Liveblog Oekraïne

22.34 | VS: 12 spionerende Russen bij VN moeten land uit

Wegens spionage hebben de Verenigde Staten besloten twaalf Russen bij de Verenigde Naties in New York het land uit te zetten. Het gaat om medewerkers van de Russische diplomatieke missie bij de VN. De Russen kondigden al vergelding aan.

De Russen zouden misbruik hebben gemaakt van hun diplomatieke status, door zich in te laten met spionageactiviteiten die in strijd zijn met de Amerikaanse nationale veiligheid, aldus de Amerikaanse missie bij de VN. Een woordvoerder verzekerde dat de maatregel al enkele maanden was voorbereid. Het zou dus niet beschouwd moeten worden als Amerikaanse reactie op de recente Russische invasie in Oekraïne.

22.18 | Oekraïense vluchtelingen kunnen ook gratis met Thalys

Oekraïense vluchtelingen kunnen gratis met de Thalys reizen. Dat heeft de uitbater van de hogesnelheidslijn tussen Parijs, Amsterdam en het Ruhrgebied bekendgemaakt op Twitter.

Thalys volgt met de stap het voorbeeld van onder meer Deutsche Bahn en de Oostenrijkse spoorwegmaatschappij OeBB. Zij maakten zondag al bekend dat Oekraïense vluchtelingen gratis van hun diensten gebruik kunnen maken. Daarmee willen de bedrijven de reis van de ontheemden gemakkelijker maken.

Deutsche Bahn stelt als voorwaarde dat de vluchtelingen in het bezit zijn van een Oekraïens paspoort of identiteitskaart om vast te kunnen stellen of zij recht hebben op gratis vervoer. Het is onduidelijk of Thalys vergelijkbare eisen stelt.

NS gaf eerder aan op dit moment nog geen gratis reizen aan te bieden. De spoorvervoerder sloot niet uit dat in de komende dagen alsnog aan te gaan bieden.

De tragedie in Oekraïne raakt ons allemaal. #Thalys is solidair met de Oekraïense vluchtelingen. Net als veel van onze Europese collega’s zullen wij hen toestaan om gratis met onze treinen te reizen. #StandWithUkraine pic.twitter.com/0O0aa2c9uH

— Thalys (@thalys_nl) February 28, 2022

21.57 | Turkije blokkeert Bosporus door Oekraïne-oorlog

Turkije heeft besloten de toegang tot de Zwarte Zee vanuit de Middellandse Zee te blokkeren door de oorlog in Oekraïne, dat net als aanvaller Rusland aan de Zwarte Zee ligt. Geen enkel oorlogsschip mag nog door de Dardanellen en de Bosporus, die samen de waterweg vormen.

Zeker vier Russische marineschepen zouden wachten, melden Duitse media.

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken baseert de maatregel op een internationaal verdrag over de toegang tot de Zwarte Zee. Volgens dat Verdrag van Montreux uit 1936 heeft Turkije de controle over de Bosporus. Gedurende oorlogstijd of als Turkije zelf wordt bedreigd kan het oorlogsschepen de doorvaart ontzeggen.

Russische marineschepen zouden echter altijd het recht hebben om naar hun thuishaven aan de Zwarte Zee te varen. Oekraïne had Turkije gevraagd Russische schepen tegen te houden om te voorkomen dat ze ingezet worden tijdens de oorlog.

21.37 | Aanklager Strafhof onderzoekt situatie in Oekraïne

Het Internationaal Strafhof (ICC) begint een onderzoek naar oorlogsmisdaden in Oekraïne. Aanklager Karim Khan had eerder al een vooronderzoek gedaan naar mogelijke misdaden tussen november 2013 en februari 2014. Hij gaat nu ook kijken naar wat er momenteel in het land gebeurt aan mogelijke oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid na de Russische invasie.

Khan schrijft dat er reden is om aan te nemen er tussen 21 november 2013 en 22 februari 2014 oorlogsmisdaden zijn gepleegd. Toen zijn demonstraties tegen de regering hardhandig neergeslagen. Daarbij kwamen meer dan honderd mensen om het leven. Uiteindelijk stapte de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj op. Hij vluchtte naar het oosten, waar de regio’s Donetsk en Loehansk zich onafhankelijk verklaarden. Sindsdien is Oekraïne in een burgeroorlog verwikkeld.

Oekraïne is zelf geen lid van het ICC, maar heeft toestemming gegeven voor de onderzoeken. Litouwen diende vorige week nog een verzoek in bij het ICC voor een onderzoek naar de inval van Rusland.

20.49 | EU zet nog 26 Russen op sanctielijst vanwege Oekraïne

De Europese Unie heeft 26 machtige en rijke Russen en een bedrijf toegevoegd aan de sanctielijst vanwege de invasie in Oekraïne. Het gaat onder meer om Dimitri Peskov, de perschef van president Vladimir Poetin; de baas van de grootste oliemaatschappij van Rusland Rosneft, Igor Sechin; en oprichters Petr Aven en Mikhail Fridman van Alfa-Bank. Dat blijkt uit het Europese Publicatieblad waarin alle gestraften worden vermeld. De sancties gaan direct in.

In totaal heeft de EU nu 680 mensen en 53 bedrijven of organisaties op de sanctielijst gezet. Ze kunnen niet meer bij hun geld dat in de EU op bankrekeningen staat, maar Europeanen mogen ook geen geld aan hen ter beschikking stellen. Ook mogen ze de EU niet meer in. Het zijn met name zakenmensen en bedrijven in de olie-industrie en financiële wereld, leden van de regering van Poetin, hoge militairen en propagandisten.

Met de aanvullende sancties mikt de EU op leden van de Russische elite, die in belangrijke mate Poetins regime steunen en daar economisch voordeel uit halen.

20.39 | Russische voetbalbond noemt schorsing ‘discriminerende maatregel’

De Russische voetbalbond RFU heeft de wereldwijde schorsing door de overkoepelende bonden FIFA en UEFA betiteld als discriminerend. “Deze beslissing is in strijd met de normen en waarden van internationale competitie, evenals met de geest van de sport”, stelde de RFU in een verklaring.

FIFA en UEFA hebben Rusland uitgesloten van het internationale club- en interlandvoetbal vanwege de agressieve inval in Oekraïne. Het betekent dat het mannenelftal wordt geweerd van het WK voetbal in Qatar en dat de Russische vrouwen niet mogen meedoen aan het EK in Engeland. “De maatregel heeft een duidelijk discriminerend karakter en schaadt een groot aantal sporters, coaches, werknemers van clubs en bovenal miljoenen Russische en buitenlandse fans”, aldus de RFU.

Het Russisch Olympisch Comité ROC liet zich eveneens kritisch uit over het advies van het Internationaal Olympisch Comité aan sportfederaties om sporters uit Rusland en Belarus niet meer te laten meedoen aan internationale wedstrijden en toernooien. “Onrechtvaardig en in strijd met de regels van het IOC en vooral het olympisch handvest”, was de reactie van het ROC.

20.31 | Containervervoerder ONE stopt handel met Rusland, Maersk nog niet

De Singaporese containervervoerder Ocean Network Express (ONE) vervoert voorlopig geen goederen meer naar en vanuit Rusland. Het bedrijf maakte maandag bekend eerst te willen kijken hoe het kan voorkomen de sancties tegen Rusland niet te overtreden. Hapag-Lloyd besloot eerder al tot een vergelijkbare stap. De Deense rederij Maersk waarschuwt klanten dat ook dat bedrijf wel eens zou kunnen stoppen met vervoer van en naar Rusland, al heeft de grootste containervervoerder ter wereld nog geen beslissing genomen.

ONE vervoert geen containers meer naar de Russische havens van Sint-Petersburg en het aan de Zwarte Zee gelegen Novorossiejsk. Ook de Oekraïense havenstad Odessa is vanwege de oorlog die daar woedt niet meer te bereiken.

Maersk laat weten dat als het stopt met het aannemen van nieuwe opdrachten, dat niet automatisch betekent dat vrachten die al onderweg zijn ook niet meer op hun plaats van bestemming aankomen. Het bedrijf stelt “zijn uiterste best te doen” om ook die containers af te leveren.

Het Zwitsers-Italiaanse MSC blijft voorlopig nog wel op Rusland varen. De vracht die dat bedrijf moet afleveren moet wel extra worden gescreend om te kijken of er geen sancties worden geschonden met de export naar Rusland. Ook moet alle vrachtvervoer naar Rusland vooraf worden betaald.

