Het succes van Netflix-hit ‘The Queen’s Gambit’ leidt tot een ware schaakrage wereldwijd, vooral onder vrouwen. En dat is volgens grootmeester schaken, Tea Lanchava, een goede ontwikkeling.
De 46-jarige schaakkampioen vertelt ons waarom én geeft tips hoe je goed leert schaken, want…. Dat blijkt iedereen – met de nodige uren oefenen – te kunnen.
Eerst nog even over serie The Queen’s Gambit, dat binnen 28 dagen na de releasedatum al 62 miljoen keer gestreamd is. De Netflix-hit gaat over Beth Harmon, een meisje dat sinds het overlijden van haar moeder in een weeshuis leeft en een schaakwonder blijkt te zijn. Uit de stijging van het aantal bezoekers van schaakwebsites blijkt wel dat het personage, dat wordt gespeeld door actrice Anya Taylor-Joy, een inspiratiebron is voor veel vrouwen. Een heuse schaakrage is namelijk losgebarsten.
Professioneel schaker Tea Lanchava is zelf groot fan van de serie. “Vooral omdat wordt getoond hoe het er écht in de schaakwereld aan toegaat”, vertelt ze. “Het verbaast me ook dat in de serie goed wordt geschaakt. In veel andere films zie je dat de schaakzetten vaak niet kloppen of dat het bord verkeerd om ligt. Maar in The Queen’s Gambit klopt iedere zet.”
Lees ook
Hoofdrolspeler Anya Taylor-Joy vond einde ‘The Queen’s Gambit’ vreselijk
Van die schaakrage kan grootmeester schaken Tea Lanchava dan ook alleen maar heel blij worden. De van oorsprong Georgische, die inmiddels al 22 jaar in Nederland woont vanwege de liefde, begon op haar vijfde al met schaken en is sindsdien meer niet van haar bord afgeweken. Zo werd ze op jonge leeftijd twee keer wereldkampioen en bemachtigde ze in 2012 goud weten tijdens het Nederlands kampioenschap schaken.
Toch is ze misschien wel het meest trots op het verkrijgen van de titel ‘internationaal meester’. Die titel wordt eigenlijk enkel gegeven aan mannelijke schakers, maar voor Lanchava werd een uitzondering gemaakt. “Ik bleek de schaaktoernooien met mannelijke spelers – die doorgaans een hoger niveau hebben – aan te kunnen en zelfs te winnen.”
Dat het niveau bij de schaaktoernooien voor mannen hoger ligt dan bij vrouwen, betekent volgens Lanchava niet dat mannen beter zijn in schaken. “Vrouwen krijgen gewoon minder kans. Ze verdienen vaak nog niet eens een derde van wat mannen verdienen.” Volgens Tea kiezen veel vrouwelijke talenten er dan ook op jonge leeftijd voor om toch voor een studie te gaan. “Simpelweg omdat ze van een schaakcarrière – in tegenstelling tot mannelijke schakers – niet kunnen leven.”
Dat de schaakwereld dus een mannenwereld is, moge duidelijk zijn. En hoewel Tea inmiddels door de vele titels op haar naam heeft getoond dat ze een schaaktalent is, heeft ze toch soms nog het gevoel dat ze zich meer moet bewijzen dan dat mannen dat moeten doen. “Tijdens online schaaktoernooien geloven mannen bijvoorbeeld niet dat ik écht een vrouw ben”, vertelt ze. “En dat terwijl er nog steeds mannelijke grootmeesters zijn die nog niet van mij hebben gewonnen, haha.’
Er valt voor vrouwen nog behoorlijk wat winst te behalen, vindt Tea. Daarom zet ze zich met stichting ChessQueens, dat bestaat uit een aantal vrouwelijke schaakkampioenen, in voor meer gelijkheid in de schaakwereld. Zo begeleiden en coachen Tea en andere leden van de stichting, jonge vrouwen en meisjes op het gebied van schaken. “We hopen dat er over een paar jaar net zoveel vrouwen aanwezig zijn op een schaaktoernooi als mannen. Nu zijn er vaak op een toernooi van zo’n driehonderd man ongeveer vijf of zes vrouwen aanwezig.”
Lees ook
Een serie over schaken saai? Nee, ‘The Queen’s Gambit’ blíjft spannend
Als we Tea vragen om wat tips om te leren schaken, schudt ze er zo een aantal uit haar mouw. Ze wil niets liever dan dat meer vrouwen in Nederland leren schaken. Ze is ervan overtuigd dat iedereen het kan. Toch zit je mis als je denkt dat je er met alleen het kennen van de spelregels bent. “Een goede schaker heeft namelijk verschillende tactieken én weet zich fysiek en mentaal ook goed staande te houden”, aldus Tea.
Toch heeft ze een aantal simpele tips waarmee je leert schaken én er met de winst vandoor weet te gaan. Dit zijn ze:
1.”Het begint natuurlijk bij het leren van de spelregels.
2. “Als je eenmaal de spelregels weet, kun je beginnen met schaken. En daarbij geldt dat hoe meer potjes je speelt, des te beter je wordt. Oefening baart kunst.”
3. “Tijdens het schaken is het handig om je zetten te noteren en achteraf te analyseren. Zo weet je wat wel en geen goede zet is geweest en kun je die kennis meenemen in volgende potjes.”
4. “Als je eenmaal een aantal potjes hebt gespeeld, is het raadzaam je te gaan richten op een tactiek. Online kun je bijvoorbeeld heel wat opgaves doen die je leren hoe je het begin, het middenstuk en het eind van een schaakspel het beste aanvliegt.”
Tea Lanchava:
