Met de eindexamens in zicht gaat menig puber op (examen)reis – ook wel ‘zuipvakantie’ genoemd. Alcohol drinken mag pas vanaf achttien jaar, maar de praktijk laat zien dat tieners er eerder mee beginnen.
Zo ook de kinderen van Suus (52) en Anna (44). Aan LINDA. vertellen ze hun dilemma’s. Jacqueline Krouwel, preventiedeskundige bij Jellinek en expert in verslaving en middelengebruik, geeft tips aan ouders hoe ze het gesprek kunnen aangaan.
Suus heeft drie kinderen van 14, 17 en 20 jaar en Anna is moeder van een 13-, 15- en 17-jarige. De meeste van hun kinderen mogen nog geen alcohol drinken. Hoe gaan zij daarmee om? “Ik ben geen voorstander van een verbod tot 18 jaar. 16 jaar vond ik prima. Daarom proberen wij te handhaven dat ze tot 16 jaar niks drinken. Daarna mogen ze geen sterke drank. Drinken mag dan af en toe gecontroleerd bij ons thuis. Zelf ben ik streng opgevoed en ging ik het stiekem doen. Op deze manier wil ik dat vóór zijn en open in gesprek blijven met mijn kinderen”, vertelt Suus.
Ook Anna vindt het belangrijk dat haar kinderen alles met haar kunnen bespreken. “Wij hanteren: niet drinken voor je achttiende. We weten wel dat het gebeurt, maar keuren het alsnog af. Het is aan hen om de grenzen op te zoeken, maar we blijven wel uitleggen wat de gevaren zijn. Ze hebben veel voorbeelden van vrienden en vriendinnen bij wie het fout is gegaan. Ze willen écht niet dat dat hen overkomt. ‘Dan sta je voor lul’, zeggen ze.”
Jacqueline Krouwel is werkzaam als preventiedeskundige bij Jellinek. Zij weet hoe je het gesprek kunt aangaan met je kinderen. “Doe het op tijd”, vertelt ze. “Doe het niet wanneer er al van alles en nog wat is gebeurd, maar juist wanneer een kind in groep acht zit. Daarna gaan ze naar de middelbare school, dus dat is een mooi moment om erover te beginnen.”
Het juiste moment vinden is heel belangrijk, licht Krouwel toe. “Maak er geen officieel gesprek van tegenover elkaar aan tafel. Zo’n serieuze setting haten ze. En doe het ook niet voordat ze naar een feestje gaan. Dan komt het niet aan. Het kan beter wanneer je naast elkaar in de auto zit of de hond uitlaat. Wees duidelijk, gebruik niet te veel woorden. Zeg niet: ‘Ik wil dat je op tijd thuis bent’, maar ‘Dit tijdstip ben je thuis’.”
Ze kaart een paradox aan. “Bespreek dat ze niet mogen drinken, maar als iemand het toch doet en het misgaat, dat ze altijd mogen bellen. Het is beter om die paradox direct uit te spreken. Het gebeurt nog te vaak dat een kind dronken omvalt, maar de rest bang is om het te delen met hun ouders.”
Hoe 'mama heeft een wijntje verdiend' minder onschuldig is dan je denkt
Dat is precies wat Suus en Anna ook hebben afgesproken met hun kinderen. Anna: “Als het misgaat bij een ander of bij hunzelf, kunnen ze mij altijd bellen. Door er open over te blijven praten hoop ik dat ze dat durven. Ik zeg het ook tegen hun vrienden. Stel hun ouders zijn niet bereikbaar, bel mij gewoon.”
Het gesprek aangaan gaat binnen Anna’s gezin goed. “We kunnen er een normaal gesprek over voeren. We laten ze nadenken over bepaalde vragen. Waarom zou je het wél doen? Maakt het je zekerder? Waarom is het nodig? Probeer het eens niet te doen en kijk er wat er gebeurt op zo’n avond. Dan vertellen ze zelf hoe ze erover denken en zijn ze er actief mee bezig.”
Krouwel geeft mee dat vragen stellen en samen scenario’s doorlopen goed werkt. “Als je ze betrekt bij het filosoferen waarom iets wel of niet mag, dan vinden ze het leuker dan regels aanhoren. Dan komen ze zelf met de verantwoordelijkheid die ze daarvoor dragen. Daardoor kan je het gesprek juist tof maken. ‘Je bent weer een jaar ouder, daar komen extra privileges en extra verantwoordelijkheden bij. Ik zie dat je later thuis wil zijn, maar vind het wel fijn om je heel te houden. Laten we daar wat afspraken over maken.’ Door te zeggen dat ze ook dingen wél mogen nu ze ouder worden, maakt ze dat enthousiast.”
Laat ze nadenken over bepaalde kwesties, tipt Krouwel. “Bijvoorbeeld: fiets altijd samen met iemand naar huis. Waarom is dat belangrijk? Drink niet te veel alcohol achter elkaar. Waarom denk je dat dat moet? Vraag wat zij te ver vinden gaan. Door hypothetische scenario’s te bespreken, krijg je toch veel informatie zonder dat je te veel aan het ondervragen bent.”