20.25 | Jetten: Nederland bereid brandstoffen aan Oekraïne te leveren

Nederland is bereid Oekraïne aan fossiele brandstoffen te helpen, net als andere EU-landen. “Zodra dat verzoek er komt staan we er klaar voor”, zei minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) na afloop van overleg met zijn EU-collega’s in Brussel. Er is volgens Jetten niet gevraagd om de gasproductie in Groningen op te hogen. “Dat is nu nog absoluut niet aan de orde en ik was ook blij dat die vraag niet is gekomen.”

De ministers bespraken tijdens een ingelaste raad wat de EU kan betekenen voor het door Rusland aangevallen land. Op korte termijn gaat het om de levering van brandstoffen. De Europese Commissie gaat dat coördineren. Vrijdag zei Jetten al in Den Haag dat meer Gronings gas uit de grond halen een “aller-, allerlaatste redmiddel is in het geval van een heel groot conflict dat langer duurt”.

Daarnaast wil Oekraïne graag worden aangesloten op het Europese elektriciteitsnet, om minder afhankelijk te zijn van Russische stroomleveranties. Het gaat om het Europese netwerk van transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit (ENTSO-E) waar nu 35 landen op aangesloten zijn. ENTSO-E onderzoekt hoe dat “op een veilige en verantwoorde manier kan”, zei Jetten. “Maar eigenlijk zeiden alle lidstaten: ‘laten we daarmee extra tempo maken.'”

19.55 | Westen: helft troepenmacht Rusland bij Oekraïne inmiddels ingezet

Volgens westerse functionarissen hebben de Russen bij hun offensief in buurland Oekraïne inmiddels ongeveer de helft ingezet van de troepen die aan de grens waren verzameld. De afgelopen tijd hadden de machthebbers in het Kremlin bij Oekraïne een enorme troepenmacht opgebouwd. Ook in het met Moskou nauw verbonden Belarus werden tienduizenden militairen gelegerd.

Volgens recente cijfers van het Amerikaanse ministerie van Defensie zouden de Russen ruim 150.000 manschappen hebben samengetrokken.

Satellietbeelden van het Amerikaanse bedrijf Maxar tonen dat een Russisch militair konvooi van ruim 27 kilometer lengte verder is opgerukt naar de Oekraïense hoofdstad Kyiv. De stoet met tanks, pantservoertuigen, artillerie en andere voertuigen bevindt zich nog op zo’n 20 kilometer afstand.

18.50 | Shell trekt zich terug uit Rusland vanwege oorlog Oekraïne

Olie- en gasconcern Shell trekt zich terug uit Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Daarmee volgt Shell het voorbeeld van het Britse BP en het Noorse Equinor, die ook al aankondigden afscheid te nemen van Rusland.

In een verklaring laat Shell weten van plan te zijn al zijn samenwerkingsverbanden met Gazprom te beëindigen. “We zijn geschokt door het verlies van levens in Oekraïne door een zinloze daad van militaire agressie die de Europese veiligheid bedreigt”, stelt topman Ben van Beurden.

Shell had eind vorig jaar voor ongeveer 3 miljard dollar aan bezittingen in Rusland. Omgerekend is dat zo’n 2,7 miljard euro. Het olie- en gasconcern denkt dat de verkoop minder oplevert dan de boekwaarde en dat het dus een verlies erop lijdt.

18.45 | FIFA en UEFA schorsen Rusland van internationale voetbal

Wereldvoetbalbond FIFA en de Europese voetbalbond UEFA schorsen Rusland tot nader order van het internationale voetbal. De schorsing geldt voor alle clubteams en de vertegenwoordigende nationale elftallen. Het weren van de Russen is de sanctie voor de inval van legertroepen in Oekraïne.

De eerstvolgende wedstrijd die ertoe deed was de play-off voor deelname aan het WK voetbal eind dit jaar in Qatar. Rusland zou Polen treffen op 24 maart. Polen had al aangegeven onder geen beding deze wedstrijd te zullen spelen. De schorsing betekent dat deze wedstrijd sowieso niet doorgaat.

18.16 | Vredesoverleg Oekraïne-Rusland in Belarus krijgt mogelijk vervolg

In het zuidoosten van Belarus zijn gesprekken die vijf uur duurden tussen een Oekraïense en een Russische delegatie over het stoppen van de oorlog beëindigd, aldus Russische persbureaus. Maar er komt volgens beide partijen mogelijk in de komende dagen een tweede gespreksronde. Volgens de Oekraïense delegatieleider wordt er eerst ruggespraak gehouden in de hoofdsteden Kyiv en Moskou.

De Russische delegatieleider, parlementariër Vladimir Medinski, sprak zich stelliger uit. Er is overeengekomen elkaar snel weer te treffen, zei hij. De Oekraïense delegatie die eerder op de dag met vertraging arriveerde in Gomel, was weinig hoopvol. Het belangrijkste doel van de gesprekken was volgens de Oekraïners te komen tot een staakt-het-vuren en terugtrekking van de Russische troepen. Maar er zijn voorlopig wel punten gevonden waar beide partijen verder over kunnen praten, aldus betrokkenen.

18.14 | VS: geen stappen na nucleair dreigement Rusland

Ondanks de nucleaire dreigementen van Rusland in de oorlog met Oekraïne zetten de Verenigde Staten geen stappen. De Amerikaanse regering ziet op dit moment geen reden de nucleaire alarmniveaus te wijzigen, aldus het Witte Huis.

De Russische president Vladimir Poetin had aangekondigd de nucleaire wapens van Rusland als afschrikkingsmiddel in paraatheid te brengen. De machthebber in het Kremlin reageerde daarmee op het spervuur ​​​​van westerse sancties na de Russische invasie in Oekraïne.

De Amerikaanse alarmniveaus zijn niet gewijzigd, “en we hebben onze eigen beoordeling op dat vlak niet veranderd”, aldus een woordvoerster van de regering. Tegelijkertijd benadrukt ze dat het nodig is heel realistisch zijn over Poetins gebruik van dreigementen.

18.01 | Giro555 geopend om geld op te halen voor Oekraïne

Elf hulporganisaties hebben maandag Giro555 geopend om geld op te halen voor de getroffenen door de oorlog in Oekraïne. De hulporganisaties slaan de handen ineen en roepen heel Nederland op geld in te zamelen voor de “humanitaire ramp” die dreigt in Oekraïne. De actie wordt gesteund door de publieke en commerciële radio- en televisiezenders. Vanaf dinsdagochtend 06.00 uur zullen er spotjes worden uitgezonden voor Giro555.

“Giro555 roept Nederland op om te doneren voor de mannen, vrouwen en kinderen die hard getroffen worden door de gebeurtenissen in Oekraïne”, zegt Kees Zevenbergen, actievoorzitter van Giro555. “De nood is ongekend hoog. Er is behoefte aan directe noodhulp, zoals onderdak, medische zorg en schoon drinkwater. Voor miljoenen Oekraïners, onder wie 7,5 miljoen kinderen, is niets meer zeker. Zij zijn afhankelijk van humanitaire hulp en hebben onze steun nu nodig.” De hulporganisaties zijn zelf of via lokale partners in het gebied aanwezig.

Op giro 5125, het rekeningnummer dat het Rode Kruis al had geopend voor donaties voor hulp aan Oekraïne, was tot maandagmiddag 3,7 miljoen euro binnengekomen. Ook op giro 999 van Stichting Vluchteling zijn al miljoenen euro’s gedoneerd.

Giro555 is open voor Oekraïne!

De samenwerkende hulporganisaties maken zich grote zorgen over de gevolgen van de vijandelijkheden in Oekraïne voor de inwoners van het land.

Hulp is dringend nodig. Daarom start Giro555 een Nationale Actie. Doneer op #Giro555. Geef nu! 💪 pic.twitter.com/uJbBxkjNv0

— Giro555 (@Giro555) February 28, 2022

18.00 | War Child biedt gevluchte families noodhulp aan Roemeense grens

Niet alleen in Polen komen veel Oekraïense vluchtelingen aan, maar ook in het arme Roemenië. “Hier zijn al duizenden vluchtelingen en het gaat maar door”, vertelt Bart Rijs van hulporganisatie War Child vanuit de Roemeense plaats Siret.

“Bijna allemaal vrouwen met kinderen en baby’s. Vaak hebben ze zo’n tien tot vijftien kilometer moeten lopen voordat ze de Oekraïens-Roemeense grens bereikten.” Aan de grens worden de vluchtelingen door de lokale bevolking en vrijwilligers ontvangen met thee, eten en speelgoed voor de kinderen.

Vervolgens gaan de vluchtelingen per busje naar opvangcentra. “Mensen sliepen in schoolgebouwen tussen de schoolbankjes, maar nu komen er ook matrassen en bedden die in de gymzaal worden geplaatst”, aldus Rijs. Ook is er een tentenkamp ingericht in een voetbalstadion. Volgens Rijs is de opvang van al die duizenden vluchtelingen niet vol te houden door de lokale bevolking en is er dringend meer hulp nodig. “Dit is een van armste streken van Europa met een gemiddeld inkomen van zo’n 230 euro per maand”, vertelt hij.

