Afgelopen week beleefde ik mijn eerste moederloze Moederdag. Zonder moeder in levenden lijve dan, want in de vorm van drie liter as woont ze nog steeds op mijn piano.
Terwijl ik naar de asbus staarde, herinner ik me haar stem die Moederdag altijd afdeed als ‘flauwekul, pure commercie’.
Ze vond het idee van iets speciaals doen op die dag overbodig en als ik dan toch een cadeautje bracht, zei ze dat ze het niet verdiende. Ze noemde zichzelf vaak een waardeloze moeder. Ze was inderdaad niet het stereotype van de ‘perfecte moeder’. Mijn zus en ik groeiden op met een alleenstaande moeder die worstelde met een extreem negatief zelfbeeld, depressies en psychoses. ’s Ochtends wakker worden was voor haar een dag te veel leven. Helpen met huiswerk was niet aan haar besteed, en koken, daar had ze een hekel aan.
Als kleuters waren we al zelfstandig genoeg om zelf naar school te lopen en op jonge leeftijd leerden we koken uit kookboeken. In feite moederden wij eerder over onze moeder, dan andersom. Maar als het aankwam op knutselen, tekenen, en kleding maken, was ze de beste moeder. Samen maakten we verhalenboeken vol met prachtige illustraties. Meestal draaiden onze verhalen om een knotsgekke familie, de Familie De Bielen. Haar creativiteit bracht ondanks haar somberheid kleur in ons leven.
Op mijn eerste moederloze Moederdag vroeg ik me af: hoe moet ik deze dag doorkomen? Ga ik vandaag éxtra rouwen om mijn moeder? Zal ik me vooral richten op mijn eigen moederschap? Of laat ik het allemaal maar langs me heen gaan, zoals mijn moeder had gewild? Ik plaatste een foto van ons samen op Instagram, met de simpele woorden: ‘mama ik mis je’. Die foto herinnerde me aan een goed moment van het afgelopen jaar, op het terras van haar woonboot, in de warme zon. Die goeie momenten waren goud waard. Tegelijkertijd besefte ik dat ik mijn mama al heel lang mis.
Het rouwproces om mijn moeder begon al maanden voordat ze overleed. Het was een zware tijd; mijn zus en ik deden alles wat we konden en we waren er voor haar tot het laatste moment. Maar ze was emotioneel afgevlakt en wilde nauwelijks meer praten.
Oude pijn kwam naar boven bij mij en ik bestookte haar met vragen: waarom had ze het leven nooit gewaardeerd, ze had toch twee leuke dochters? Gunde ze ons dan ook geen waardig afscheid? Pas later realiseerde ik me dat ze geen afscheid van ons kon nemen. Of misschien had ze allang afscheid genomen, zonder dat we het doorhadden.
Huilend en smekend heb ik bij haar uitvaartmand gestaan. Of ze me wilde vergeven, voor het stellen van deze vragen. Nog steeds voel ik me er schuldig over. Nu zie ik in: hoewel mijn mama misschien niet de moeder was die ze had willen zijn, was ze wel precies de moeder die ik nodig had.
Want mam, als kind wil je één ding heel graag: dat ouders trots op je zijn. En dat was jij altijd. Trots op hoe mijn zus en ik al zo jong zelfstandig waren, hoe we verhaaltjes bedachten, een carrière hadden opgebouwd, elke dag oprecht konden en kunnen genieten van het leven, en voor haar wilden zorgen tot het einde. En dat is wat ik vooral ook mis, een trotse mama.
Bedankt, mam, voor alles wat je was. Binnenkort verlaat je de piano en zullen we je uitstrooien op jouw favoriete plek, waar we samen de familieboeken hebben gemaakt met tekeningen en verhalen over de avonturen van de Familie De Bielen.
'Ik vraag hem of hij van dieren houdt. Heb ik eíndelijk weer eens een afspraak met een man die ik wel zie zitten, vraag ik dit'
