In de rubriek ‘Monumentje’ interviewen we iemand die een ode wil brengen aan een overleden geliefde, vriend of familielid. Vandaag herdenkt Amber (20) haar moeder Annelies (56).
“Vroeger zei ik altijd tegen mijn moeder: ‘Als je oud bent ga ik je echt niet wassen hoor, dat vind ik vies’. Nu denk ik: kon ik dat nog maar elke dag doen”, vertelt Amber in gesprek met LINDA.
“Onze band was heel speciaal. We gingen altijd overal heen met z’n tweeën”, vertelt Amber. Naast Amber hebben haar ouders nog vier kinderen samen, een groot gezin dus. “Mijn moeder hield van mensen en gezelligheid om haar heen. Ze was warm en open en zat vol humor. Een heel fijn en lief persoon. Als iemand vroeg wat ik later wilde worden, zei ik altijd: zoals mijn moeder.”
In november 2023 krijgt Ambers moeder last van klachten; ze is vaak misselijk en haar eten zakt niet. In januari gaan ze naar het ziekenhuis voor een maagonderzoek. “Ze wilde me graag mee hebben omdat ik haar kon geruststellen, ze vond zo’n onderzoek toch wel spannend. Maar we gingen er heen met de gedachte dat het een maagontsteking of maagzweer zou zijn.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Niet veel later worden ze apart genomen door de vrouwelijke arts. “Zij vertelde gelijk dat er kanker was gevonden bij de maag en slokdarm. Maag- en slokdarmkanker komt eigenlijk alleen voor bij mannen boven de 75 die een rook- en drankverleden hebben. Dat was mijn moeder natuurlijk helemaal niet, ze dronk bijna nooit en rookte ook niet. In onze familie kwam het ook niet voor.”
Ze zijn totaal verslagen van het onverwachte nieuws. “Het voelde alsof ik in de film Achtste groepers huilen niet zat; dat je dan zo’n kamertje uit moet lopen en iedereen in het ziekenhuis je gaat troosten, want al die verplegers weten het ineens allemaal. Dat was heel gek. Vervolgens moesten we eerst nog in een andere kamer tot rust komen voor we naar huis mochten rijden, anders waren ze bang dat er iets zou gebeuren.”
In de periode erna merkt Amber weinig van de ziekte van haar moeder. “Mijn moeder startte met chemo, maar ze heeft nog niet eens één kuur kunnen afmaken, zo snel is het gegaan. Ze heeft niet eens de kans gehad om echt kaal en alles te zijn, op een manier dat je echt ziet dat ze ziekte er is.”
Amber deed destijds mee aan de missverkiezing Miss World. “Dat was iets wat mijn moeder en ik altijd samen deden. Ik moest elk weekend trainen en ze ging altijd mee. Ik zou voor de missverkiezing eigenlijk naar India gaan, maar twee weken voor vertrek kregen we het nieuws dat mijn moeder ongeneeslijk ziek was.”
Voor Amber was het duidelijk dat ze niet meer zou gaan, maar haar moeder dacht daar anders over. “Mijn moeder zei: ‘Amber, je gaat dit doen. Als je het niet voor jezelf doet, doe het dan voor mij’. Dat was heel moeilijk, want ik voelde me heel egoïstisch. Ik was vooral heel bang dat mijn moeder zou overlijden en ik daar niet bij zou zijn. Dat zou ik mezelf nooit kunnen vergeven.”
Met de wens van haar moeder in haar achterhoofd vertrekt Amber voor een maand naar India. “Ik weet nog dat ik in het vliegtuig zat en dacht: wat ga ik eigenlijk doen? Ik had er helemaal geen zin in. Maar aan de andere kant was het ook mijn droom en had ik er heel hard voor gewerkt, dus ik wilde er wel voor gaan.”
“In India werd ik wel echt geleefd. 24/7 draait er een camera op je, dus ik moest de hele tijd lachen en vrolijk zijn. Ik moet zeggen dat ik er meer plezier uit heb kunnen halen dan ik van tevoren had gedacht. Maar als ik na een drukke dag alleen op mijn kamer kwam, was mijn moeder nog steeds ziek.”
In de laatste week in India komt Ambers familie haar opzoeken. Hoewel het eerst nog maar de vraag is of haar moeder kan vliegen, kan ook zij mee naar India. “De dokters hadden gezegd dat ze nog maar weken tot maanden te leven had, dus dat ze het moest doen nu het nog kon. Gelukkig kon ze businessclass vliegen waardoor de reis comfortabeler was voor haar, omdat ze niet lang kon zitten.”
