En dan zak je ineens in elkaar op een stoep in Italië omdat je lichaam he-le-maal op is. Het overkwam Cathelijn Paling (32) uit Amsterdam. Zij wilde alles uit het leven halen en vinkte in recordtempo mijlpalen af, maar ervan genieten? Dat lukte niet.
Haar boek Gewoon knetterhard jezelf gaat over haar leven voor en na een heftige burn-out, de lessen die ze graag eerder had geweten en wat jij kunt doen om jezelf te zijn.
Aan LINDA. vertelt Paling meer over haar boek en geeft ze alvast een paar fijne tips. Ook kun je hier het eerste hoofdstuk lezen.
Voor wie is dit boek bedoeld?
“Voor iedereen die alles uit het leven wil halen, maar dat lastig vindt. We leven best drukke levens en een gehaast bestaan, dus het is verleidelijk om op te gaan in die drukte. Vaak word je meer geleefd dan dat je zelf leeft. Ik hoop mensen wakker te schudden en te laten nadenken: is dit het leven dat ik wil leiden?”
Je wilde niet dat dit ‘het zoveelste burn-outboek’ werd: waarom niet? Wat is het wel?
“Er kan niet genoeg geschreven worden over burn-out, dus ik wil niets afdoen aan de boeken die al geschreven zijn. Maar ik wilde niet de focus daarop leggen, want de boodschap in mijn boek gaat veel verder dan dat.”
“Het zet je aan het denken over hoe je nu je leven leidt, en laat je nadenken over hoe goed je jezelf eigenlijk kent. Want ik denk echt dat jezelf zijn simpelweg het meest gelukkig maakt. En voordat je helemaal jezelf kunt zijn, moet je jezelf wel goed kennen. Uit onderzoek blijkt ook dat je dat vaak helemaal niet goed doet – althans, niet zo goed als je zelf denkt.”
Waarom vind je het zo belangrijk mensen aan te sporen zichzelf te zijn?
“Zelf leefde ik m’n leven vrij oppervlakkig en gehaast, en ik probeerde aan iedereens eisen en verwachtingen te voldoen. Waaronder ook de torenhoge eisen die ik aan mezelf stelde. Maar als je lang naar de wensen van anderen leeft, raak je steeds verder verwijderd van wat je zelf graag wilt. Het verdwijnt uit het zicht, vrij onbewust denk ik.”
“Maar tijd is een kostbaar iets, en het klinkt heel cru, maar elke dag wordt je toekomst korter. En dat lijken we ons niet te beseffen. Wat als je er uiteindelijk achterkomt dat je niet alles eruit hebt gehaald? Je weet nooit hoeveel tijd je hebt. Het klinkt heel confronterend, maar het is goed om jezelf eraan te herinneren.”
Zeven tips voor een meer ontspannen en gelukkiger leven: 'Geluk is voorspelbaar'
Hoe weet je wanneer het tijd is om meer jezelf te zijn? Wat is de eerste stap die je kunt zetten?
“Ik denk dat het überhaupt, in een maatschappij die zo gefocust is op presteren en perfectie, onwijs lastig is om jezelf te zijn. Ik denk dus dat het áltijd tijd is. En dat het moment waarop je dat beseft voor iedereen anders is.”
“Ik geloof heel erg dat je het voelt, dat je lichaam het aangeeft. Het geeft elke dag signalen, maar wij zijn niet altijd bereid daarnaar te luisteren. Vaak wint ratio het toch van gevoel, omdat we het lastig vinden om volledig op je intuïtie te vertrouwen. Maar door signalen – vaak ongemakken en stressklachten, zoals een stijve nek, hoge adem, gevoel van down zijn – geeft je lichaam aan dat je je grenzen overschrijdt. We zijn gewend om daar doorheen te rammen, daar was ik zelf ook echt koning in.”
“Ik ben mezelf gaan vragen: wat wil ík? En bij elke keuze die ik maakte: draagt dit bij aan het leven dat ik wil leiden? Wat je ook kunt doen is een moodboard maken van hoe je droomleven eruit ziet, of het visualiseren van je ideale dag. De kracht van verbeelding is heel waardevol.”
Wat is de beste manier om te ontdekken wat je zelf wilt en waar je grenzen liggen?
