Een spuitje voor een vollere lip of een strakkere kaaklijn: in Nederland kiezen steeds meer mensen voor een ‘opknapbeurt’ met fillers. Dat hier ook risico’s bij komen kijken, weten ze in het Erasmus MC maar al te goed.
Het Rotterdamse ziekenhuis organiseert al tien jaar het enige ‘complicatiefillerspreekuur’ ter wereld. LINDA.nl loopt een dagje mee.
Lippen moeten voller, ingezakte wangen worden opgevuld en rimpeltjes bij de mond moeten verdwijnen; ongeveer één op de vijftig Nederlandse vrouwen kiest in haar leven voor fillers of botox. En dat aantal neemt alleen maar toe, blijkt uit cijfers van het Erasmus MC. Vooral fillers winnen aan populariteit. Volgens de meest recente schatting worden in Nederland jaarlijks zo’n 140.000 fillerbehandelingen uitgevoerd. Maar dat gaat niet altijd goed.
Het complicatiefillerspreekuur begon in 2011 met twee middagen per maand. Inmiddels zitten ze op vijf halve dagen per week, vertelt dermatoloog Peter Velthuis, hoofd van het spreekuur. Van overvulling tot infecties: voor ernstige fillercomplicaties weten artsen Rotterdam steeds beter te vinden. “Toch wordt er vaak tijd verloren, omdat complicaties niet herkend of verkeerd behandeld worden”, zegt Velthuis. Hij wijst op mensen die dikkere lippen kregen na hun covid-vaccinatie. “Artsen vragen patiënten vaak niet eens of ze fillers hebben.”
Cosmetisch arts legt uit: Dít is het verschil tussen botox en fillers
Cosmetisch arts KNMG Tom Decates leidt de dag dat LINDA.nl erbij is het spreekuur. Hoewel permanente fillers in Nederland sinds 2015 verboden zijn, komen toevallig alleen mensen met blijvende vulling voorbij. “Aangezien ze permanent zijn, kun je hier ook tien jaar later pas last van krijgen”, legt Decates uit. “Deze fillers zijn alleen gedeeltelijk te verwijderen. Er blijft altijd wel iets achter.”
De jonge vrouw die binnenkomt, droomde toen ze net tiener af was van vollere lippen. In Nederland waren permanente fillers destijds nog toegestaan. “De arts stelde het zelf voor”, vertelt ze. “Want dat kost minder geld. Hij vertelde niets over de risico’s.” Al snel kreeg ze last van bultjes en later kwamen daar jeuk en irritatie bij. Zeven jaar later wordt ze vaak wakker met gezwollen lippen.
“Bij de kliniek zeiden ze: ‘We snijden het eruit, of je moet ermee leren leven'”, vertelt ze. Een keuze tussen littekens of bultjes. “Misschien ziet een ander het niet, maar mij stoort het.” Vandaag komt ze voor haar “flapjes” – een soort lichte vouwtjes in haar lippen. Doordat ons lichaam ook permanente fillers deels opruimt, kan een “leeg theezakje”-effect ontstaan, zegt Decates. Helpt de laserbehandeling niet zoals hij verwacht, dan moet alsnog het mes erin.
Tegenwoordig zijn in Nederland alleen tijdelijke, oplosbare fillers toegestaan. Deze hyaluronzuren blijven zes tot negen maanden zitten en zijn “heel veilig”, zegt dermatoloog Velthuis. Complicaties komen meestal door artsen die er niet goed mee omgaan. Basisartsen die “na een cursus van een dag of een avond” de naald erin zetten. Vaak voor (relatief) weinig geld.
Ze spuiten te veel fillers in, of gebruiken de verkeerde soort op de verkeerde plek. “Alleen al door te veel te prutten met de naald kan de filler zich op één plek ophopen”, zegt Velthuis. “Zo ontstaan dan bultjes of zwellingen. Het injecteren van fillers is een vak.” Kies daarom een dermatoloog, plastisch chirurg of cosmetisch arts KNMG, zegt Velthuis. “En alles onder de negentig euro zou ik overslaan.”