Na drie weken zien ze elkaar eindelijk weer. “Dat was zo’n bizar moment. Je mist elkaar en we moesten natuurlijk huilen, toen ik vertrok, had mijn moeder geen sondevoeding en dat ze niet in een rolstoel. Ineens was ze heel ziek in mijn ogen. Ik hielp haar met naar de wc gaan en ik zag dat ze niet meer zelf kon staan, of toen we een foto wilde maken samen moest ze echt op mij leunen. Toen dacht ik wel: wow, hoe dan in zo’n korte tijd.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Een week later is het hele gezin weer thuis. “Ik merkte aan mijn moeder dat ze op was, haar doel was bereikt en ze gaf de hoop een beetje op. De moeder die ik altijd herkende was er niet meer. Anderhalve week later overleed ze.”
In die anderhalve week is Amber elke dag met haar moeder. “Ik heb die dagen voor haar gezorgd: ik hielp haar met aankleden, tandenpoetsen, wassen, alles. Vroeger zei ik altijd tegen mijn moeder: ‘als je oud bent ga ik je echt niet wassen hoor, dat vind ik vies.. Nu denk ik: kon ik dat nog maar elke dag doen.”
Amber is op dat moment nog maar 19 jaar oud. “Meiden van mijn leeftijd waren vooral bezig met feesten en jongens. Dat is logisch natuurlijk, maar ik vond het wel lastig als ik mijn moeder net in bed had gestopt om daarna op een feestje te staan of met vriendinnen op het terras te zitten alsof er niets aan de hand was.”
Op een zondagochtend na zo’n feestje, zat Amber bij haar moeder op bed om de avond ervoor te bespreken. Iets wat ze elke ochtend deden. “Ze vroeg nog of er leuke jongens waren en ze zat overeind, ze was helemaal niet uitgeput om te praten, dus dat was heel bijzonder. Even dacht ik dat het beter ging, maar het was een soort opleving die mensen hebben vlak voor ze overlijden.”
Op advies van haar moeder gaat Amber nog even in bed liggen, tot haar vader even later hard haar naam roept. “Ze had een hartstilstand gekregen. Mijn vader en mijn broer zijn haar gaan reanimeren en ik heb 112 gebeld. Op dat moment ging alles heel snel, ik moest alle broers en zussen bellen en er kwamen echt vijftien man hulpverlening naar binnen rennen.”
Ambers moeder wordt overgebracht naar het ziekenhuis, waar ze moeten afwachten in spanning. “De ambulancebroeders zeiden dat ze nog had geademd en met haar ogen had gerold, dus we hadden hoop.” Tot de dokter vijf minuten later met het nieuws komt dat er bloedproppen in de zuurstof- en bloedbanen zitten, waardoor er geen kans meer is dat Annelies goed wakker wordt – of überhaupt wakker wordt.
“Dat was een enorme omslag. Vijf minuten daarvoor dacht ik nog: ik krijg mijn moeder terug en ineens moest ik afscheid gaan nemen.” Annelies wordt kunstmatig in leven gehouden. “En dan zie je haar daar liggen, met al die slangen in haar mond. Dat is gewoon niet hoe je je moeder herkent. Volgens de dokters kon ze ons nog wel horen, dus kregen we allemaal een moment om wat te zeggen en afscheid te nemen.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Nu – een jaar later – is het gemis nog steeds groot. “Alle eerste keren zoals verjaardagen of Moederdag zijn zo onwijs moeilijk. Soms voelt het alsof ik het verdriet niet meer mag voelen, omdat het ‘al’ een jaar geleden is. Maar ik moet iets accepteren, wat ik eigenlijk niet wil accepteren.”
“Ik ben hartstikke jong, en ik heb gewoon mijn moeder nodig. Ik woon nu alleen met twee mannen in huis, en ik mis het dat ze uren op mijn bed zat en toekeek hoe ik mijn make-up deed, of advies vragen over jongens of wat ik aan moest doen.”
Ook drukke plekken of feestdagen zijn een uitdaging voor Amber. “Als je rouwt, voelt elke dag anders. Bijvoorbeeld een dag zoals Koningsdag, daar kan ik best tegenop zien. Iedereen van mijn leeftijd is dronken, iedereen is blij, maar straks ben ik dat niet.” Dat betekent niet dat Amber geen goede dagen meer heeft. “Het gevoel is dubbel: dat je soms ook gelukkig mag zijn en mag lachen zonder dat je je schuldig voelt. Ik denk ook wel dat mijn moeder dat had gewild, maar toch voel ik me dan schuldig.”
Dat zorgt ervoor dat Amber zich regelmatig eenzaam voelt tussen leeftijdsgenoten. “Anderen gaan door met hun leven, maar mijn wereld staat stil. Ik kan er wel over praten met vriendinnen, maar zij zullen het nooit begrijpen. Mensen hebben medelijden, en dat zie ik ook echt wel, maar je weet pas hoe het is als je het zelf voelt.”
Ter nagedachtenis aan Annelies Koelewijn – Van Den Broek: 2 augustus 1968 – 24 maart 2024.
Lianne's man koos na jaren vechten tegen parkinson voor euthanasie: 'Hij telde de nachten af'