War Child gaat de Roemeense organisaties, kerken en bevolking leren hoe om te gaan met kinderen uit conflictgebieden, waar ze geen ervaring mee hebben. “Voor deze gezinnen is de ellende nog maar net begonnen. Ze zijn nu weliswaar veilig, maar hun ingrijpende ervaringen met oorlog en geweld zijn met hen meegereisd”, stelt War Child. Daarom traint War Child de Roemeense hulpverleners in psychologische eerste hulp aan kinderen en gezinnen.

No child should be part of #war. Ever. It breaks our hearts to see this happening again in #Ukraine today.
We are contacting our partners to see how we can be there for the children and families that are affected by the armed violence. pic.twitter.com/RGtn2PrbmA

— War Child Nederland (@WarChild_NL) February 24, 2022

17.16 | Einde vredesoverleg Oekraïne-Rusland in Belarus

In het zuidoosten van Belarus zijn gesprekken tussen een Oekraïense en een Russische delegatie over beëindiging van de strijd beëindigd, aldus het Russische persbureau TASS. Het is nog niet bekend of de gesprekken iets hebben opgeleverd.

16.58 | Beurs in Moskou blijft de hele week dicht

De aandelenbeurs in Moskou gaat deze week niet open. Alleen de handel in vreemde valuta gaat voorlopig door. Dat heeft de Russische centrale bank bekendgemaakt. Vanwege alle onrust op de Russische financiële markten door de oorlog in Oekraïne bleef de beurs ook maandag al dicht.

16.54 | Aluminiumprijs omhoog na leveringsstop Oekraïense fabriek

De aluminiumprijs op de metalenbeurs in Londen is maandag flink gestegen. Dit gebeurde nadat bekend werd dat Rusal, een van ’s werelds grootste aluminiumbedrijven, stopt met leveren vanuit zijn Oekraïense fabriek.

Het gaat om een raffinaderij bij de zuidelijke stad Mykolajiv, die een belangrijke toeleverancier is voor de smelterijen van het concern in thuisland Rusland. De sluiting wordt gezien als een nieuw teken dat de levering en daarmee de beschikbaarheid van aluminium en andere metalen in gevaar kan komen door de Russische invasie van Oekraïne.

Voor een ton aluminium moest in de loop van de middag bijna 3 procent meer neergeteld worden op 3.448 dollar. Eerder op de dag bereikte de prijs zelfs een recordhoogte van 3.525 dollar per ton. Analisten rekenen erop dat aluminium nog duurder kan worden als alle afgelopen weekend aangekondigde sancties tegen Rusland van kracht zijn.

16.44 | Poetin belooft Macron burgers te ontzien

De Russische president Vladimir Poetin heeft in een telefoongesprek met zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron beloofd zich te zullen inspannen om burgers te sparen. Hij zei ook te gaan kijken hoe hoofdwegen, vooral die ten zuiden van de Oekraïense hoofdstad Kyiv, buiten het strijdgewoel gehouden kunnen worden en dat er voor burgers veilige verbindingen zijn.

Macron belde op verzoek van president Volodimir Zelensky van Oekraïne. Oekraïne en Rusland zijn maandag in Belarus in gesprek gegaan over het beëindigen van de strijd die donderdag met een grote Russische aanval begon. Macron vroeg Poetin daarom om onmiddellijk de wapens te laten zwijgen. De Russische leider antwoordde dat hij bereid is zich te gaan bezighouden met alle punten die Macron aangaf.

Het was het tweede telefoongesprek tussen Poetin en Macron sinds 24 februari, de dag dat de oorlog uitbrak.

16.34 | Defensieminister Ollongren: nucleaire stap Rusland onacceptabel

Minister van Defensie Kajsa Ollongren vindt het “verontrustend en ook onacceptabel” dat de Russische krijgsmacht zijn kernwapens in een hogere staat van paraatheid heeft gebracht. Dat president Vladimir Poetin dat zo “publiekelijk en in een conflictsituatie” heeft gedaan, noemt zij een “politiek signaal dat duidelijk en uiterst zorgwekkend is”.

“Met deze stap denk ik dat we kunnen zeggen dat Poetin gewoon weer een grens over is gegaan”, zei Ollongren tijdens het Oekraïnedebat in de Tweede Kamer. “We maken ons daar natuurlijk grote zorgen om en tegelijk is het ongelofelijk belangrijk dat wij van onze kant de-escaleren.” Volgens de minister zal Nederland ook met bondgenoten tot de-escalatie oproepen.

“We blijven rustig in ons bondgenootschap en doen wat er moet gebeuren.” Met dat laatste zei ze te doelen op het leveren van militaire steun aan Oekraïne. Dat stelt het land in staat om “het legitieme recht dat ze hebben op zelfverdediging uit te oefenen”.

De Tweede Kamer debatteert vandaag in het bijzijn van de Oekraïense ambassadeur @KononenkoMak over de situatie in Oekraïne. Tweede Kamervoorzitter @Vera_Bergkamp: “De aanval op Oekraïne is meer dan een aanval op een land. Het is een aanval op vrede, veiligheid en democratie.” pic.twitter.com/yw3o10wD4J

— Tweede Kamer (@2eKamertweets) February 28, 2022

16.14 | Rutte vindt praten over EU-toetreding Oekraïne niet zinvol

Praten over toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie is nu niet zinvol. Dat vindt premier Mark Rutte. Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie sprak zich zondag uit voor toetreding van het belaagde Oost-Europese land tot de unie.

Het is “geen goede discussie”om het hier nu over te hebben, zei Rutte tijdens een debat in de Tweede Kamer. “Zo gaan we Oekraïne niet helpen.” Uitbreiding van de Europese Unie is een heel complex, tijdrovend en ingewikkeld proces, aldus de minister-president.

Hij pleit voor een veel intensievere samenwerking op korte termijn met landen in het oosten. Dat geldt niet alleen voor Oekraïne, maar ook voor Moldavië en Georgië. Volgens hem kan de samenwerking versterkt worden via het Oostelijk Partnerschap dat de EU met deze landen heeft gesloten.

https://twitter.com/MinPres/status/1498247607109537795

16.01 | Gouverneur meldt zeker elf burgerdoden bij beschietingen Charkov

In de Oost-Oekraïense stad Charkov zijn zeker elf burgerdoden gevallen door Russische beschietingen. Dat meldt de gouverneur van de regio. Tientallen mensen zijn gewond geraakt. Hij meldt verder dat de bombardementen op woonwijken nog gaande zijn.

Een adviseur van de Oekraïense regering sprak eerder op de dag van tientallen omgekomen mensen en honderden gewonden. De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Een dag eerder meldden de autoriteiten dat het Oekraïense leger de Russische strijdkrachten hadden verdreven uit Charkov, de tweede stad van Oekraïne met ongeveer 1,4 miljoen inwoners.

15.20 | IOC wil geen Russische en Belarussische sporters bij wedstrijden

Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) wil dat sportbonden wereldwijd geen sporters uit Rusland en Belarus mee laten doen aan evenementen. Het overkoepelende sportcomité zegt dat besluit te hebben genomen vanwege “de integriteit van de sport en de veiligheid van deelnemers”.

15.00 | Meerdere EU-landen roepen op Rusland te verlaten

Italianen en Spanjaarden krijgen het dringende advies Rusland zo snel mogelijk te verlaten vanwege de oorlog met Oekraïne en de sancties tegen Moskou. De Duitse regering roept Duitsers die niet per se in Rusland hoeven te zijn vertrek te overwegen.

Alle Italianen die niet permanent in Rusland wonen, zouden “zonder uitstel” het land moeten verlaten, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in Rome. Dat geldt ook voor studenten, toeristen en zakenlui. De regering in Madrid geeft een soortgelijk advies.

Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken adviseert Nederlanders in Rusland om dat land te verlaten. “Ga er weg als je geen dwingende reden hebt om daar te blijven.” Er is geen acuut gevaar voor Nederlanders in Rusland, zei de minister. Het is meer een zaak van onzekerheid. “Maar dat kan snel veranderen”, zei Hoekstra maandag in de Tweede Kamer.

14.36 | Nederlandse ambassadeur blijft in Moskou

De Nederlandse ambassadeur in Moskou blijft daar. Er is wel nagedacht om hem terug te roepen, maar in overleg met andere landen is besloten dit niet te doen. Dat zei minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) in de Tweede Kamer. Het zou “ook niet eenvoudig” zijn om de ambassadeur weer op zijn standplaats terug te krijgen.