Maar niet alle complicaties zijn zo te verklaren. “Soms gaat het bij een goede arts, een goede filler en een gezonde patiënt tóch mis, en ontstaat een zwelling”, zegt Decates. “Of blijken tijdelijke fillers er na twee jaar nog in te zitten. Waarom dat bij de een wel gebeurt, en bij de ander niet, weten we niet.”
Decates onderzoekt of erfelijke factoren een allergische reactie op fillers kunnen veroorzaken; een zeldzaamheid in de cosmetische hoek. Want voor onderzoek is weinig geld beschikbaar, legt Velthuis uit. “En testpersonen staan meestal niet te springen om twee verschillende fillers ingespoten te krijgen.”
Gelukkig is er hyaluronidase, een enzym dat de oplosbare filler versneld kan afbreken. Gevaar dreigt wél wanneer de filler in een bloedvat terecht komt, zegt Velthuis. Op het spreekuur komt dit gemiddeld één keer per twee weken voorbij. “Als dit niet snel herkend wordt, kunnen er huidcellen afsterven. Dan krijg je putjes en littekens.” Het grootste probleem is dat het niet herkend wordt, zegt hij. “Binnen twee dagen ben je nog op tijd.” Het worst case scenario? Blindheid aan één oog. Maar in Nederland is dat slechts één keer vastgesteld.
Waarom je nóóit met doe-het-zelf botox aan de slag moet volgens deze arts
Om dit alles te voorkomen, maken ze in Rotterdam voor fillerbehandelingen een echo om de bloedvaten in kaart te brengen. Alleen dan weet je zeker dat je ‘raak schiet’. Steeds meer klinieken over de hele wereld volgen hun voorbeeld. “De echo moet de stethoscoop worden van de cosmetisch arts”, zegt Decates.
Van online bestellen en zelf inspuiten tot aankloppen bij de kapper “driehoog achter” die fillers er ‘even’ bij doet: op het spreekuur zien ze vaak het resultaat van geïmproviseerde behandelingen voorbijkomen. “Vaak zeggen ze achteraf dat het al niet helemaal goed voelde om ergens op de keukentafel te liggen”, zegt Decates. “Maar dan doen ze het toch. Vooral jonge mensen willen er gewoon vanavond goed uitzien. Het maakt niet uit hoe, als het maar gebeurt.”
De cosmetisch arts krijgt tussen de patiënten door een mailtje van een tienermeisje binnen. Ze wil kin-fillers. Of hij dat doet? “Natuurlijk niet”, zegt hij. “Het is wel dubbel, want ze blijft net zo lang doorzoeken tot ze een sjoemelaar vindt die het wel doet. Moet ik jonge meiden bij me houden, of wegsturen?”
Sommigen kiezen voor Zuid-Amerika, waar ook nog permanente fillers ingespoten worden. Zo stapte de volgende vrouw op het vliegtuig om haar billen te vergroten. Het leidde tot kleurverschil, deuken en pijn. “Dit komen we vrij weinig tegen. Wat er precies is misgegaan, is vaak lastig te achterhalen.”
Het kan een foute filler, maar ook een vieze naald zijn. “Omdat je erop zit, zijn de billen complicatiegevoelig”, zegt Decates. Voor deze patiënten is vaak weinig te doen. Decates kan niet helpen, en verwijst haar door naar een arts in Spanje die gespecialiseerd is in het operatief verwijderen van deze fillers. “Het blijft dubbel: mensen gaan naar het buitenland, laten zichzelf verminken en dan moet de belastingbetaler hiervoor opdraaien. Maar je wilt toch iets doen.”
Het bewustzijn over de risico’s van fillers moet toenemen, zegt Decates. Bij medisch specialisten én patiënten zelf. “Vaak kun je iets heel moois voor iemand doen.” Hij laat een foto zien van een meisje dat dankzij haar lipfillers kan lachen zonder dat je haar tandvlees kunt zien. “Zo kun je echt levens veranderen. Maar doe jezelf een plezier en doe het alsjeblieft bij een goede arts.”
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd op 3 juli 2021.
'Zo maak je je huid jonger zonder botox of fillers'
