Wat is de omikronvariant en is deze besmettelijker?

De mutaties in de genetische code van het coronavirus heten in dit geval omikron. Net als bij de deltavariant zitten de veranderingen vooral in het spike-eiwit – het ‘stekelige’ gedeelte waarmee het virus ons lichaam binnen komt. Maar waar bij de deltavariant ‘maar’ negen mutaties van het originele gevonden werden, heeft omikron er wel 32.

Uit de eerste onderzoeken concluderen wetenschappers dan ook dat de omikronvariant zich sneller lijkt te verspreiden dan andere varianten. Dit betekent niet dat de variant besmettelijker is, maar dat de kans op herbesmetting is groter is. Door de vele mutaties helpen de aangemaakte antistoffen die wél hielpen tegen andere variaties minder tegen omikron.

Lees ookZuid-Afrikaanse experts: klachten Omikron voornamelijk mild

Waarom komt omikron vandaan en waar is het nu?

De variant is op 24 november voor het eerste gesignaleerd in Zuid-Afrika. Dat betekent echter niet dat de mutaties ook in Zuid-Afrika zijn ontstaan. In het land wordt bijvoorbeeld relatief veel onderzoek gedaan naar de genetische codes van het coronavirus, waardoor deze variatie daar wellicht eerder is opgemerkt. Inmiddels is bijvoorbeeld bekend dat omikron tussen 19 en 23 november al voor het eerst in Nederland is aangetroffen.

De Europese Gezondheidsheidsdienst ECDC meldde woensdag dat er ongeveer 10.000 gevallen van omikron binnen de EU zijn aangetroffen. De meeste zijn te vinden in Noorwegen, waar nu zo’n 1500 mensen besmet zijn geraakt. In Nederland zijn er meer dan 100 omikronbesmettingen geconstateerd. Dat is nog niets vergeleken met het Verenigd Koninkrijk. Daar zijn volgens de Britse regering inmiddels al 10.000 gevallen bekend.

Word je er zieker van?

Volgens wetenschappers is het nog te vroeg om te zeggen of je wel of niet zieker van de omikronvariant wordt. Dit werd eerder deze week bevestigd door Van Dissel. In Zuid-Afrika klonken eerder geluiden dat patiënten met name milde klachten hebben en minder vaak aan het zuurstof hoeven.

Maar de RIVM-baas zette daar woensdag zo zijn kanttekeningen bij.  Zo blijkt volgens Van Dissel uit Deense gegevens dat mensen met de omikronvariant ongeveer evenveel kans maken om in het ziekenhuis te belanden als patiënten met de deltavariant.

Is de omikronvariant gevaarlijk?

Het grote aantal mutaties baart wetenschappers zorgen. Daardoor zijn de antistoffen die ons wel beschermen tegen de deltavariant minder goed tegen omikron opgewassen. Het gaat daardoor juist ook rond onder gevaccineerden, die ook anderen weer zullen besmetten. Engeland verspreidt omikron zich nu twee tot drie keer zo snel als de deltavariant.

Volgens Van Dissel kan de omikronvariant zo al begin januari de overhand nemen in Nederland. Boosterprikken kunnen het aantal besmettingen terugdringen. Een derde prik zorgt weer voor meer antistoffen, waardoor onze individuele bescherming tegen het virus wordt opgekrikt.

Demissionair zorgminister Hugo de Jonge heeft daarom besloten de boostercampagne te versnellen. Voor de tweede helft van januari moeten alle Nederlandse volwassenen een uitnodiging voor die derde prik hebben.

Dat betekent dat achttienplussers die prik nu drie maanden in plaats van zes maanden na zijn of haar laatste vaccinatie of besmetting kunnen ophalen. Wel is de kans groot dat dit niet genoeg is, en dat er snel aanvullende maatregelen zullen volgen. Vrijdag komt het OMT met een nieuw advies.

Lees ookOnderzoek VS: vaccins zonder booster ineffectief tegen omikron