Liveblog woensdag 30 maart

21.21 | Rusland kondigt staakt-het-vuren aan bij Marioepol

Rusland heeft voor donderdag een staakt-het-vuren aangekondigd bij de belegerde Oekraïense stad Marioepol, om de evacuatie van burgers mogelijk te maken. Het bestand moet ingaan om 10.00 uur (plaatselijke tijd) en is volgens de Russische strijdkrachten “uitsluitend voor humanitaire doeleinden” bedoeld, meldt het Russische persbureau Interfax.

Volgens de Russen kunnen inwoners de havenstad aan de Zee van Azov verlaten om via Berdjansk naar Zaporizja te gaan.

De Oekraïense zijde krijgt tot donderdagochtend 06.00 uur om ook een staakt-het-vuren af te kondigen en Rusland, de Verenigde Naties en het Internationale Rode Kruis schriftelijk te informeren.

Oekraïne en Rusland hebben elkaar er herhaaldelijk van beschuldigd vluchtroutes voor inwoners van de stad onmogelijk te maken.

19.54 | Kadirov: Rusland doet geen concessies in Oekraïne

Rusland zal geen concessies doen in de oorlog met Oekraïne, zei de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadirov woensdag. De bondgenoot van Moskou vindt dat de Russische onderhandelaar Vladimir Medinski, die met de Oekraïners onderhandelingen voert, ten onrechte heeft gesuggereerd dat dat wel het geval is.

In een videoboodschap op Telegram zegt Kadirov dat de Russische president Vladimir Poetin niet zomaar stopt met wat hij in Oekraïne begonnen is.

Medinski toonde zich dinsdag na afloop van gesprekken met de Oekraïense delegatie optimistisch over de voortgang daarvan. Maar die hoopvolle verwachtingen zijn woensdag door het Kremlin de grond ingeboord. “We kunnen niet stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was”, zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov.

Volgens Tsjetsjenië, een Russische deelrepubliek, zijn er strijders van het land in Oekraïne actief om de Russen bij te staan. Eerder meldde de Tsjetsjeense leider dat hij ook zelf aanwezig was in het land.

19.33 | Reuters: mededingingsautoriteiten vallen kantoren Russische Gazprom binnen

Europese mededingingsautoriteiten zijn binnengevallen bij kantoren van de Russische gasproducent Gazprom. Dat zeggen bronnen tegen persbureau Reuters.

De invallen komen op het moment dat toezichthouders in de Europese Unie het onderzoek opvoeren naar gasleveringen van het bedrijf aan Europa.

EU-antitrustbaas Margrethe Vestager vroeg in januari aan gasbedrijven, waaronder Gazprom, naar de reden van krappe leveringen. Dat gebeurde na beschuldigingen dat de Russische onderneming de prijzen zou manipuleren door voorraden achter te houden. Op dat moment liepen de prijzen hard op.

Vestager zal waarschijnlijk meer informatie bij elkaar gaan verzamelen over de Europese bedrijven van Gazprom. Als eerste zouden de kantoren van Gazprom in Duitsland nu zijn doorzocht.

18.09 | Rutte: vredesakkoord Oekraïne betekent niet direct einde sancties

Een vredesakkoord tussen Oekraïne en Rusland betekent niet direct dat er een einde zal komen aan de harde sancties tegen het Rusland van president Vladimir Poetin. Dat maakte premier Mark Rutte woensdag duidelijk tijdens een toespraak in Madrid.

Vredesoverleg moet serieus zijn en geen afleiding, aldus Rutte. “En laat me een ding heel duidelijk maken: een vredesakkoord onder bedreiging, gepaard gaande met het verlies van Oekraïens territorium en soevereiniteit, is niet de manier om terug naar normaal te gaan. Noch zal het automatisch leiden tot het verzachten van de sancties.”

In zijn Herdenkingslezing (Lección Conmemorativa) van de Fundación Carlos de Amberes in het Prado Museum verklaarde Rutte dat de Russische aanval meer is dan een strijd tussen Oekraïne en de Russische agressor. “Het is een gevecht voor democratie” en “tegen herkolonisatie”.

De oorlog maakt helder dat Europa zijn manier van leven moet kunnen verdedigen, sprak Rutte. Om dit te bereiken moet de EU economisch nog sterker worden. Verder moet de afhankelijkheid van Russische olie en gas zo snel mogelijk worden afgebouwd en moet een sterkere EU beter gaan samenwerken met de NAVO.

17.55 | Rusland ‘hergroepeert’ troepen Kiev voor aanval op Donbas

Russische troepen rond de Oekraïense hoofdstad Kyiv zijn zich volgens het ministerie van Defensie in Moskou aan het hergroeperen om zich te gaan richten op andere gebieden en de “bevrijding” van de separatistische Donbas-regio in het oosten van het land.

De mededeling komt een dag nadat het ministerie aankondigde de militaire operaties tegen Kyiv en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch terug te schroeven, ter ondersteuning van de vredesonderhandelingen.

Dat besluit werd in het Westen en Oekraïne met scepsis begroet, zeker nadat Tsjernihiv in de nacht toch zwaar werd gebombardeerd. Ook in de omgeving van Kyiv zijn de aanvallen vooralsnog niet gestaakt.

16.31 | Oekraïne: tussen de 200 en 300 burgers gedood in Irpin

In de Oekraïense stad Irpin zijn naar schatting twee- tot driehonderd burgers omgekomen voordat de stad maandag werd heroverd op Russische troepen. Dat maakte de burgemeester van de stad vlak bij hoofdstad Kiev woensdag bekend.