En wat als je kind het niet eens is met de afspraken? “Mocht je kind zeggen: ‘Ja dag, iedereen moet om 2:00 thuis zijn en ik weer om 12:00’. Blijf dan bij de afspraak. Zeg: ‘We gaan het even zo doen, maar als we merken dat het goed gaat, kunnen we het over zes weken erover hebben om het uit te breiden. Ook als het niet goed gaat, gaan we over zes weken een gesprek aan.’ Wees weer concreet.”
Rond de leeftijd van zestien jaar willen kinderen steeds vaker met elkaar op vakantie naar oorden als Renesse of Albufeira. Zo ook de kinderen van Suus en Anna. In hun omgeving gaan veel 16-jarigen met elkaar naar Knokke, omdat alcohol drinken daar vanaf 16 jaar wordt gedoogd. Anna’s zoon is als enige van zijn vriendengroep 15 jaar. Wat doe je dan?
“Hij komt geen kroeg binnen, maar hij zegt dat het daar niet om gaat. Hij wil gewoon mee. Omdat ik de jongens goed ken, heb ik het samen met hen geregeld door open kaart te spelen met de mensen van wie ze een vakantiehuis huren. Ik ga ze brengen en halen, ze blijven drie nachten. En ik weet dan heus wel dat ze iets gaan drinken.”
Ook Suus’ dochter van 17 jaar mag naar Knokke met haar vriendinnen. “Het is echt een ding om daarheen te gaan. Zeg dan maar dat het niet mag. Dan speelt groepsdruk wel mee.” Suus heeft de webinar ‘Zon, Zee, Zuipen, Zoenen’, georganiseerd door de GGD, bijgewoond. “Ik was vooral heel benieuwd wat zij voorstellen hoe je dit gaat handhaven.”
Nachtelijk avontuurtje: politie Alkmaar gaat ouders van dronken jongeren wakker bellen
Gaat je kind op een zogeheten ‘zuipvakantie’, ga dan het gesprek aan met andere ouders, is een van de adviezen uit de webinar. Krouwel: “Probeer dezelfde afspraken te maken. Door het erover te hebben, ook met de kinderen erbij, zorg je er gezamenlijk voor dat ze heelhuids thuiskomen. Het hoeft niet alleen over het drinken te gaan. Het is voor het eerst dat ze iets zelf moeten regelen. Hoe gaan ze het doen met eten? Weten ze al wat ze willen gaan doen? Geef tips mee. Maak het normaal om elkaar met alle ouders erbij te zien.”
Zo heeft Anna de vakantie naar Knokke met andere moeders en vaders besproken. “We zijn het met elkaar eens dat ze het vertrouwen moeten krijgen om te gaan. Je kan niet zeggen dat ze niet mogen gaan, daar zijn ze te groot voor. Maar gaat het fout? Dan is het afgelopen. Als het goed gaat, is het een hele toffe ervaring. Ik wilde ook niet contact hebben met het huurhuis en meehelpen als andere ouders het daar niet mee eens zouden zijn. We zitten nu helemaal op één lijn.”
Anna vertelt wat haar grootste dilemma’s zijn. “Mijn kinderen zijn allemaal veruit de jongste van hun vrienden. Mijn zoon die als enige geen alcohol mag drinken in Knokke, mijn dochter die haar verjaardag viert en 17 jaar wordt maar al haar vriendinnen zijn al 18 jaar: dat vind ik het moeilijkst. En het is lastig dat je tegenover je kinderen iets slims moet zeggen hierover. Terwijl, weet ik veel hoe dit werkt. Het is niet zo zwart-wit. Nul alcohol drinken voor je achttiende is gewoon niet realistisch”, vertelt Anna.
Dat herkent Suus: “Vriendinnen worstelen er ook mee. Je zegt het een, maar je weet niet wat er precies gebeurt. Ik vind het vooral moeilijk hoe je het kan handhaven in een omgeving waarin het wel gedoogd wordt. Ik heb vrienden die zeggen, ah joh, geef haar ook lekker een biertje. Terwijl ik dan denk, eh, nee, ze is veertien.”
Het drinken van alcohol is gevaarlijker dan we denken: 'Er bestaat geen veilige hoeveelheid'
Écht verbieden om alcohol te drinken, willen beide moeders niet. “Ik denk dat het interessanter wordt en de excessen groter worden als je het streng verbiedt. Ik had vroeger een vriendin die nul suiker mocht. Wat gebeurde er als ze bij ons kwam? Onbehoorlijk vrat ze de kasten met snoep leeg. Dat is waarom ik er niet in geloof.” Daar kan Anna zich wel in vinden. “Je wil het met ze blijven praten. Je krijgt een verwijdering als het absoluut niet mag. Dan zetten ze zich tegen je af en gaan ze liegen.”
Volgens Krouwel is het vooral belangrijk dat je het bespreekbaar maakt. “Jonge mensen zijn nog niet volgroeid, ze reageren impulsiever. Je moet ze als ouders een tussenstap geven. Wanneer ouders te relaxed zijn en weinig toezicht houden, hebben jongeren daar júist last van. Ik neem het voor de kinderen op. Je moet er voor je kind zijn, je taak is nog niet volbracht tot hun achttiende. Check regelmatig in op een rustig moment. Zonder te oordelen, wees gewoon benieuwd. En doe het met liefde.”
Margots dochters mogen geen druppel alcohol voor hun achttiende: 'Ik ben duidelijk en streng'
