we stiekem weer durven dromen over dansen in clubs, vragen veel mensen zich af of ze die extra prikkels wel aankunnen. Raken we niet totaal uitgeput? Zijn we na een middagje terras niet bekaf? En kunnen we een feestje met veel genodigden nog wel aan?
Een concreet antwoord op die vragen is lastig te formuleren, laat Chantal van der Leest weten. “Het verschilt namelijk per persoon hoeveel prikkels we aankunnen”, aldus de neuropsycholoog. “Ieder mens heeft een ander niveau van prikkelverwerking, dus het wil niet zeggen dat per definitie iédereen overprikkeld raakt als we weer meer mogen. Sommigen zijn juist toe aan nieuwe indrukken.”
Lees ook
We zijn de coronamaatregelen helemaal zat, hoe blijven we optimistisch?
De neuropsycholoog legt uit dat we in onze hersenen een soort poortwachter hebben. “Die zorgt ervoor dat we niet alle impulsen om ons heen opnemen”, vertelt Van der Leest. “Je hersenen selecteren en verwerken die prikkels, zodat we niet een overvloed aan informatie tot ons krijgen. En bij de een gaan er wat meer prikkels door die poort dan bij de ander.” Hoeveel prikkels onze hersenen aankunnen, hebben we niet voor het kiezen. “Dat is een aangeboren gevoeligheid.”
Dat maakt dan ook dat er volgens Van der Leest twee type mensen zijn: degenen die zich momenteel stierlijk vervelen en mensen die juist genieten van de rust. “Voor de eerste groep mensen zal het zometeen fijn zijn als ze weer meer mogen, voor anderen is het juist lastig om het oude leven weer op te pakken”, aldus de neuropsycholoog.
Het is volgens Van der Leest dan ook onjuist om te denken dat onze hersenen het afgelopen jaar ineens zijn veranderd. Sterker nog: onze hersenen hebben prikkels nodig om te kunnen functioneren. “Maar het kan natuurlijk wel even schakelen zijn, als we zometeen weer op een festivalterrein staan”, legt ze uit. “Daar krijgen we immers meer indrukken dan we het afgelopen jaar hebben gehad.”
De neuropsycholoog kan zich goed voorstellen dat het fijn is dat alles weer geleidelijk opengaat. “Dan kunnen mensen weer langzaam wennen aan extra impulsen en stap voor stap terugkeren naar het normale leven.” Bang dat we in de zomer allemaal voor pampus op de bank liggen vanwege de vele prikkels, hoeven we dan ook niet te zijn.
Overigens hoopt Van der Leest dat mensen zich wel bewuster zijn geworden van hoe ze hun leven indelen. “Het is natuurlijk niet zo dat we per se terug moeten naar hoe het was vóór de coronacrisis”, aldus de neuropsycholoog. “Maar er heerst wel een druk van buitenaf, een sociale norm waarvan we vinden dat we eraan moeten voldoen. Het zou prettig zijn als mensen die los kunnen laten.” Daarmee doelt ze onder meer op (te) veel sociale afspraken en hard werken.
Ze kan zich voorstellen dat het prettig is om je leven – zoals het nu is – voort te zetten, als je het fijn vindt om weinig prikkels te ervaren. “En dan is het natuurlijk te hopen dat andere mensen daar meer begrip voor hebben gekregen. De een is nou eenmaal sneller overprikkeld dan de ander.”
Chantal van der Leest is neuropsycholoog en publiceert binnenkort haar boek Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn.