Tijdens een briefing vertelde de bestuurder dat er ongeveer vijftig Oekraïense militairen zijn gedood in Irpin. Sommige lichamen zouden nog onder het puin liggen. Volgens de burgemeester zijn er de hele nacht Russische beschietingen in het gebied geweest.

In de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv is het dodental door een raketinslag dinsdag in een regionaal bestuursgebouw inmiddels opgelopen naar vijftien. 34 mensen raakten gewond, zegt gouverneur Vitali Kim van de regio.

16.27 | VS: Russische president Poetin wordt verkeerd geïnformeerd 

De Russische president Vladimir Poetin wordt door zijn topadviseurs verkeerd geïnformeerd over de slechte prestaties van het Russische leger in Oekraïne. Hij krijgt ook niet te horen hoe de westerse sancties de Russische economie verlammen omdat zijn adviseurs “te bang zijn hem de waarheid te vertellen”, aldus een Amerikaanse functionaris tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN. Poetin zou inmiddels doorhebben dat hij werd voorgelogen.

De functionaris zegt de inschatting te baseren op bevindingen van de Amerikaanse inlichtingendiensten. De Verenigde Staten hebben ook informatie waaruit blijkt dat Poetin zich bewust is geworden van de verkeerde informatie, wat heeft geleid tot een breuk tussen Poetin en zijn hoogste defensiefunctionarissen.

“We hebben informatie dat Poetin zich misleid voelde door het Russische leger”, aldus de Amerikaanse regeringsmedewerker. Er is nu een aanhoudende spanning tussen Poetin en het ministerie van Defensie door diens wantrouwen in de leiding. Poetin zou bijvoorbeeld niet hebben geweten dat zijn leger dienstplichtigen in Oekraïne inzette en daar verloor. “Het toont een duidelijke verstoring aan in de stroom van zorgvuldige informatie naar de Russische president.”

14.45 | Rabobank kondigt volledig vertrek uit Rusland aan 

Rabobank staakt al zijn activiteiten in Rusland. De Nederlandse bank, die vooral met dochterbedrijf DLL actief is in het land, is al begonnen met het vertrek uit Rusland. Rabobank zegt geen zaken meer te willen doen met een “regime dat op agressieve wijze een ander soeverein land binnenvalt”.

Rabobank heeft relatief kleine zakelijke belangen in Rusland. DLL houdt zich vooral bezig met lease- en financieringscontracten voor landbouwmachines. De Russische activiteiten waren in maart goed voor ongeveer 300 miljoen euro aan lopende contracten. Rabobank kan nog niet aangeven wanneer de bank definitief weg is uit Rusland.

Voor banken is het beëindigen van financieringsovereenkomsten in Rusland niet zonder risico. Ze zouden bijvoorbeeld kunnen worden aangeklaagd wegens contractbreuk. Russische autoriteiten dreigden eerder deze maand bovendien bezittingen te confisqueren van bedrijven die zich uit het land terugtrekken.

14.01 | Oekraïense ombudsvrouw: Rode Kruis-gebouw in Marioepol vernietigd

Russische troepen hebben in Marioepol een gebouw van het Rode Kruis aangevallen en vernietigd. Dat meldt de Oekraïense ombudsvrouw. Ze zei vooralsnog geen bevestiging te hebben van slachtoffers. Wanneer de aanval plaatsvond, is niet bekendgemaakt.

‘Vijandelijke vliegtuigen en artillerie schoten op een gebouw dat gemarkeerd was met een rood kruis en een witte achtergrond, wat wijst op de aanwezigheid van gewonde mensen, burgers of humanitaire vracht’, aldus ombudsvrouw Ljoedmila Denisova in een verklaring op sociale media. De informatie is niet onafhankelijk geverifieerd.

Marioepol is al weken omsingeld door Russische troepen. Er vinden constant aanvallen plaats, terwijl inwoners er in erbarmelijke omstandigheden vastzitten. Vluchten is maar in beperkte mate mogelijk via humanitaire corridors. Dat zijn vluchtroutes waar Rusland en Oekraïne afspraken over moeten maken. Door de strijd om Marioepol is een groot deel van de stad vernietigd en zijn duizenden doden gevallen.

13.00 | Kremlin ziet geen doorbraak in gesprekken met Oekraïne

Het Kremlin heeft hoopvolle verwachtingen over de onderhandelingen met Oekraïne de grond ingeboord. “We kunnen niet stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was”, zei woordvoerder Dmitri Peskov. Volgens hem is er nog veel werk te verrichtten. Hij merkte wel op dat Moskou het positief vindt dat Kyiv zijn eisen op schrift stelt.

Delegaties van beide kanten waren een dag eerder positief over onderhandelingen in Istanbul. Daarbij deed Oekraïne onder meer voorstellen over toekomstige neutraliteit als grote landen, ook van de NAVO, via de VN-Veiligheidsraad veiligheidsgaranties bieden. Moskou beloofde na het overleg de militaire operaties rond de hoofdstad Kyiv en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch te reduceren. Dat kan worden gezien als gebaar van goede wil voor verdere onderhandelingen.

12.20 | China en Rusland veroordelen westerse sancties om oorlog Oekraïne

China en Rusland veroordelen de “illegale en contraproductieve” sancties die westerse landen hebben opgelegd aan Moskou vanwege de oorlog in Oekraïne. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, voor het eerst in China sinds de invasie ruim een maand geleden, voerde gesprekken met zijn ambtgenoot Wang Yi in de oostelijke provincie Anhui. China heeft daar in de stad Huangshan twee dagen van overleg over Afghanistan georganiseerd, waarbij ook onder meer de VS, Pakistan en de Taliban aanschuiven.

Rusland zoekt steun bij China nu het steeds meer geïsoleerd is op het wereldtoneel. De twee ministers spraken af hun “strategische partnerschap” te versterken en “met gezamenlijke stem” te spreken over mondiale kwesties. Volgens Lavrov leiden de twee landen de weg naar een “eerlijkere en democratischere wereldorde”.

Wang merkte op dat de onderlinge relatie de “test van internationale turbulentie heeft doorstaan”. Volgens hem is er “geen limiet aan de Chinees-Russische samenwerking en onze inspanningen om vrede te bereiken en veiligheid te waarborgen”.

11.49 | Ruim 25.000 Britse visa voor Oekraïense vluchtelingen

De Britse regering heeft 25.500 visa afgegeven aan Oekraïense vluchtelingen. Vanwege de oorlog in Oekraïne zijn twee speciale regelingen opgezet, zodat zij ook naar het Verenigd Koninkrijk kunnen komen.

Van de afgegeven visa zijn er 22.800 voor personen die naar het VK mogen komen omdat ze er familie hebben. Daarnaast zijn 2700 visa gegeven via de regeling waarbij Oekraïners een zogenoemde sponsor moeten hebben, iemand door wie ze minstens een half jaar worden gehuisvest. Bij de Britse overheid zijn in totaal 59.500 visumaanvragen binnengekomen.

10.54 | Meer dan 4 miljoen mensen gevlucht uit Oekraïne

Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne is ruim een maand na het begin van de oorlog opgelopen tot meer dan 4 miljoen. Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn het er 4,019 miljoen. Daarnaast zijn er nog miljoenen Oekraïners ontheemd in eigen land

De teller stond twee weken geleden op 3 miljoen. Het leeuwendeel is naar Polen gevlucht, anderen naar buurlanden als Roemenië, Moldavië, Hongarije en Slowakije. De Poolse grenswacht heeft inmiddels 2,34 miljoen mensen doorgelaten, van wie er honderdduizenden naar landen in West-Europa zijn getrokken.

10.09 | Oekraïne-concert in Eindhoven levert 30.000 euro op voor Giro555

Het Benefietconcert Oekraïne Concert for Peace in Muziekgebouw Eindhoven leverde zaterdag 30.000 euro op. Dat maakt het muziekgebouw bekend. Iris Hond, Kovacs, Eric Vloeimans, Theo Maassen en Edsilia Rombley traden belangeloos op voor het initiatief.

Burgemeester John Jorritsma opende de avond in het Oekraïens en de Eindhovense acteur Mike Weerts presenteerde de voorstelling. De volledige opbrengst gaat naar Giro555.

Een kaartje voor de avond kostte 10 euro en mensen konden op de avond zelf geld doneren. Ook is er een benefietdiner georganiseerd en het grootste deel van het personeel van Muziekgebouw Eindhoven werkte zaterdagavond vrijwillig.

09.12 | Kyiv meldt een relatief rustige nacht

De Oekraïense hoofdstad Kyiv is in de nacht van dinsdag op woensdag niet beschoten. Maar aan de rand van de stad wordt volgens locoburgemeester Mikola Povoroznik nog wel gevochten. Het was volgens hem daarom een relatief rustige nacht. Dinsdag kondigde Rusland aan het offensief in het noorden van Oekraïne op een laag pitje te zetten.

De aankondiging was op de dag van onderhandelingen in Istanbul tussen Oekraïne en Rusland over beëindiging van de oorlog. Beide partijen lieten zich positief uit na de eerste gespreksronde. Het is onduidelijk wanneer de volgende ronde is.

08.18 | Explosies in Russisch munitiedepot bij Oekraïense grens

In een Russisch munitiedepot zijn grote explosies geweest. Vier mensen raakten daarbij gewond. De explosies waren bij het dorp Krasni Oktiabr, 12 kilometer van de Oekraïense grens. Omwonenden verspreidden op sociale media beelden van de ontploffingen.

De autoriteiten stellen een onderzoek in naar de oorzaak. Een betrokkene zei tegen het Russische persbureau RIA Novositi dat de explosies zijn veroorzaakt door een brand in een magazijn die was ontstaan als gevolg van een menselijke fout. Het is onduidelijk of de ontploffing te maken heeft met de oorlog in Oekraïne die circa 40 kilometer zuidelijker bij Charkiv woedt.

06.22 | Oekraïens leger: terugtrekken Russische troepen is misleiding

De generale staf van het Oekraïense leger laat weten dat de Russische terugtrekking uit onder andere Kyiv in volle gang is. Tegelijkertijd twijfelt de legerleiding aan de oprechtheid van die plannen. Dat meldt The Guardian.

In een rapport dat woensdagochtend openbaar is gemaakt, staat dat slechts om ‘een rotatie van individuele eenheden’ met als doel om het militaire leiderschap van Oekraïne te misleiden.

01.58 | Borrell: Russische troepen beschoten EU-adviesmissie in Oekraïne

Een lokaal kantoor van de adviesmissie van de Europese Unie in Oekraïne (EUAM) is beschoten door Russische troepen, zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell in een verklaring die dinsdag is uitgegeven.

“Vandaag heeft de EU-adviesmissie Oekraïne (EUAM) geloofwaardige informatie verkregen dat de gebouwen van het kantoor in Marioepol onlangs zijn getroffen door Russische beschietingen”, zei Borrell. “Het EUAM-kantoor en de uitrusting hebben grote schade opgelopen. Er zijn geen leden of medewerkers van de missie gewond geraakt.”