Hoekstra zei bereid te zijn diplomatiek alles uit de kast te trekken tegen Rusland. Hij heeft de Russische ambassadeur in Den Haag eind vorige week voor een tweede keer in een paar dagen ontboden.

Vandaag spreek ik, samen met @MinPres Rutte en @DefensieMin Ollongren, met de Tweede Kamer verder over de Nederlandse en Europese steun aan #Oekraïne en maatregelen tegen Rusland. Een belangrijk debat. pic.twitter.com/krjc9vv3Fx

— Wopke Hoekstra (@WBHoekstra) February 28, 2022

14.28 | Rusland sluit luchtruim voor Nederland en veel andere landen

Rusland sluit zijn luchtruim voor vliegmaatschappijen uit Nederland en 35 andere landen. Dat meldt het Russische persbureau Interfax. Daarmee reageert Moskou op het besluit van die landen om Russische toestellen uit hun eigen luchtruim te weren vanwege de invasie in Oekraïne.

Het gaat met name om landen in Europa, maar ook Canada heeft zijn luchtruim gesloten voor vluchten van Russische luchtvaartmaatschappijen. Het luchtruim van de Verenigde Staten is nog open voor Rusland en dat blijft andersom ook het geval. Amerikaanse media melden dat een verbod wel wordt overwogen.

Als gevolg van de maatregelen moeten Russische luchtvaartmaatschappijen soms flink omvliegen om hun bestemming te bereiken.

14.08 | Russische nucleaire wapens in staat van paraatheid

De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe heeft gezegd dat de nucleaire afschrikkingswapens van het land in staat van alarm zijn gebracht. Hij noemde speciaal de paraatheid van de noordelijke vloot, de vloot in de Stille Oceaan en die van bommenwerpers voor de lange afstand.

President Vladimir Poetin had zondag opgedragen de nucleaire macht in paraatheid te brengen, omdat volgens hem de NAVO agressieve uitlatingen had gedaan. Rusland is een van de machtigste kernwapenmachten ter wereld, waarschuwde Poetin. Hij hekelde de vijandelijke houding van het Westen en “de ongekende illegale sancties op economisch gebied”. Hij noemde het “sancties van het Rijk van de Leugen”, waarmee hij het Westen bedoelt.

De economische sancties treffen het land zwaar. De nationale munteenheid roebel keldert en mensen gaan naar banken om geld van hun rekening te halen. Minister van Financiën Anton Siloeanov heeft volgens persbureau RIA Novosti beklemtoond dat de Russische staatskas voldoende middelen heeft om aan de sociale verplichtingen te voldoen tijdens de economische sancties tegen het land.

13.35 | Oekraïne: ‘helden van Slangeneiland’ leven nog

De dertien Oekraïense militairen die vorige week zouden zijn gesneuveld op een eiland in de Zwarte Zee nadat ze hadden geweigerd zich over te geven aan Rusland, zijn niet gesneuveld. Ze leven nog en zijn krijgsgevangen gemaakt, meldt de Oekraïense marine op zijn geverifieerde Facebook-pagina.

Oekraïne verspreidde vorige week een geluidsopname van de confrontatie. Daarop is te horen dat een Russisch marineschip de militairen op het eiland oproept zich over te geven. De Oekraïners antwoordden: “Russisch marineschip, krijg de klere”.

Dat zouden hun laatste woorden zijn geweest, wat ze op het Oekraïense vasteland een heldenstatus gaf. President Volodimir Zelensky kondigde aan dat de militairen postuum zouden worden geëerd als Held van Oekraïne, de hoogste onderscheiding van het land. Het is niet duidelijk of hij op dat moment al wist dat ze nog leefden, of ervan uitging dat ze waren gesneuveld.

De gevechten gingen om het eiland Zmiinji, oftewel Slangeneiland. Het is een onherbergzame rots in het westen van de Zwarte Zee, ongeveer 40 kilometer uit de kust van Oekraïne en Roemenië. Het eiland ligt in de buurt van de vaarroutes naar Odessa, de derde stad van Oekraïne.

12.50 | Oekraïne: tientallen doden bij beschietingen Charkov 

In de Oost-Oekraïense stad Charkov zijn tientallen mensen omgekomen door massale Russische beschietingen, zegt een adviseur van de Oekraïense regering. Er zouden honderden gewonden zijn gevallen. De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Een dag eerder meldden de autoriteiten dat het Oekraïense leger de Russische strijdkrachten hadden verdreven uit Charkov, de tweede stad van Oekraïne met ongeveer 1,4 miljoen inwoners.

12.25 | Zelensky vraagt direct EU-lidmaatschap voor Oekraïne

De Oekraïense president Volodimir Zelensky vraagt de Europese Unie zijn land direct als lid toe te laten. Het landenblok zou Oekraïne via een nieuwe speciale procedure moeten laten toetreden. “Ons doel is om bij alle Europeanen te zijn, en – dat is het belangrijkst – om gelijk te zijn”, zei Zelensky in een videotoespraak. “Ik ben er zeker van dat dat eerlijk is. Ik ben er zeker van dat we dat verdienen.”

Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen sprak zich zondag uit voor toetreding van Oekraïne. “Op termijn horen zij inderdaad bij ons”, zei ze. Het zijn Nederland en de andere 26 lidstaten die erover beslissen. Maar er zijn meningsverschillen, zei voorzitter Charles Michel van de raad van EU-regeringsleiders. Hij wijst erop dat uitbreiding van de unie gevoelig ligt bij de lidstaten. Een eventueel besluit vereist unanimiteit.

12.20 | Meer dan half miljoen mensen gevlucht uit Oekraïne

Meer dan een half miljoen mensen zijn sinds donderdag Oekraïne ontvlucht, meldt VN-vluchtelingencommissaris Filippo Grandi. De meeste vluchtelingen lijken naar Polen te trekken, waar enorme rijen zijn ontstaan bij de grensposten.

Polen meldt dat in totaal 281.000 vluchtelingen het land binnen zijn gekomen. Maandag hadden voor 07.00 uur al 28.000 mensen de grens overgestoken. Een dag eerder ging het in totaal om zo’n 100.000 personen. Niet alle Oekraïners blijven in Polen, er reizen ook veel mensen door naar andere Europese landen.

11.20 | Oekraïne en Rusland beginnen onderhandelingen in Belarus

Delegaties van Oekraïne en Rusland zijn in Belarus begonnen met onderhandelingen. De regering in Kyiv is sceptisch, maar heeft als doel een onmiddellijk staakt-het-vuren en terugtrekking van Russische troepen. Dit liet het kantoor van president Volodimir Zelensky weten. Rusland wilde zijn doelstelling vooraf niet prijsgeven.

De Oekraïners arriveerden per helikopter bij de gesprekslocatie in Belarus, bij de grens met Oekraïne. In de delegatie zitten onder anderen defensieminister Oleksii Reznikov en Zelensky’s adviseur Mychajlo Podoljak. De Russen waren al eerder aangekomen en zijn vertegenwoordigd door onder andere Leonid Sloetski, de voorzitter van de buitenlandcommissie van het parlement.

Belarus, een bondgenoot van Rusland, heeft een vergaderzaal ingericht met vlaggen van de drie landen. Oekraïne weigerde in eerste instantie onderhandelingen in Belarus, maar ging later akkoord nadat onder meer veiligheidsgaranties waren gegeven door de Belarussische president Aleksandr Loekasjenko. President Zelensky heeft geen hoge verwachtingen, maar wil wel een poging wagen.

10.32 | Ruim honderd burgers omgekomen in Oekraïne

Zeker 102 burgers zijn omgekomen in de eerste dagen van de Russische invasie in Oekraïne, melden de Verenigde Naties. Onder de slachtoffers zijn zeven kinderen. Het aantal gewonden is opgelopen tot 403.

VN-mensenrechtenchef Michelle Bachelet meldt dat meeste mensen zijn gedood door “explosieve wapens”. Het gaat onder meer om slachtoffers van beschietingen met zware artillerie en luchtaanvallen. Ze vreest dat de werkelijke cijfers “aanzienlijk hoger” liggen.

Meer dan 422.000 mensen zijn sinds donderdag Oekraïne ontvlucht. De meeste vluchtelingen lijken naar Polen te trekken, waar enorme rijen zijn ontstaan bij de grensposten.

09.14 | Separatisten Donetsk schorten militaire mobilisatie op

De separatisten van de zelfverklaarde republiek Donetsk hebben de militaire mobilisatie opgeschort. Het doel is bereikt nu zij het gewenste grondgebied op Oekraïne hebben veroverd, zo heeft leider Denis Poesjilin gezegd op de Russische staatstelevisie.