“Daar kan ik heel kort over zijn: door te voelen. Ik moest dat echt opnieuw leren, kon op een bepaald punt echt niet meer bij m’n gevoel. We laten ons gevoel niet vaak meewegen, het is het ondergeschoven kindje van je brein. Maar dat is zo zonde. Neem ze allebei mee als je een moeilijke beslissing neemt. Qua grenzen voel je dat ook heel goed.”
“Maar iets voelen en zeggen is niet hetzelfde. Je kunt ‘nee’ voelen, maar toch ‘ja’ zeggen. Dus je moet er ook voor open staan om dit mee te nemen. Ik denk dat een balans tussen gevoel en verstand het allermooiste is. En wat ook belangrijk is, is weten wát je voelt. Voel je een knoop in je maag of kriebels? Dat leren herkennen kun je doen door jezelf die kritische vragen te stellen.”
Waarom is nee zeggen zo belangrijk als je meer jezelf wilt zijn? Hoe doe je dat?
“Bij ‘nee’ komt vaak een negatieve connotatie kijken. Zo ervoer ik dat zelf ook heel erg. Voor mijn burn-out zei ik vrijwel nooit nee, ik vond het egoïstisch of arrogant overkomen. Maar als je altijd ja zegt en er altijd voor iedereen bent, kies je nooit voor jezelf. Nee zeggen is dus een vorm van vrijheid.”
“Het is goed om te beseffen waarom we het lastig vinden: we zijn sociale wezens en er zit een bepaalde angst achter. Wat als mensen me niet aardig vinden, wat als ik buitengesloten word, wat als ze me arrogant vinden? Een concrete tip is om reactietijd in te bouwen, zodat je even kunt nadenken over wat je nu eigenlijk wilt. Vraag je af wat jíj wilt, wat jij eruit haalt.”
“Een andere tip is om je nee kort te houden. We neigen heel erg om uitleg te geven, maar dan geef je juist munitie om de dialoog aan te gaan. Gebruik zo min mogelijk woorden. Een afspraak maken met jezelf is ook een hele goede. Als je bijvoorbeeld met jezelf afspreekt dat je twee doordeweekse dagen vrij wilt hebben, kun je hierop terugvallen als iemand je voor die dagen iets vraagt. ‘Ik heb met mezelf afgesproken dat…’ Een fijne stok achter de deur, want je verbreekt niet zo snel die afspraak met jezelf.”
Wat als je partner een depressie of burn-out heeft? 'Probeer het niet te fixen'
Je schrijft dat jij door je burn-out de urgentie hebt gevonden om het leven anders aan te pakken. Hoe kunnen mensen hun eigen urgentie vinden?
“Ik hoop dat mensen die dit lezen heel erg het gevoel krijgen: ik ga stoppen met wachten op goedkeuring van m’n partner, moeder, beste vriendin, ik ga stoppen met wachten op het juiste moment of totdat ik ineens een smak geld heb – want dat komt niet. Besluit gewoon om nú je leven te leven zoals jij het wilt.”
“Onze sterfelijkheid is ook een urgentie. Besef dat tijd het meest waardevolle is dat je hebt. En zoek naar je grootste angst. Want onder je angst vind je je verlangen. En die combinatie zorgt voor groei.”
Ben jij nu helemaal jezelf?
“Ik vind 100 procent een gevaarlijk statement. Ik weet ook niet of dat kan… Maar ik streef ernaar om zo veel mogelijk mezelf te zijn. Ik denk dat het in het leven geven en nemen is. Het is niet de bedoeling om altijd en alleen voor jezelf te kiezen, maar wel heel mooi als jij tot zoverre jezelf durft te zijn en tot zekere hoogte schijt hebt aan wat mensen van je vinden of verwachten. Als ik één ding geleerd heb, is het dat iedereen altijd verwachtingen van je zal hebben en iets van je zal vinden. De kunst in dit leven is om daar niet te veel om te geven. En dus om gewoon knetterhard jezelf te zijn.”
Lees hier alvast een hoofdstuk uit het boek Gewoon knetterhard jezelf zijn van Cathelijn Paling: ‘Hyperdruk is gewoon superruk – doe af en toe niets’.
Miss Montreal herkende zichzelf niet meer tijdens burn-out: 'Alleen maar gehuild en gekotst'