01.22 | VN-voedselchef: Oekraïne-oorlog ‘verwoest’ Wereldvoedselprogramma

VN-voedselchef David Beasley zei dinsdag dat de oorlog in Oekraïne de inspanningen van het Wereldvoedselprogramma (WFP) om wereldwijd zo’n 125 miljoen mensen te voeden dreigt te verwoesten. Volgens Beasley is Oekraïne door de oorlog veranderd “van de graanschuur van de wereld tot de broodtrommel van de wereld”.

Het Wereldvoedselprogramma is de voedselhulptak van de Verenigde Naties. Het is ’s werelds grootste humanitaire organisatie die zich op honger en voedselzekerheid richt. Volgens Beasley komt 50 procent van het graan dat het WFP opkoopt uit Oekraïne. “Dus je kunt je voorstellen hoeveel verwoesting dit (de oorlog in Oekraïne, red.) voor onze operaties zal hebben”, zei hij tegen de VN-Veiligheidsraad.

Beasley zei ook dat de voedselcrisis wordt verergerd door een gebrek aan kunstmestproducten uit Belarus en Rusland. “Als je de gewassen geen kunstmest geeft, zal je opbrengst met minstens 50 procent afnemen. Dus we kijken naar wat de komende maanden een catastrofe kan zijn bovenop een catastrofe”, zei hij. De voedselcrisis kan dan ook “verder gaan dan wat we sinds de Tweede Wereldoorlog hebben gezien”, aldus Beasley.

Voor de Russische invasie van Oekraïne op 24 februari worstelde het WFP al met hoge brandstof- en voedselprijzen, zei Beasley. Daardoor is het voedselprogramma gedwongen de rantsoenen voor miljoenen mensen te verlagen in landen als Jemen, waar de bevolking door een jarenlange burgeroorlog al kampt met enorme voedseltekorten.

Beasley waarschuwde dat als het conflict in Oekraïne niet wordt beëindigd “de wereld een hoge prijs zal betalen. Het laatste wat we willen doen, is dat het Wereldvoedselprogramma voedsel bij hongerige kinderen weghaalt om het aan van honger omkomende kinderen te geven.”

00.25 | Zelensky ziet positieve signalen na onderhandelingen, maar ziet geen reden Rusland te geloven

Volgens de Oekraïense president Volodimir Zelensky zijn er dinsdag “positieve signalen” gekomen uit de Russisch-Oekraïense onderhandelingen in Turkije, hoewel Oekraïne nog niet van plan is zijn militaire inspanningen te verminderen. Dat zei Zelensky in een op Telegram geplaatste videoboodschap.

“We kunnen zeggen dat de signalen die we opvangen positief zijn, maar ze doen ons de Russische explosieven en granaten niet vergeten”, zei hij onder meer. Zelensky benadrukte dat hij geen redenen ziet de woorden te geloven van “vertegenwoordigers van een land dat blijft vechten met de bedoeling om ons te vernietigen”. En “het Russische leger is nog steeds in staat de aanvallen tegen ons land voort te zetten”, aldus Zelensky.

Er kan volgens Zelensky in ieder geval geen sprake zijn van opheffing van de internationale sancties tegen Rusland zolang de oorlog in Oekraïne voortduurt. “De kwestie van sancties kan niet eens aan de orde worden gesteld totdat deze oorlog voorbij is, totdat we terug hebben wat van ons is.”

Liveblog dinsdag 29 maart

21:17 | Aantal doden door raketaanval in Oekraïense stad loopt op

Minstens negen mensen zijn dinsdag gedood en 28 gewond geraakt toen een Russische raket insloeg in een regionaal bestuursgebouw in de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv, hebben de plaatselijke autoriteiten gezegd.

De aanval kwam na een pauze van meerdere dagen in de gevechten bij de stad met zo’n half miljoen inwoners. Ruim een week geleden raakten twee raketten een legerkazerne in de noordelijke buitenwijken van de havenstad. Toen kwamen volgens de BBC ten minste 45 mensen om. Mikolajiv wordt al wekenlang zwaar gebombardeerd nadat Russische troepen uit de stad waren verdreven.

19:32 | Frans evacuatieplan Marioepol zit er nog niet in

Frankrijk ziet zijn plan voor een massale evacuatie uit de door Russen belegerde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol vooralsnog stranden. De Russische president Vladimir Poetin gaf nog geen reactie op het voorstel voor de humanitaire operatie, die wordt gesteund door Griekenland en Turkije.

In dit stadium is evacuatie de komende dagen niet mogelijk, aldus de Franse regering na het jongste telefoongesprek tussen de Franse president Emmanuel Macron en Poetin. Macron had zijn plan voor de “uitzonderlijke” humanitaire operatie “voor iedereen die Marioepol wil verlaten” eind vorige week gepresenteerd. Poetin zou nu hebben gezegd “dat hij erover zou nadenken.”

Marioepol is zwaar getroffen door Russische beschietingen, die al weken duren. Volgens de Oekraïense autoriteiten stierven zeker vijfduizend inwoners. In de stad is geen water, elektriciteit en verwarming meer.

18:17 | Ruzie Oost-Europa met Hongarije over neutrale houding in oorlog

Landen in Oost-Europa hebben felle kritiek geuit op de neutrale houding van Hongarije in de Russische oorlog met Oekraïne. De Hongaarse regering zag zich genoodzaakt een ontmoeting tussen Oost-Europese ministers van Defensie op het laatste moment af te blazen omdat Polen en Tsjechië weigeren te komen.

