Zelf ken ik het maar al te goed, mijn moeder was altijd groot fan van kerst en het versieren en optuigen van de kerstboom was bijna een heilig moment in het jaar. Toen ze overleed heb ik jarenlang geen kerst gevierd, want zonder haar hoefde het allemaal niet meer. Inmiddels, vele jaren later, heb ik kerst meer weten te omarmen, of is het verzet in elk geval minder groot. Ook weet ik dat zelfs de ogenschijnlijk meest gelukkige families allerlei gedoe en gelazer hebben waar ze misschien niet openlijk voor uitkomen. Dat gehamer op ‘gelukkig met de hele familie samenzijn’ raakt me dus niet zo, want families zijn nou eenmaal heel vaak heel veel gedoe.

Maar goed, mijn verdriet draag ik zoveel jaar met me mee, ik weet er steeds beter mee om te gaan. Iemand in mijn omgeving verloor onlangs plotseling haar geliefde, vader van hun twee jonge kinderen. Ga er maar aan staan. Je probeert het nog een beetje leuk te maken voor de kinderen, maar de stoel die een maand geleden gewoon nog van hem was staat nu leeg aan tafel. Daar is niets gezelligs van te maken, dat kun je simpelweg alleen maar uitzitten en doorkomen. Mijn vaders advies hiervoor is: hou diegene erbij, druk niets weg. Zet een foto van degene die je mist op de tafel, dek misschien zelfs een bord voor hem of haar, vertel verhalen.

Voor iedereen die deze decembermaand iemand moet missen: veel knuffels, veel liefs. En niet vergeten, het is alweer bijna januari.

Er zijn voor iemand die een naaste verliest: 'Onderschat niet hoe geweldig praktische hulp is'Lees ook

De adviezen

‘Ik heb zoveel aan de ‘Dag voor dag’-podcast gehad. Vandaag de laatste aflevering beluisterd. Mijn vader is nu bijna twee maanden dood en aankomende donderdag is zijn verjaardag. Wat in de podcast meerdere keren aan bod kwam, was: de doden bij je houden. Dus ik heb zijn vrienden en buren uitgenodigd om zijn verjaardag te vieren. Ik kijk er nu eigenlijk wel naar uit, naast dat ik verdrietig ben. Dat verdriet kan ik dan tenminste delen en samen eren we hem met een borrel en een taartje. Hij is niet weg, hij is voor altijd thuis bij mij.’

‘Het kan helpen om even echt ruimte te maken voor je verdriet. Schrijf ze bijvoorbeeld een brief. En schrijf ook op waarom je dankbaar bent dat ze in je leven zijn geweest, zo sluit je het een beetje positief af. Plan daarnaast voldoende qualitytime in voor dierbaren die er nog wel zijn, zodat je genoeg liefde en verbinding voelt in het hier en nu.’

‘Herkenbaar. Ik heb dan wat vaker een dag/avond waarbij ik doe wat ik vaak met die persoon deed. En als iemand in je omgeving dezelfde persoon moet missen, ga samen wandelen en herinneringen ophalen. Het voelen is soms eng en groot en veel, maar kan ook een enorme opluchting zijn. Dikke knuffel voor alle achterblijf-Kroeggenoten.’

‘Ik mis mijn vader altijd extra erg met de kersttijd. Hij is 9 jaar geleden overleden en het blijft lastig. Ik brand intentionele kaarsjes voor hem (thuis of in een kerkje kan natuurlijk ook). Ook praat ik met mijn moeder en andere familie extra over hem met kerst. Ik vind het ook fijn om filmbeelden van vroeger te kijken van kerst met de feestdagen, juist om zijn herinnering een beetje levend te houden. Dit zijn wel dingen die natuurlijk heel persoonlijk zijn en misschien voor sommige mensen te direct. Ander klein dingetje dat ik elk jaar doe: Ik stem altijd op zijn favoriete nummers in de ‘Top 2000’ en zoek dan op wanneer die zijn. Dan maak ik er (al is dat midden in de nacht) even een momentje van om extra aan hem te denken en op de wilde nummers zelfs even gek te dansen. Ik denk aan jullie kroegies die iemand missen met kerst.’

‘I feel you. Het enige wat helpt is ruimte maken en actief aandacht geven. Een ritueel, elke dag een kaars aan, iets religieus doen als dat je ding is. Een oud kledingstuk dragen. En deel erover, ook als je denkt dat niemand er meer op zit te wachten of als je omgeving “het gezellig wil houden”.’

‘Erover praten. Bespreken met anderen dat het moeilijk is en laten meedenken over hoe je die periode toch een beetje fijn kan doorbrengen. En het ook toelaten, het verdriet en de pijn zodat het zich niet gaat ophopen. Uiteindelijk kun je daar ook niet van wegblijven. Ik ben nu het boek ‘Winteren’ aan het lezen. Heel interessant om te lezen hoe iemand anders met moeilijkere periodes in het leven omgaat. Je bent daar niet alleen in.’

Iemand bijstaan die ziek is? 'Trek het verdriet niet naar jóu toe, het gaat nu even niet over jou'Lees ook