Uiltje knappen? Kort dutje verhelpt slaapgebrek niet

28.08.2021 | 17:00 UUR | Madelijne Daub

Je sliep vannacht beroerd. Met een dutje probeer je je slaapgebrek in te halen. Althans, dat dénk je. Onderzoekers concluderen namelijk dat je slaaptekort niet compenseert met een dutje.

Ze zeggen maar gewoon hoe ze het zien: een dutje gaat je slapeloze nacht niet herstellen.

Dutje

Dat blijkt uit onderzoek van het Sleep and Learning Lab van de Michigan State University in de VS. De onderzoekers keken naar cognitieve tekorten die samenhangen met slaapgebrek. “We ontdekten dat korte dutjes van dertig of zestig minuten geen meetbare effecten lieten zien”, zegt hoofdonderzoeker Kimberly Fenn.

Dat zit als volgt. De diepste, meest herstellende slaapfase is de slow-wave sleep (SWS) of tragegolfslaap. In die fase hebben hersengolven een hoge amplitude en lage frequentie. Je lichaam is dan het meest ontspannen, je spieren zijn los en je hartslag en ademhaling zijn het langzaamst.

In dit filmpje leer je meer over de slaapfases:

Belangrijkste slaapfase

SWS is volgens de onderzoekers de belangrijkste slaapfase. Als je niet slaapt, (ook overdag) bouw je een behoefte aan slaap op. In het bijzonder aan SWS. Als je ’s nachts gaat slapen, glijd je snel die SWS in en besteed je een aanzienlijke hoeveelheid tijd in deze fase.

Thumbnail voor Wat vertelt je slaappositie over jezelf? Deze slaapexpert legt het uit

Lees ook Wat vertelt je slaappositie over jezelf? Deze slaapexpert legt het uit

Het onderzoek

280 studenten voerden ’s avonds cognitieve taken uit in het slaaplaboratorium. Vervolgens werden ze willekeurig in drie groepen gedeeld.

De eerste werd naar huis gestuurd om te slapen;
De tweede bleef een nacht in het lab en kon een dutje van dertig of zestig minuten doen;
De derde sliep helemaal niet.

De deelnemers kwamen de volgende ochtend in het laboratorium om de cognitieve taken te herhalen. De onderzoekers checkten hun aandachtspanne en vermogen om een reeks stappen in specifieke volgorde te voltooien, zonder iets over te slaan of te herhalen (ook als ze werden onderbroken).

Conclusie

Door slaapgebrek presteerden de studenten minder goed. Het maakte niet uit of ze dertig of zestig minuten dutten. Misschien dat langere dutjes wél groepsverschillen kunnen veroorzaken. Dat moet nader onderzoek uitwijzen. Duidelijk is in ieder geval dat duttende deelnemers langer in de slow-wave sleep-slaapfase zaten. En zij presteerden minder.

“De groep die overnachtte en korte dutjes deed, had nog steeds last van de gevolgen van slaapgebrek. Deze deelnemers maakten aanzienlijk meer fouten bij de taken dan studenten die naar huis gingen en een volledige nachtrust kregen”, zegt Fenn.

Levens redden

Elke tien minuten langer in de SWS-slaapfase, verminderde het aantal fouten na onderbrekingen met ongeveer vier procent. Dat lijkt misschien niet veel. Maar de onderzoekers benadrukken dat mensen door slaapgebrek grove fouten kunnen maken. Ook bijvoorbeeld chirurgen, politieagenten of vrachtwagenchauffeurs. En dan kan een afname van vier procent in fouten mogelijk levens redden.

Mensen die langer diep sliepen, maakten meestal minder fouten. Maar ze scoorden nog steeds slechter dan de deelnemers die sliepen. Kortom, echt slapen is belangrijker dan een dutje. Zelfs als het dutje diepe slaap bevat. Een dutje zal dus nooit een volledige nachtrust kunnen vervangen.