Voor Hongaarse politici is goedkope Russische olie belangrijker dan Oekraïens bloed, klaagde de Tsjechische defensieminister. Zij vindt het maar niks dat Boedapest geen partij kiest voor Oekraïne en maar beperkt steun biedt. Polen zegt zich hierover “zeer, zeer grote zorgen” te maken.

De Hongaarse premier Viktor Orban, die op 3 april herkozen wil worden, geldt als een vriend van de Russische president Vladimir Poetin. Hij weigert de Oekraïners wapens te sturen. Ook wil hij geen uitbreiding van de sancties tegen Rusland met bijvoorbeeld een invoerstop op olie en gas.

Het voor woensdag en donderdag geplande overleg van de defensieministers van Hongarije, Polen en Tsjechië, waaraan ook Slowakije zou meedoen, is voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het zijn alle vier lidstaten van het NAVO-bondgenootschap en de Europese Unie. Drie van hen grenzen aan Oekraïne.

17:15 | VS eisen daden van Russen, geen woorden

Na het jongste vredesoverleg tussen Oekraïne en Rusland in Turkije eist de Amerikaanse regering daden van de Russen, geen woorden. Er is wat Rusland zegt en er is wat Rusland doet, aldus de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken: “De Verenigde Staten zijn gefocust op het laatste.”

Volgens de bewindsman ziet Washington bij de Russische regering nog geen signaal dat die de gesprekken met Oekraïne echt serieus neemt. De Russen moeten de agressie stoppen en hun strijdkrachten terugtrekken, aldus Blinken. “Ik heb nog niets gezien waaruit zou blijken dat het op een effectieve manier vooruit gaat.”

De minister zei verder dat Washington uiteraard de Oekraïense regering in Kyiv verder zal helpen, als dergelijke Amerikaanse bijstand onderdeel wordt van de vredesafspraken met Rusland. Moskou wil niet dat Oekraïne lid wordt van het militaire bondgenootschap NAVO. Kyiv lijkt inmiddels bereid neutraal te worden, maar verwacht wel veiligheidsgaranties van de internationale gemeenschap.

15:31 | Onderhandelingsteams Kyiv en Moskou terug naar hoofdsteden

De delegaties van Rusland en Oekraïne blijven niet in Istanbul voor een tweede dag van vredesonderhandelingen. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken maakte dat duidelijk nadat volgens Ankara flinke vooruitgang was geboekt. Eerder was sprake van meerdere dagen van overleg, maar de vier uur durende onderhandelingen leverden dinsdag meer op dan waarnemers hadden verwacht.

De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski zei na de “betekenisvolle en constructieve discussie” dat de Oekraïense voorstellen worden voorgelegd aan president Vladimir Poetin. Die houden onder meer in dat via de VN-Veiligheidsraad landen als Turkije, Polen, Canada en Israël een rol kunnen spelen bij het leveren van veiligheidsgaranties aan Oekraïne als het afziet van NAVO-lidmaatschap en een neutrale status aanneemt. Lidmaatschap van de Europese Unie zou wel een optie moeten blijven.

In een later stadium kunnen de presidenten en buitenlandministers van beide landen bijeenkomen met het oog op een eventueel vredesakkoord, zei Medinski. “Als er een compromis wordt gesloten, komt de mogelijkheid om vrede te sluiten veel dichterbij.” Volgens de onderhandelaar is Rusland bereid om politieke en militaire “stappen te zetten om het conflict te de-escaleren.”

14.18 |  Rusland belooft drastische vermindering inzet leger bij Kyiv

Het Russische ministerie van Defensie belooft een drastische vermindering van de vijandelijkheden in de richting van de hoofdstad Kyiv en de Noord-Oekraïense stad Tsjernihiv. Viceminister Alexander Fomin zei dat, meldt persbureau RIA Novosti.

De stap kan worden gezien als een gebaar van goede wil nu er wordt onderhandeld in Istanbul, maar kan ook een erkenning zijn van het vastgelopen Russische offensief rond Kyiv. Fomin wees als reden voor de “radicale” vermindering van de militaire activiteit op de volgens hem vorderende onderhandelingen en het vergroten van het “wederzijdse vertrouwen”. Het kan volgens hem de “noodzakelijke voorwaarden” scheppen voor verdere onderhandelingen en het bereiken van overeenstemming over een akkoord.

14.03 | Aantal doden door raketaanval in Oekraïense stad loopt op naar zeven

Minstens zeven mensen zijn dinsdag gedood en 22 gewond geraakt toen een raket insloeg in een regionaal bestuursgebouw in de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv. Dat maakte de Oekraïense president Volodimir Zelensky bekend tijdens een toespraak tot het Deense parlement.

Eerder spraken Oekraïense hulpdiensten over drie doden, achttien gewonden zouden door reddingswerkers onder het puin vandaan zijn gehaald.

13.23 | Rode Kruis: 18 miljoen Oekraïners hebben hulp nodig

Naar schatting achttien miljoen mensen in Oekraïne hebben volgens het Rode Kruis humanitaire hulp nodig. Dat maakt voorzitter Francesco Rocca van het internationale Rode Kruis dinsdag bekend tijdens een persconferentie in Genève. “Niemand in Oekraïne wordt gespaard in het conflict.” Voor de Russische aanval op 24 februari telde het land ruim 44 miljoen inwoners.

Sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne hebben de Verenigde Naties en haar partnerorganisaties volgens de VN slechts 900.000 mensen kunnen opvangen die in nood verkeren. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR maakte vrijdag bekend dat in totaal ongeveer 3,9 miljoen mensen Oekraïne zijn ontvlucht.