Volgens Poesjilin is het nu tijd om te focussen op de “humanitaire component”. De separatisten kregen de afgelopen dagen hulp van Russische militairen. Dat leger viel Oekraïne donderdag binnen, nadat Moskou Donetsk en Loehansk, de andere afvallige regio’s in Oost-Oekraïne, als onafhankelijk had erkend.

De pro-Russische separatisten hadden voor de invasie ongeveer 30 procent van Donetsk en Loehansk in handen, maar claimden wel het volledige grondgebied. De rest stond onder controle van het Oekraïense leger. De twee partijen vechten sinds 2014 tegen elkaar.

08.47 | Rusland belooft Oekraïense burgers ‘vrijgeleide’ uit Kyiv

Het Russische ministerie van Defensie roept inwoners van Kyiv op de stad te verlaten via de snelweg naar de zuidelijker gelegen plaats Vasilkov. Deze route zou volgens een woordvoerder “open en veilig” zijn

Het aanbod is mede een reactie op de oproep van de Oekraïense autoriteiten om thuis te blijven. Moskou zegt dat inwoners daardoor dienen als “menselijk schild” voor de troepen die Kyiv verdedigen.

Het Russische leger beweerde opnieuw alleen militaire doelen aan te vallen, hoewel er volgens Oekraïne tal van civiele doelen zijn beschoten. De Russen claimen volledige controle te hebben over het Oekraïense luchtruim.

08.31 | Belarus klaar voor onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne 

Belarus is klaar voor de onderhandelingen tussen buurlanden Rusland en Oekraïne over de oorlog waar zij sinds donderdag in zijn verwikkeld. Het Belarussische ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat de voorbereidingen op de gesprekslocatie in Belarus, bij de grens met Oekraïne, zijn voltooid en er alleen nog wordt gewacht op de delegaties.

De ontmoeting werd zondag aangekondigd, nadat de landen het niet eens konden worden over waar het overleg moest plaatsvinden. Rusland valt Oekraïne vanuit verschillende richtingen aan, waaronder vanaf Belarussisch grondgebied. Om die reden weigerde Oekraïne in eerste instantie onderhandelingen in Belarus, het land waar juist Rusland de ontmoeting wilde houden.

De Oekraïense president Volodimir Zelensky besloot toch in te stemmen met Belarus, na een gesprek met de Belarussische president Aleksandr Loekasjenko. De locatie werd wel gewijzigd. Russische onderhandelaars waren toen al elders in Belarus gearriveerd. Zelensky denkt niet dat de onderhandelingen resultaat zullen opleveren, maar wil wel een poging wagen.

08.14 | Oekraïne: Russisch leger verlaagt tempo van offensief

Het Russische leger heeft het tempo van het offensief in Oekraïne verlaagd, melden de Oekraïense strijdkrachten voor de tweede dag op rij. Wel probeert het leger nog steeds een opmars te maken.

Oekraïne heeft hoofdstad Kyiv en andere steden nog steeds onder eigen controle. De informatie wordt bevestigd door de Britse inlichtingendiensten. Rusland deelt weinig informatie over de inval, maar heeft zondag wel voor het eerst erkend dat er aan Russische zijde doden en gewonden zijn gevallen.

Rusland en Oekraïne zullen maandag naar verwachting voor het eerst onderhandelen over de oorlog, zonder voorwaarden vooraf. Tijdens die gesprekken zal Rusland doorgaan met het offensief in Oekraïne, dat inmiddels de vijfde dag is ingegaan.

05.31 | Oekraïne: explosies in Kyiv, Russisch offensief gaat door

In Kyiv zijn maandagochtend vroeg meerdere explosies te horen geweest volgens de Oekraïense staatsvoorlichtingsdienst. De explosies zouden zich hebben voorgedaan nadat het daarvoor juist enkele uren relatief rustig was geweest in de hoofdstad van Oekraïne. De informatie over de explosies kon niet worden geverifieerd.

Volgens het Oekraïense leger gaat het Russische offensief richting Kyiv door. In het noorden van de hoofdstad heeft het Russische leger geprobeerd een pontonbrug te bouwen, om zo de rivier Irpin over te steken, schreef de Oekraïense legertop in de nacht van zondag op maandag op Facebook. Een andere poging om de voorstad Irpin, net buiten Kyiv, in te nemen is mislukt, aldus het bericht. Ook die informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

04.56 | Oekraïne: 4500 Russische soldaten zijn gedood

Het Oekraïense leger zegt dat sinds donderdag gevechten uitbraken in het land ongeveer 4500 Russische militairen zijn gesneuveld. Ook hebben Oekraïense eenheden helikopters, tanks en andere militaire voertuigen vernietigd. De informatie kon niet worden geverifieerd.

Rusland heeft eerder toegegeven dat er slachtoffers zijn gevallen, maar heeft niet bekendgemaakt hoe groot de verliezen zijn.

01.57 | Belarus schrapt via referendum niet-nucleaire status

Belarus heeft zondag via een referendum een nieuwe grondwet goedgekeurd die de niet-nucleaire status van het land opheft. De goedkeuring komt op het moment dat het land als uitvalsbasis is gaan fungeren voor het Russische leger van president Vladimir Poetin bij zijn invasie van Oekraïne.

Russische persbureaus citeren de centrale verkiezingscommissie van Belarus, die volgens hen stelt dat 65,2 procent van de mensen die hun stem uitbrachten voor de nieuwe grondwet stemde. De uitslag komt niet als een verrassing, aangezien president Aleksandr Loekasjenko Belarus met harde hand bestuurt en weinig oppositie tegen zijn beleid toestaat.

Met de nieuwe grondwet kunnen er voor het eerst weer kernwapens in Belarus worden geplaatst sinds het land daarvan afstand deed na de val van de Sovjet-Unie begin jaren negentig. “Als jullie kernwapens stationeren in Polen of Litouwen, langs onze grenzen, zal ik mij tot Poetin wenden om hem te vragen de kernwapens die ik heb weggegeven zonder enige voorwaarden weer terug te plaatsen”, waarschuwde Loekasjenko het Westen zondag.

01.18 | Russische straaljagers vanuit de Krim op weg naar Kyiv en Charkov

Vele Russische bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen zouden vanuit de Krim zijn opgestegen richting Oekraïne. De hoofdstad Kyiv, de steden Mykolaiv en Cherson in het zuiden en Charkov in het oosten zouden het doelwit zijn, meldt het Oekraïense persbureau UNIAN in de nacht van zondag op maandag. Deze informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Het Zwarte Zee-schiereiland van de Krim in het zuiden van Oekraïne werd in 2014 geannexeerd door Rusland.

Zondag 27 februari

21.55 | Oekraïne beschuldigt Rusland van plannen genocide

Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag heeft zondag bevestigd dat Oekraïne heeft verzocht om een uitspraak van het hof over de Russische inval in Oekraïne. In het verzoek staat dat Oekraïne Rusland beschuldigt van “het plannen van genocide”. Oekraïne stelt ook dat Rusland “met opzet Oekraïense burgers doodt en ernstig letsel toebrengt”.

De Oekraïense president Volodimir Zelensky meldde zondag dat zijn land een verzoek bij het gerechtshof heeft ingediend. Het hof bevestigt ook dat Oekraïne maatregelen tegen Rusland wil omdat het ten onrechte claimt dat Oekraïne genocide pleegde in de regio’s Donetsk en Loehansk. Dit rechtvaardigde in de ogen van Rusland de inval in Oekraïne. Maar Oekraïne ontkent met klem dat dit waar is.

Oekraïne wil nu dat het gerechtshof voorlopige maatregelen neemt om verdere aantasting van de rechten van Oekraïeners te voorkomen. Het Internationaal Gerechtshof heeft niet gezegd wanneer het zich over de zaak buigt.

Het juridische hoofdorgaan van de Verenigde Naties behandelt onder meer geschillen die staten voordragen, bijvoorbeeld over betwiste grenzen. De Oekraïense procureur-generaal zei dat zijn land zal aantonen dat de Russische president Vladimir Poetin “de oorlogscrimineel van de 21e eeuw” is.

21.05 | Beelden: Russisch konvooi 60 km van Kiev met tanks en brandstof

Satellietbeelden van het Amerikaanse bedrijf Maxar Technologies tonen een Russisch militair konvooi dat op weg is naar Kyiv. Het konvooi is naar schatting 5 kilometer lang en omvat onder meer tanks, militaire voertuigen, zelfrijdende artillerie en tankwagens met brandstof.

Omstreeks 21.00 uur (lokale tijd) bevond het konvooi zich ten noordoosten van de Oekraïense stad Ivankiv, op ongeveer 60 kilometer van Kyiv. De satellietbeelden toonden ook schade die mogelijk veroorzaakt is door recente luchtaanvallen en hevige gevechten op de Antonov-luchthaven in Hostomel, ten noordwesten van Kyiv, meldde Maxar.

