In de praktijk van psycholoog Frederike Mewe komen voornamelijk vrouwen tussen de 30 en 45 jaar. Zij proberen vaak veel ballen hoog te houden en ervaren daardoor onrust en stress. Zonde, vindt ze. Daarom schreef ze ‘Goed zoals je bent – de psychologie van zelfvertrouwen’.
Aan LINDA.nl vertelt ze waarom we onzeker zijn en wat we eraan kunnen doen.
“Als klein meisje was ik best onzeker”, vertelt Mewe. “Ik groeide op in een vrij rationeel en intellectueel gezin. Ik was gevoelig. Had het idee dat ik slimmer moest zijn en niet genoeg was. Daarbij zijn mijn ouders gescheiden toen ik tien was. Zij waren niet gelukkig en konden hun kinderen niet de aandacht geven die ze zouden willen. Uiteraard niet expres. Alle ouders hebben hun eigen verhaal, pijn en trauma’s. Ze moeten roeien met de riemen die ze hebben.”
Het verhaal illustreert dat de eerste onzekerheden in de jeugd kunnen ontstaan. “Het begint thuis in kleine kring met de regels, normen en waarden die je meekrijgt. De oorzaak van onzekerheid hoeft niet traumatisch te zijn. Ik had zelf bijvoorbeeld het idee dat er geen ruimte was voor mijn gevoeligheid.”
Naast opvoeding zijn er ook andere mogelijke oorzaken. “Pesten of een opmerking die je altijd is bijgebleven. Ook de prestatiemaatschappij brengt veel druk met zich mee: er zijn talloze keuzes en mogelijkheden. Het leven lijkt maakbaar. Als je niet alle kansen grijpt, ligt dat aan jezelf. Dat kan zorgen voor veel twijfel: wat moet ik, wat kan ik, hoe hoort het?”
De psycholoog ziet dat een groot deel van de mensen die onzeker zijn, gaan pleasen. “Omdat ze aan alle verwachtingen willen voldoen. Vrouwen zijn van oudsher meer op de groep gericht. Meisjes wordt geleerd: wees lief, bescheiden en sociaal. Terwijl bij mannen presteren, status en macht centraal staan. Vrouwen bewegen vaak mee: wat wil de omgeving, hoe moet ik me gedragen?”
Dat gebeurt vaak onbewust. “Het kan een identiteit of gewoonte worden. Als je je baan kwijtraakt, je relatie gaat over of je krijgt kinderen én je raakt jezelf kwijt, dan kun je gaan wankelen.”
Wat je dan het beste kunt doen? “Bewustwording en inzicht zijn belangrijk. Onderzoek welke patronen jij hebt ontwikkeld. Wat werkt en wat zit je in de weg? Als je doordat je erg prestatiegericht bent, te veel hooi op je vork neemt, moet je grenzen leren stellen.”
Daarnaast kunnen volgens Mewe hoogopgeleide vrouwen lang niet altijd goed voelen. “Zij zijn intellectueel en denken veel. Als ze angst, verdriet of boosheid ervaren, analyseren ze dat en stoppen ze het weg. Terwijl het juist goed is om gewoon eens te gaan zitten en je emoties te voelen.”
Voel je je niet fijn? Dan is afleiding meer dan welkom. “We gaan scrollen op social media of drinken te veel. Maar dan ga je weg bij je gevoel. Leg jezelf een socialmediadetox op. Scrollen en vergelijken werkt averechts.” Wat je wel moet doen? “Maak ruimte voor je innerlijke wereld, ga de natuur in, spreek af met een goede vriendin.”
Veel mensen spreken zichzelf vaak streng toe dat wat zij doen niet goed (genoeg) is. “Kies in plaats daarvan voor de vriendelijke benadering en let op je taalgebruik. Vervang het woord ‘moeten’ door ‘kunnen’ of ‘willen’. Als je zegt: ‘ik mag boodschappen doen’, werkt dat relativerend. Het zet je met beide benen op de grond. Je hebt het geld om boodschappen te doen, dat is iets om dankbaar voor te zijn.”
Hoewel er genoeg personen zijn die last hebben van onzekerheid, neemt lang niet iedereen dit serieus. Er zijn immers ergere dingen. Mewe: “Ze vinden dat ze zeuren, maar alle tijd die je kwijt bent aan piekeren, kun je niet aan andere dingen besteden. Als je meer innerlijke rust ervaart, is er meer ruimte voor andere mensen. Ga je met jezelf aan de slag, dat heeft dat effect op jezelf en je omgeving.” Maar de psycholoog benadrukt: “Patronen veranderen is geen quick fix. Je hebt je hele leven dingen op een bepaalde manier gedaan, dat heb je niet in een paar weken of maanden veranderd. Dus geef het tijd en wees mild.”
Goed zoals je bent – de psychologie van zelfvertrouwen is nu te koop.
Wanneer de psycholoog zelf vastloopt: ‘De schaamte was enorm’