De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN uitte vrijdag zijn diepe bezorgdheid over de voedselvoorziening in Oekraïne. Uit enquêtes die onlangs zijn gehouden in 19 van de 24 provincie in het land komt naar voren dat er in meer dan 40 procent van de onderzochte gebieden binnen drie maanden voedseltekorten worden verwacht. Onzeker is of boeren kunnen oogsten, of zij nieuwe gewassen kunnen planten en of de veehouderij tijdens de oorlog kan doordraaien, aldus de FAO.

12.53 | Defensieminister Rusland: hoofddoelen eerste fase bereikt

Volgens de Russische defensieminister Sergej Sjojgoe is de Oekraïense militaire capaciteit drastisch gereduceerd en is daarmee het hoofddoel van de eerste fase van de aanval bereikt. Oekraïne heeft volgens hem bijvoorbeeld helemaal geen marine meer. Hij waarschuwde ook dat Rusland “op een geëigende manier” zal reageren als NAVO-landen Oekraïne voorzien van vliegtuigen of luchtafweer.

Het voornaamste doel is nu de regio Donbas te “bevrijden” volgens Sjojgoe. De regio kwam in 2014 in opstand als gevolg van het afzetten in Kyiv van de gekozen pro-Russische president Viktor Janoekovitsj. Sindsdien was er een oorlog gaande tussen pro-Russische separatisten enerzijds en Oekraïense militairen en milities anderzijds. Volgens Sjojgoe vechten ook buitenlandse huurlingen aan de zijde van Oekraïne en zijn er zeshonderd omgekomen in twee weken tijd.

Sjojgoe sprak tijdens beraad in zijn ministerie waar ook stafchef generaal Valeri Gerasimov bij aanwezig was. Het was voor het eerst sinds 11 maart dat de defensieminister te zien én te horen was. Hij verdween 11 maart uit beeld en was slechts één keer te zien, afgelopen donderdag, tijdens een beraad van de veiligheidsraad van Poetin. Gerasimov was recent ook enige tijd uit beeld.

Het is volgens het Kremlin omdat ze het zo druk hebben met “de speciale militaire operatie in Oekraïne” en geen tijd voor de media meer hebben. Geruchten deden de ronde dat de legerleiders in de problemen zijn geraakt door de trage of vastgelopen opmars in Oekraïne.

11.47 | Oekraïense vluchtelingen verlaten vaker hun gastgezin

Het gebeurt steeds vaker dat Oekraïense vluchtelingen die bij Nederlanders thuis onderdak kregen, het gastgezin verlaten. Ze keren terug naar de noodopvang, op zoek naar een ander onderkomen. De verandering kan vluchtelingen heel veel stress geven, terwijl ze juist nu rust nodig hebben. Dat meldt de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost, een van de regio’s die opgevangen vluchtelingen zien terugkomen.

Precieze cijfers over het aantal afgebroken verblijven bij Nederlanders thuis, zijn er niet. Het is ook niet bekend hoeveel Oekraïners überhaupt bij particulieren zijn ondergebracht. Sommige mensen zijn op eigen gelegenheid naar Nederland gekomen en verblijven bij vrienden of familieleden die hier al woonden, buiten de officiële wegen om.

De regio Utrecht ziet ook dat vluchtelingen terugkeren naar de opvang. Het kan bijvoorbeeld blijken dat een woning toch niet geschikt is om er langer te blijven, of dat het een te grote inbreuk is op iemands privacy. “In slechts een enkel geval moet het beëindigd worden, bijvoorbeeld omdat karakters te veel verschillen waardoor een onprettige sfeer ontstaat”, aldus de Veiligheidsregio Utrecht.

Volgens de Veiligheidsregio Hollands Midden kunnen cultuurverschillen een rol spelen. “Het eetpatroon is echt anders, maar gedrag kan ook echt anders zijn”, aldus de regio, waar onder meer Leiden en Gouda onder vallen. Daarnaast is er soms een onoverkomelijke taalbarrière, kan het lastig zijn dat vluchtelingen geen eigen ruimte hebben, en hebben ze soms trauma’s door de oorlog.

Brabant-Zuidoost zegt dat Nederlanders bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne “met goede bedoelingen hun hart open hebben gezet”. Maar bij sommige gastgezinnen zijn de “wittebroodsweken” nu voorbij. “We zien dat steeds meer particuliere gezinnen hun vluchtelingen komen afleveren bij onze registratieplek in Eindhoven. Deze vluchtelingen hebben al een heel lastige weg achter de rug. Veel vrouwen lieten hun mannen in Oekraïne achter. Ze hebben rust nodig om hun emoties een plek te geven en zich veilig te voelen. Als ze weer verhuizen, ga je juist een bron van stress toevoegen.”

De organisatie Takecarebnb, die in opdracht van de overheid de opvang bij gastgezinnen regelt, benadrukte eerder al dat mensen alleen vluchtelingen in huis moeten nemen als ze daar genoeg ruimte, tijd en geld voor hebben. Gastgezinnen die zich bij Takecarebnb melden worden daar ook op gewezen. Brabant-Zuidoost zegt mensen niet te willen ontmoedigen om gastgezin te worden, “maar we willen mensen er wel bewust van maken dat het zwaar kan zijn”.

11.43 | Onderhandelingen Kyiv en Moskou in Istanbul van start

Delegaties uit Rusland en Oekraïne hebben hun onderhandelingen hervat die een einde aan de oorlog in Oekraïne moeten maken. Handen schudden was er in Istanbul niet bij, werd gemeld op de Oekraïense televisie.