20.31 | Zweden en Denemarken sturen wapens naar Oekraïne

Zweden gaat militair materieel naar Oekraïne sturen, waaronder 5000 antitankwapens, heeft de Zweedse premier Magdalena Andersson zondag gezegd.

Verder sturen de Zweden nog helmen, uitrusting en veldrantsoenen. Zweden breekt daarmee met het beleid geen wapens te sturen naar landen die in een oorlog verwikkeld zijn. De laatste keer dat Zweden dit deed was in 1939, toen de Sovjet-Unie Finland binnenviel.

Ook Denemarken liet zondag weten wapens te sturen naar Oekraïne. Premier Mette Frederiksen kondigde aan het land te steunen met 2700 antitankwapens. Denen mogen zich melden voor internationale brigades die Oekraïne bijstaan in de strijd tegen de Russen. Frederiksen zei dat ze daarvoor geen juridische obstakels ziet. De Oekraïense president Volodimir Zelensky kondigde aan dat zijn land een legioen met vrijwilligers uit het buitenland gaat opzetten.

19.10 | Vijftig vluchtelingen uit Oekraine melden zich in Ter Apel

In het asielzoekerscentrum van Ter Apel hebben inmiddels vijftig vluchtelingen uit Oekraïne zich gemeld, bevestigt een woordvoerder van staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel).

Vanuit Oekraïne is een grote stroom vluchtelingen op gang gekomen, vanwege de Russische aanvallen door heel het land. Van der Burg zei vrijdag al dat het kabinet zich inspant om vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen.

18.22 | VS willen miljarden aan hulp voor Oekraïne vrijmaken

18.10 | Zelensky sceptisch over uitkomst onderhandelingen

De Oekraïense president Volodimir Zelensky is sceptisch over onderhandelingen met Rusland. “Ik geloof niet echt in een uitkomst van deze ontmoeting, maar laten we het proberen”, zei hij in een videoboodschap. Hij voegde eraan toe dat er als er een “kans” is om de oorlog te beëindigen, hij aan gesprekken deel moet nemen.

Oekraïne en Rusland gaan onderhandelingen voeren bij de grens van Belarus en Oekraïne. Kiev meldt dat de delegaties van de landen elkaar zullen treffen zonder voorwaarden. Het zullen de eerste onderhandelingen zijn sinds het begin van de Russische invasie afgelopen donderdag.

17.43 | EU stuurt Oekraïne wapens, weert vliegtuigen en tv-zenders Rusland

De Europese Unie stuurt Oekraïne wapens en munitie. Het is voor het eerst in haar geschiedenis dat de unie dat doet. Alle EU-landen sluiten verder hun luchtruim voor Russische vliegtuigen. De Russische zenders Russia Today en Sputnik worden geweerd omdat ze als spreekbuis voor het Kremlin dienen, zeggen voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en EU-buitenlandchef Josep Borrell.

17.16 | Zwaarste vrachtvliegtuig ter wereld vernietigd bij Kiev

Het zwaarste vrachtvliegtuig ter wereld, de Antonov An-225 Mriya, is vernietigd tijdens gevechten in de buurt van de Oekraïense hoofdstad Kiev.

Volgens het radiostation Svoboda (Vrijheid) stond het toestel geparkeerd op het vliegveld Hostomel ten noordwesten van Kiev, waar al enkele dagen slag wordt geleverd.

“Rusland mag dan onze Mriya hebben vernietigd”, twitterde de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba, “maar ze zullen nooit onze droom vernietigen van een sterk, vrij en democratisch Europees land.”

17.17 | VS: Oekraïens verzet en brandstoftekort vertragen opmars Rusland

Het Amerikaanse ministerie van Defensie stelt vast dat gevechten in en rondom Kiev in intensiteit zijn afgenomen, wat volgens een defensiefunctionaris het gevolg is van de Oekraïense weerstand en een brandstoftekort bij Russische troepen. “We weten niet of het een fout in de planning of in de uitvoering is”, zei de functionaris tegen persbureau Reuters.

In ieder geval leek het de functionaris duidelijk dat Rusland niet geanticipeerd heeft op de mate van Oekraïense weerstand. Een andere reden voor het “langzamer dan verwachte offensief” is dat Rusland niet veel ervaring heeft met het zich verplaatsen binnen een andere natie “op dit complexe niveau en op deze grote schaal”.

17.03 | Rutte: vrije wereld meer dan ooit verenigd in steun aan Oekraïne

Premier Rutte heeft na de dreigende taal zondag van de Russische president Vladimir Poetin op Twitter geschreven dat “de hele vrije en democratische wereld meer dan ooit is verenigd in de steun aan Oekraïne”.

Ook onderhoudt de premier naar eigen zeggen voortdurend contact met de internationale partners over de laatste ontwikkelingen in Oekraïne en over de dreigende, escalerende taal van Poetin. Zo had Rutte zondag contact met leiders van landen die grenzen aan Rusland of Oekraïne, zoals Polen en de Baltische staten. Dat ging over onder andere de sancties tegen Rusland en de levering van militaire goederen aan Oekraïne.

16.04 | Nederlandse luchtruim gesloten voor Russische vliegtuigen

Nederland heeft het luchtruim zondagmiddag gesloten voor Russische vliegtuigen. Dat heeft minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat laten weten.

De planning was eerder dat dit zondagavond zou gebeuren, maar volgens een woordvoerder zijn de benodigde voorbereidingen al eerder klaar.

Veel andere Europese landen sloten ook al het luchtruim voor Russische vliegtuigen, zoals Duitsland, Polen, Zweden, Denemarken, Letland, Estland en Litouwen.

16.01 Witte Huis: Poetin verzint dreiging om agressie te rechtvaardigen

Het bevel van de Russische president Vladimir Poetin om nucleaire afschrikkingsmiddelen op scherp te zetten als reactie op “agressieve verklaringen” van westerse landen past volgens het Witte Huis in een patroon. Volgens een woordvoerder van de Amerikaanse president Joe Biden verzint Poetin niet-bestaande dreigingen om zijn eigen agressie te rechtvaardigen.

“We hebben hem dit keer op keer zien doen. Op geen enkel moment is Rusland bedreigd door de NAVO of door Oekraïne”, stelt de woordvoerder in een interview met zender ABC. “Dit is een patroon bij president Poetin en daar gaan we ons tegen verzetten.”

De Verenigde Staten overwegen verdergaande sancties in te stellen. Zo zou de Russische energiemarkt kunnen worden getroffen, maar het effect op de wereldwijde energiemarkt zou moeten worden geminimaliseerd.

15.47 | 15.000 mensen op de Dam solidair met Oekraïense bevolking

Naar schatting 15.000 mensen zijn zondagmiddag naar de Dam in Amsterdam gekomen om hun solidariteit te betuigen met Oekraïne. Dat meldt een woordvoerder van de gemeente.

Een woordvoerder van een van de organisatoren van de steunbetuiging geeft aan dat de hele Dam vol staat, en dat er ook mensen in aansluitende straten staan. De aanwezigen hielden een stiltemoment. “Er was wel wat geroezemoes vanuit de straten, maar op de Dam was het ook echt stil”, aldus de woordvoerder van de organisatie. Een mars, die mogelijk zou worden gelopen als het echt te druk zou worden, is uiteindelijk niet doorgegaan. “Het is inmiddels bijna voorbij”, geeft de woordvoerder aan.

15.47 | Nederlandse wapens onderweg naar Oekraïne

De antitankwapens en luchtdoelraketten die Nederland aan Oekraïne heeft toegezegd, zijn inmiddels onderweg. Het gaat om vijftig raketwerpers met vierhonderd bijbehorende antitankraketten, en tweehonderd Stinger-luchtdoelraketten. Ook de al eerder beloofde honderd scherpschuttersgeweren, dertigduizend stuks bijbehorende munitie en twee duikvaartuigen zijn verzonden, meldt Defensie.

14.45 | Oekraïne en Rusland gaan onderhandelen bij grens Belarus-Oekraïne

Oekraïne en Rusland gaan onderhandelingen voeren bij de grens van Belarus en Oekraïne. Kyiv meldt dat de delegaties van de landen elkaar zullen treffen zonder voorwaarden. Het zullen de eerste onderhandelingen zijn sinds het begin van de Russische invasie.

Het kantoor van president Volodimir Zelensky heeft de stap aangekondigd, na een publieke ruzie over de gesprekslocatie. Het Kremlin maakte bekend dat een Russische delegatie in Belarus was gearriveerd en klaar was voor onderhandelingen, maar die actie werd door Oekraïne als “propaganda” omschreven.