De Oekraïense onderhandelaar en presidentieel adviseur Michailo Podoljak zei op Twitter dat de basisprincipes van het onderhandelingsproces het voornaamste gesprekspunt zijn. Maar de delegaties werken ook aan ‘het hele spectrum van omstreden onderwerpen’.

Tekst loopt door onder de tweet

Unconditional security guarantees for Ukraine, ceasefire, effective decisions on humanitarian corridors and humanitarian convoys, observance by the parties of the rules and customs of war. Difficult negotiations for peace in our country. Istanbul round right now… pic.twitter.com/SUTAQrAhA2

— Михайло Подоляк (@Podolyak_M) March 29, 2022

Het gaat dan om internationale veiligheidsgaranties voor Oekraïne als het afstand doet van de wens lid te worden van de NAVO. Verder moet een wapenstilstand zorgen voor humanitaire vluchtroutes uit omsingelde Oekraïense steden. De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski zei te hopen dat er in de loop van de middag een verklaring naar buiten komt.

Voorafgaand aan de onderhandelingsronde had de Turkse president Erdogan zijn Russische en Oekraïense collega’s gesproken. Hij herhaalde zijn oproep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en zei dat beide partijen er voordeel bij hebben de wapens snel te laten zwijgen.

De verwachting is niet dat snel resultaat wordt geboekt in het presidentiële Dolmabahce-paleis in Istanbul. Daar is ook de rijke Russische zakenman Roman Abramovitsj aanwezig, in een bemiddelingsrol op verzoek van de regering in Kyiv.

The Wall Street Journal meldde eerder dat hij en zeker twee hoge leden van de Oekraïense delegatie symptomen van een mogelijke vergiftiging hadden, maar dat is weersproken door Oekraïne en de VS. Minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba waarschuwde de onderhandelaars evenwel niet te eten of drinken en bij voorkeur niets aan te raken, zei hij tegen Sky News.

09.46 | Rusland blijft veel gas leveren aan Europa via Oekraïne

Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom blijft veel gas leveren aan Europa via de pijplijn door Oekraïne. Dat meldt het Russische persbureau RIA op basis van gegevens van de Oekraïense beheerder van de pijpleiding. In de afgelopen dagen is er gemiddeld meer dan 109 miljoen kubieke meter gas per dag geleverd aan Europa.

De leveringen van Gazprom liggen daarmee aan de bovenkant van de contractuele verplichtingen van het bedrijf. Eerder werd al bekend dat Gazprom in maart tot nu toe meer gas levert dan de periode daarvoor. Dat heeft te maken met het feit dat klanten vrezen dat de gaskraan door sancties of door schade aan de belangrijke gaspijplijn door Oekraïne dicht zal gaan. Daarom proberen ze wat reserves aan te leggen nu het nog kan.

Rusland is de belangrijkste leverancier van aardgas voor Europa. Door de oorlog in Oekraïne probeert de Europese Unie sneller van zijn afhankelijkheid van Russisch gas af te komen. De Russische president Vladimir Poetin eiste vorige week dat klanten uit “onvriendelijke landen”, waaronder de EU-lidstaten, voortaan hun gas afrekenen in roebels. De eis om in roebels te betalen kan worden gezien als dreigement van het Kremlin om de gaskraan dicht te draaien.

09.19 | Erdogan sprak Russische en Oekraïense collega over onderhandeling

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan sprak zijn Russische en Oekraïense collega voordat de onderhandelingen over de oorlog in Oekraïne in Istanbul van start gaan. Hij herhaalde zijn wens dat beide partijen de wapens snel neerleggen. Volgens hem bewegen zaken in een positieve richting. De verwachtingen zijn evenwel niet hooggespannen.

Ruim een maand na het begin van de oorlog spreken delegaties van beide kanten elkaar vanaf 09.30 uur in het presidentiële Dolmabahce-paleis in Istanbul, meldde Erdogans kantoor. Voordien hebben Turkse bemiddelaars apart een gesprek met de twee delegaties.

Volgens Erdogan kan de bijeenkomst de weg effenen voor een ontmoeting tussen de presidenten Vladimir Poetin en Volodimir Zelensky, zei hij op televisie tegen beide delegaties. Volgens hem is de tijd gekomen om resultaten te boeken. Het is aan de strijdende partijen “deze tragedie” te stoppen, aldus Erdogan.

Bronnen in Rusland lieten ondertussen aan persbureau TASS weten dat een “mijlpaal” kan worden bereikt. Mocht dat niet lukken, dan zouden de gesprekken per video kunnen worden voortgezet. Oekraïne had eerder laten weten geen doorbraak over de belangrijkste kwesties te verwachten.

Op 10 maart ontmoetten de buitenlandministers van Oekraïne en Rusland elkaar al in de Zuid-Turkse badplaats Antalya, maar dat leverde niet veel concreets op. Eerder waren er al drie onderhandelingssessies in Belarus en ook waren er gespreksrondes per video, die eveneens erg moeizaam verliepen.

Oekraïne wil dat de Russische troepen zich terugtrekken en veiligheidsgaranties van de Russen. Rusland eist onder meer dat Kyiv afziet van NAVO-lidmaatschap en de twee staatjes in de oostelijke Donbas-regio’s erkent als onafhankelijk en de in 2014 ingelijfde Krim erkent als Russisch.

09.12 | Oekraïne wil drie humanitaire vluchtroutes openen

Oekraïne hoopt dinsdag drie humanitaire vluchtroutes te kunnen openen om burgers uit belegerde steden en dorpen te evacueren. Een daarvan is bedoeld om mensen in eigen auto’s uit de in puin geschoten zuidelijke havenstad Marioepol te laten vertrekken, zei vicepremier Irina Veresjtsjoek.

Die omsingelde stad ligt al weken onder vuur van Russische troepen, maar het verzet is hevig. Volgens Oekraïne zijn in Marioepol de afgelopen weken zeker 5000 mensen gedood. Maar het werkelijke aantal zou wel eens twee keer zo hoog kunnen zijn. In de stad zonder watertoevoer, elektriciteit en verwarming woonden voor de oorlog meer dan 430.000 mensen. Volgens de burgemeester willen ongeveer 160.000 inwoners Marioepol verlaten.

09.03 | Rutte mag toch toespraak Zelensky in Kamer bijwonen

Premier Mark Rutte mag donderdag toch bij de toespraak van de Oekraïense president Volodomir Zelensky in de Tweede Kamer aanwezig zijn. Dat laat voorzitter Vera Bergkamp van de Tweede Kamer op Twitter weten.

Rutte meldde maandag dat hij graag bij de videotoespraak wilde zijn, maar dat de Kamer dit niet wilde. Een dag later laat Bergkamp weten premier Rutte en ministers Kajsa Ollongren van Defensie en Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken als gast te hebben uitgenodigd.

De bewindslieden krijgen een plekje in de Voorzittersloge van de Tweede Kamer. ‘Zo kunnen zij de toespraak direct volgen. Zij maken gebruik van deze uitnodiging’, aldus Bergkamp. Na het optreden van Zelensky is er een Kamerdebat over de toespraak.

De president van Oekraïne, de heer Zelensky, spreekt donderdag de Tweede Kamer toe. Ik heb @MinPres, @DefensieMin en @WBHoekstra uitgenodigd als gast aanwezig te zijn in de zaal (Voorzittersloge). Zo kunnen zij de toespraak direct volgen. Zij maken gebruik van deze uitnodiging.

— Vera Bergkamp (@Vera_Bergkamp) March 29, 2022

06.56 | Oekraïense defensie: burgers ‘beroofd, ontvoerd en gegijzeld’

Het Oekraïense leger laat dinsdagochtend weten dat de troepen succesvolle tegenaanvallen hebben uitgevoerd. Dat meldt The Guardian. Rusland voert nog altijd bombardementen uit om op die manier ‘de infrastructuur en de woonwijken van Oekraïense steden volledig te vernietigen’, valt in het nieuwste rapport te lezen.

Autoriteiten hekelen dat Russische troepen de burgers nog altijd terroriseren en verklaren dat de aanvallen in onder andere Kyiv, Zaporizhzhya, Chernihiv, Cherson en Charkiv in strijd zijn met internationaal humanitair recht. Inwoners worden volgens het rapport ‘beroofd, ontvoerd en gegijzeld’.

03.30 | Nieuwe onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in Turkije

Oekraïense en Russische delegaties komen dinsdag in Turkije bijeen voor een nieuwe onderhandelingsronde over de oorlog in Oekraïne. Het is de eerste keer in twee weken dat vertegenwoordigers van beide landen weer fysiek bij elkaar komen.

De delegaties ontmoeten elkaar in Istanbul. In de afgelopen weken is alleen onderhandeld via een videoverbinding. Daarvoor ontmoetten de buitenlandministers van Oekraïne en Rusland elkaar in de Zuid-Turkse badplaats Antalya. Ook vonden er eerder onderhandelingen plaats in Belarus.

Het jongste overleg is zondag aangekondigd, na een telefoongesprek tussen de Russische president Vladimir Poetin en zijn Turkse ambtsgenoot Recep Tayyip Erdogan. Een Oekraïense onderhandelaar zei toen dat er vanaf maandag zou worden onderhandeld, maar werd de volgende ochtend tegengesproken door het Kremlin. Een woordvoerder legde uit dat de Russische delegatie pas maandag zou arriveren.

01.50 | Oekraïne meldt zeker vijfduizend doden in Marioepol

Volgens Oekraïense overheidsvertegenwoordigers zijn er in Marioepol de afgelopen weken zeker vijfduizend mensen gedood. Het zouden er zelfs wel tienduizend kunnen zijn, maar er zijn in ieder geval vijfduizend mensen begraven. “De begrafenissen zijn tien dagen geleden gestopt vanwege aanhoudende beschietingen”, zei presidentieel adviseur Tetiana Lomakina tegen persbureau AFP.

Marioepol is een van de steden die het zwaarst zijn getroffen tijdens de oorlog die ruim een maand geleden begon. De zuidelijke havenstad is al weken omsingeld door Russische troepen en er is geen watertoevoer, elektriciteit en verwarming. Ook is er een tekort aan voedsel en medicijnen. In de afgelopen weken zijn duizenden inwoners via humanitaire corridors naar veiligere delen van Oekraïne vertrokken. Voor de oorlog had de stad meer dan 430.000 inwoners.

00.47 | Kremlin: alleen kernwapens bij ‘existentiële dreiging’

Een woordvoerder van het Kremlin laat in een interview met het Amerikaanse televisienetwerk PBS weten dat Rusland alleen kernwapens zal inzetten als het bestaan van zijn land bedreigd wordt, en niet als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

“Enig resultaat van de operatie (in Oekraïne, red.) is natuurlijk geen reden voor het gebruik van een kernwapen”, zegt Dmitri Peskov tegen PBS. “We hebben een veiligheidsconcept dat duidelijk beschrijft dat we alleen kernwapens inzetten als het voortbestaan van onze staat, ons land, bedreigd wordt”, aldus Peskov.

Liveblog Oekraïne 27 en 28 maartLees ook