Zelensky heeft meermaals gezegd niet te willen onderhandelen in Belarus, omdat het Russische leger vanuit dat land aanvallen op Oekraïne uitvoert. Hij herhaalde zijn standpunt zondagochtend. Hij zei toen ook open te staan voor overleg met Rusland. De Russische president Vladimir Poetin zei vervolgens dat de Oekraïense autoriteiten “een kans” verspeelden.

14.40 | Poetin beveelt leger om nucleaire wapens op scherp te zetten

De Russische president Vladimir Poetin heeft de militaire leiding opgeroepen om nucleaire “afschrikkingsmiddelen” op scherp te zetten. Het gaat onder meer om wapens. Volgens Poetin heeft het westen zich schuldig gemaakt aan “onvriendelijke stappen” tegen zijn land sinds de Russische invasie in Oekraïne.

“Zoals je kan zien hebben westerse landen niet alleen onvriendelijke maatregelen tegen ons land genomen op economisch gebied, maar hebben topfunctionarissen van vooraanstaande NAVO-landen het zichzelf toegestaan om met agressieve verklaringen tegen ons land te komen”, zei Poetin in een toespraak op de staatstelevisie.

Met “onvriendelijke maatregelen” verwijst Poetin naar de sancties door de Europese Unie en de Verenigde Staten. Volgens de Russische leider zijn deze strafmaatregelen illegaal.

12.34 | Nederland sluit zondagavond luchtruim voor Russische vliegtuigen

Nederland sluit zondagavond het luchtruim voor Russische vliegtuigen, meldt minister Mark Harbers (Infrastructuur) op Twitter. Hij schrijft dat nu voorbereidingen daartoe worden getroffen. ‘In het Nederlandse luchtruim is geen ruimte voor een regime wat onnodig en bruut geweld toepast’, aldus de minister.

In het Nederlandse luchtruim is geen ruimte voor een regime wat onnodig en bruut geweld toepast. Nederland bereidt zich daarom voor vanavond het luchtruim te sluiten voor Russische vliegtuigen.

— Mark Harbers (@markharbers) February 27, 2022

12.21 | Oekraïne wil dat Internationaal Hof zich over invasie buigt

Oekraïne wil dat het Internationaal Gerechtshof in Den Haag zich over de Russische invasie in het land buigt. President Volodimir Zelensky meldt dat zijn land een verzoek daartoe heeft ingediend.

‘Rusland moet verantwoordelijk worden gehouden voor het manipuleren van het begrip genocide om agressie te rechtvaardigen’, aldus de president op Twitter. Hij hoopt dat Rusland wordt bevolen de militaire activiteiten in Oekraïne te staken.

Ukraine has submitted its application against Russia to the ICJ. Russia must be held accountable for manipulating the notion of genocide to justify aggression. We request an urgent decision ordering Russia to cease military activity now and expect trials to start next week.

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 27, 2022

11.54 | Kabinet trekt 20 miljoen euro uit voor vluchtelingen Oekraïne

Het kabinet trekt 20 miljoen euro uit voor hulp aan vluchtelingen uit Oekraïne, meldt minister Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking). Het geld is bedoeld voor voedsel, water en medische zorg. Vooral richting Polen is inmiddels een grote vluchtelingenstroom op gang gekomen.

“Nederland gaat naast de Oekraïners staan in deze donkere tijden”, aldus Schreinemacher. “We helpen waar we kunnen.”

Het geld gaat naar de Verenigde Naties, die ook andere landen oproept om hulp te bieden aan vluchtelingen uit Oekraïne. Verder heeft Nederland zaterdag al dekens, slaapzakken en tenten naar Moldavië gestuurd, een buurland van Oekraïne. Ook daar gaan vluchtelingen naartoe. Met de spullen kunnen ongeveer zevenduizend mensen geholpen worden, aldus het ministerie.

11.11 | Meer dan 200.000 Oekraïners gevlucht naar buitenland

Meer dan 200.000 Oekraïners zijn hun land ontvlucht vanwege de Russische invasie, meldt VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Het aantal Oekraïense vluchtelingen in buurlanden stijgt snel. Zaterdagochtend waren het er nog ongeveer 120.000.

Het was die dag volgens een VN-woordvoerder erg druk bij de grensovergangen in Polen. De wachttijd was in de avond opgelopen tot 40 uur. De VN vreest dat in totaal zo’n 4 miljoen Oekraïners naar het buitenland willen vluchten als de situatie niet verbetert.

11.03 | Steeds meer landen sluiten luchtruim voor Rusland

Finland, Roemenië en Denemarken voegen zich bij een steeds langere lijst van landen die vanwege de Russische invasie in Oekraïne hun luchtruim sluiten voor Russische vliegtuigen.

‘Finland, dat een 1300 kilometer lange grens deelt met Rusland, treft voorbereidingen om zijn luchtruim te sluiten voor Russische vluchten’, schreef de Finse minister van Transport Timo Harakka op Twitter. Het is nog niet bekend vanaf wanneer de maatregel geldt. De Deense minister van Buitenlandse Zaken Jeppe Kofod kondigde zondag op Twitter dezelfde maatregel aan voor zijn land.

Roemenië verbiedt alle commerciële en niet-commerciële vluchten, maar maakt wel een uitzondering voor noodvluchten en humanitaire hulp.

Eerder besloten veel Europese landen al tot dezelfde maatregel, waaronder Estland, Litouwen, Letland Bulgarije, Polen en Duitsland. Als gevolg hiervan moeten vluchten die vanuit Rusland westwaarts vliegen ver uitwijken. Als tegenmaatregel heeft Rusland zijn luchtruim ook gesloten voor vliegtuigen uit veel van deze landen.

Een functionaris van de Europese Unie laat zondag weten dat de EU vermoedelijk op korte termijn met een formeel besluit komt nu het merendeel van de EU-landen zijn luchtruim heeft gesloten voor Rusland. Volgens de functionaris kan een algehele ban onderdeel uitmaken van nieuwe sancties tegen Rusland. De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU komen later op zondag bijeen om de nieuwe sancties te bespreken.

10.50 | Oekraïne meldt dood van 4300 Russische soldaten

Rusland heeft in Oekraïne zo’n 4300 soldaten verloren sinds het begin van de invasie, melden de Oekraïense autoriteiten. Ook zouden bijna 150 tanks en ruim 700 bewapende voertuigen zijn vernietigd.

De informatie, die niet door een onafhankelijke partij zijn geverifieerd, is naar buiten gebracht door de Oekraïense viceminister van Defensie. Zij laat weten dat gegevens met vertraging kunnen binnenkomen, waardoor ze soms pas een dag later worden opgenomen in de cijfers.

09.04 | Russische troepen trekken Charkov binnen, gevechten op straat

Russische troepen zijn de Oekraïense stad Charkov binnengetrokken, waarna gevechten op straat zijn ontstaan. De lokale autoriteiten zeggen dat het Oekraïense leger “de vijand elimineert”.

Er wordt op meerdere plekken in Charkov gevochten. Daarbij worden machinegeweren gebruikt en er hebben ook explosies plaatsgevonden, meldt een journalist van persbureau AFP. De bevolking is door de autoriteiten opgeroepen binnen te blijven.

De autoriteiten meldden eerder in de ochtend dat het Russische leger met “lichte voertuigen” de noordoostelijke stad was binnengetrokken. Op video’s zijn Russische militaire voertuigen te zien die door de straten rijden. Andere beelden tonen een brandende tank.

Charkov is met 1,4 miljoen inwoners de tweede grootste stad van Oekraïne en ligt op ongeveer 400 kilometer ten oosten van hoofdstad Kyiv.

08.09 | Oekraïne vormt internationaal legioen met vrijwilligers

Oekraïne zet een legioen op met vrijwilligers uit het buitenland, om het land te verdedigen. President Volodimir Zelensky spreekt van “het belangrijkste bewijs van jullie steun voor ons land”.

Het leger vecht sinds donderdag tegen de Russische troepen die het land zijn binnengevallen. Zelensky zei snel na het uitbreken van de oorlog dat alle Oekraïners een wapen kunnen krijgen. De president verklaarde later ook wapens te zullen geven aan vrijwilligers uit het buitenland.

07.13 | Oekraïne: Russische troepen trekken Charkov binnen

Russische troepen zijn Charkov in het noordoosten van Oekraïne binnengetrokken. Dat heeft Anton Cherasjtsjenko , een adviseur van de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken, bekendgemaakt via Telegram.

Op video’s die door de adviseur en de Oekraïense Staatsdienst voor Speciale Communicatie en Informatiebescherming zijn gepubliceerd, zijn Russische militaire voertuigen te zien die door de straten rijden. Andere beelden tonen een brandende tank.

06.47 | Oekraïense minister moedigt soldaten aan: duisternis zal wijken

De Oekraïense minister van Defensie Oleksii Reznikov heeft zijn soldaten aangemoedigd na dagen van hevige gevechten tegen het Russische leger. In een bericht op Facebook sprak hij over ‘drie dagen die ons land en de wereld voor altijd veranderden’.

De Russen slaagden er niet in om Kyiv in te nemen zoals gepland, stelt Reznikov. ‘In plaats daarvan zie ik een heldhaftig leger, een zegevierende bewaker, onverschrokken grenswachten, toegewijde redders, betrouwbare politieagenten, onvermoeibare medische engelen.’

Volgens de minister ‘realiseren ieder uur steeds meer mensen zich dat er nergens in Europa zo’n leger is’ als dat van Oekraïne. Het land verwacht nu internationale hulp die drie dagen geleden onmogelijk leek, geeft hij aan. ‘De duisternis zal verdwijnen. De dageraad is nabij.’

05.17 | Meerdere burgers gedood in Oekraïne door Russische beschietingen

In meerdere steden in Oekraïne zijn burgerslachtoffers gevallen. In de hoofdstad Kyiv is een 6-jarige jongen door meerdere kogels getroffen. Volgens een dokter raakten ook twee tieners en drie volwassen bij het vuurgevecht gewond, meldt CNN. In Charkov werd een negen verdiepingen tellende flat geraakt door Russisch artillerievuur en kwam een vrouw om het leven, aldus Oekraïense hulpdiensten. Ongeveer tachtig mensen konden worden gered.

Sinds Rusland buurland Oekraïne is binnengevallen zijn ten minste 198 Oekraïners omgekomen, berichtte het Oekraïense ministerie van Gezondheid zaterdagochtend. Onder de doden zijn volgens het ministerie drie kinderen. Zeker 1115 mensen zijn gewond geraakt, onder wie 33 kinderen. Het is niet bekend of het aantal slachtoffers enkel burgerslachtoffers betreft of dat ook militairen in de cijfers zijn opgenomen.

04.55 | Nog steeds hevige gevechten om vliegbasis Vasylkiv

Oekraïense media melden dat er nog steeds zwaar gevochten wordt om de vliegbasis bij Vasylkiv, op 30 kilometer van hoofdstad Kyiv. De burgemeester van Vasylkiv bevestigde eerder dat Russische troepen een brandstofdepot hebben opgeblazen. Dat staat al urenlang in brand. De brandweer kan vanwege de hevige gevechten niet ter plaatse komen om het vuur te bestrijden.

Er lijkt Rusland veel aan gelegen om de luchtmachtbasis te veroveren. Donderdag werden parachutisten gedropt om de luchthaven in handen te krijgen, maar volgens de Oekraïense strijdkrachten zijn ze daarin nog niet geslaagd.

03.39 | VN: minstens 64 burgerdoden in Oekraïne

Sinds de Russische inval in Oekraïne, die donderdag begon, zijn er volgens de Verenigde Naties zeker 240 burgerslachtoffers gevallen. Het VN-bureau voor de coördinatie van humanitaire zaken (OCHA) meldt zaterdag (lokale tijd) dat minstens 64 van hen om het leven zijn gekomen. “Maar de echte cijfers liggen waarschijnlijk hoger”, waarschuwt OCHA.

De schade aan huizen en infrastructuur heeft ertoe geleid dat honderdduizenden burgers zonder elektriciteit of water zijn komen te zitten, zo zegt het agentschap.

02.25 | Vicepremier Oekraïne kondigt vorming IT-leger aan

De Oekraïense vicepremier Michailo Fedorov heeft zaterdag op Twitter de vorming van een IT-leger aangekondigd. Dat moet via een speciaal Telegram-kanaal DDoS-aanvallen op belangrijke Russische websites coördineren. Op het kanaal hebben zich inmiddels meer dan 100.000 mensen aangemeld.

‘We hebben digitale talenten nodig. Alle operationele taken zullen hier worden gegeven: https://t.me/itarmyofukraine. Voor iedereen zal er wel iets te doen zijn. We gaan door met het gevecht aan het cyberfront. De eerste opdracht op het kanaal is voor de cyberspecialisten’, aldus de tweet van Fedorov.

Op het Telegram-kanaal staan onder meer de namen van Russische bedrijven die grotendeels in staatshanden zijn, zoals Gazprom en Lukoil. Ook meerdere banken en overheidswebsites zijn aangemerkt als doelwitten. Het zogenoemde IT-leger wordt ook opgeroepen klachten in te dienen over YouTube-kanalen van Russische media die “openlijk liegen over de oorlog in Oekraïne”.

De website van het Kremlin werd zaterdag platgelegd door hackers. Vermoedelijk was dat het werk van de groep Anonymous, die al gezegd had computeraanvallen op de Russische regering voor te bereiden.

02.24 | VS: Russische troepen gefrustreerd door taai verzet Oekraïne

De Russische opmars wordt vertraagd en gefrustreerd door onverwacht hevig verzet van Oekraïense troepen, waardoor ze buiten de hoofdstad Kyiv worden gehouden. Dat heeft een hoge Amerikaanse defensiefunctionaris zaterdag (lokale tijd) gezegd.

De VS en westerse bondgenoten zijn volgens hem nog steeds in staat wapens aan Oekraïne te leveren. Washington is van plan de komende dagen meer wapentuig die kant op te sturen om Russische aanvallen vanuit de lucht en op de grond te bestrijden. Volgens het Pentagon hebben de Russen nu minstens 50 procent van hun invasiemacht in Oekraïne.

Maar de opmars gaat zeer langzaam, aldus de defensiemedewerker die anoniem wil blijven. “We hebben aanwijzingen dat de Russen in toenemende mate gefrustreerd raken door hun gebrek aan momentum in de afgelopen 24 uur, vooral in de noordelijke delen van Oekraïne.”

Het leger heeft volgens het Russische ministerie van Defensie opdracht gekregen het offensief te verbreden nadat Kyiv een aanbod van besprekingen in het aan Rusland gelieerde Belarus had afgewezen. “Vandaag hebben alle eenheden de opdracht gekregen om de opmars vanuit alle richtingen te ontwikkelen in overeenstemming met de plannen van de operatie”, aldus de Russische legerwoordvoerder Igor Konasjenkov.

02.05 | Russische troepen laten gaspijpleiding en oliedepot ontploffen

Op diverse plekken in Oekraïne wordt in de nacht van zaterdag op zondag zwaar gevochten, melden verschillende media. In een verklaring laat het Oekraïense leger weten dat onder meer een Russische aanval vlakbij Charkov is afgeweerd. Volgens de Kyiv Independent zouden de Russen een gaspijplijn in de tweede stad van Oekraïne tot ontploffing hebben gebracht.

Ook in de buitenwijken van de hoofdstad Kyiv zijn zware gevechten gaande. Op Twitter melden diverse inwoners dat er een zware explosie is geweest aan de rand van de stad. Het zou kunnen gaan om een ontploffing in Vasilkiv, op 30 kilometer van Kyiv. De burgemeester bevestigde dat Russische troepen een brandstofdepot hebben gebombardeerd. “Een ecologische ramp”, bericht de Kyiv Post.

Russische troepen slaagden er na hevige gevechten in op te rukken in de buurt van Cherson, in het zuiden van het land.

01.28 | Oekraïense premier dankbaar voor nieuwe sancties tegen Rusland

Oekraïne is dankbaar voor de nieuwe ronde financiële sancties die de EU en westerse bondgenoten waaronder de Verenigde Staten en Groot-Brittannië Rusland hebben opgelegd, laat de Oekraïense premier Denys Sjmygal in de nacht van zaterdag op zondag weten.

“Dank aan onze vrienden voor de toezegging om verschillende Russische banken uit SWIFT te verwijderen” en voor “de verlamming van de activa van de centrale bank van Rusland”, aldus de minister-president.

Rusland is haar buurstaat Oekraïne donderdag binnengevallen. De toonaangevende landen van de Europese Unie en de belangrijkste bondgenoten hebben zaterdagavond besloten een aantal Russische banken af te sluiten van het internationale betalingssysteem SWIFT. Ze willen hiermee Rusland treffen in zijn “oorlogskas”. Ook de Russische centrale bank en oligarchen en andere leden van de Russische elite worden aangepakt.

Volgens een Amerikaanse functionaris van de regering-Biden zijn de acties bedoeld om te voorkomen dat de Russische president Vladimir Poetin 630 miljard dollar (559 miljard euro) aan deviezenreserves van de centrale bank gebruikt om de invasie in Oekraïne te financieren en de dalende roebel te ondersteunen.

Liveblog Oorlog in Oekraïne: 25 tot en met 26 februari 2022Lees ook