Twee maanden na de invasie van Russische troepen in Oekraïne wordt er nog altijd volop gevochten. Miljoenen mensen zijn gevlucht voor de oorlog, die steeds meer slachtoffers eist.
Niet alleen wordt er gevochten in Oekraïne, ook in Moldavië neemt de onrust nu toe. In de afgescheiden regio Transnistrië worden sinds enkele dagen explosies gemeld. Oekraïne en de NAVO lieten deze week weten rekening te houden met een door Rusland in scène gezette aanval op Transnistrië.
De onrust weerhoudt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky er niet van naar de toekomst te kijken. In zijn gebruikelijke videoboodschap vertelt hij over zijn plannen voor wanneer de oorlog is afgelopen.
Dit is het liveblog van zondag 1 mei en maandag 2 mei.
Lees hier het liveblog van donderdag 28 april t/m zaterdag 30 april.
22:13 | Kyiv: kind omgekomen door raketaanval op Odessa
Door een Russische raketaanval op de Oekraïense havenstad Odessa is maandag zeker één kind om het leven gekomen. Een ander raakte gewond en ligt in het ziekenhuis. Zij verbleven volgens de lokale autoriteiten met nog drie personen in een huis dat werd getroffen door het projectiel.
Een veiligheidsfunctionaris vertelde aan persbureau Interfax Oekraïne dat de naastgelegen orthodoxe kerk eveneens schade opliep aan ramen, muren en het dak. De secretaris van de Nationale Veiligheidsraad, Oleksij Danilov, bevestigde later het jonge dodelijke slachtoffer. Door de raketinslag vloog volgens hem het dak van het gebedshuis. Ook werd opnieuw een brug over de Dnjestr bestookt.
Kiev claimde zelf twee patrouilleboten van de Russische marine in de Zwarte Zee te hebben aangevallen en vernietigd. Legercommandant Valeri Saloezjnyj zei dat daarvoor een gevechtsdrone van Turkse makelij is ingezet. Videobeelden die werden getoond, zouden het bewijs moeten leveren voor de geslaagde operatie in de buurt van Slangeneiland.
21:39 | Pentagon: Rusland boekt minimale progressie in Oost-Oekraïne
De Russische invasietroepen maken volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie amper vorderingen in het oosten van Oekraïne. In het beste geval kan er sprake zijn van “minimale progressie”, beoordeelde het Pentagon de huidige situatie.
“De legereenheden hebben nog steeds te lijden van slechte aansturing en controle, het moreel is bij velen gering en de logistiek laat te wensen over. De problemen rond de aanvoer zijn niet voorbij”, zei een hoge defensiefunctionaris van de VS maandag. De Amerikanen hebben geconstateerd dat Russische militairen oorden in de Donbas binnenmarcheren, de overwinning uitroepen en zich dan weer terugtrekken en de regio aan de Oekraïners overlaten.
“De laatste dagen was het een voortdurend heen en weer”, aldus de Pentagon-vertegenwoordiger. Oekraïense soldaten hebben bijvoorbeeld in de miljoenenstad Charkov de Russen kunnen terugdringen. De troepen van het Kremlin staan wel in de “offensieve modus”, maar zijn absoluut niet zo succesvol als werd verwacht. Die ontwikkeling is niet alleen te wijten aan ontbrekende Russische planning, maar ook een gevolg van opmerkelijk goed Oekraïens verzet.
20:18 | Gouverneur: doden en gewonden door raketaanval op Odessa
Door een Russische raketaanval op de Oekraïense havenstad Odessa zijn maandag doden en gewonden gevallen. Gouverneur Maksim Martsjenko meldde dat op het nieuwsplatform Telegram. Details kon hij nog niet geven.
De publieke zender Soespilne meldde dat volgens de commandant van de Oekraïense legereenheden in het zuidwesten van het land onder meer een kerk is geraakt. Daardoor stortte het dak in en werden de gelovigen bedolven onder het puin. Ook werd opnieuw een brug over de Dnjestr bestookt.
18:54 | VS bevestigen gewond raken Russische generaal niet
De Verenigde Staten zijn van mening dat de Russische opperbevelhebber Valeri Gerasimov vorige week in de Donbas is geweest, maar kunnen de mediaberichten dat hij daar gewond is geraakt niet bevestigen. Dat heeft een woordvoerder van Defensie maandag gezegd.
Kyiv maakte zondag bekend het hoofdkwartier van de Russische legerleiding in de Oost-Oekraïense stad Izjoem te hebben aangevallen. Daardoor zouden verscheidene personen zijn gedood, onder wie hoge officieren. De militaire inlichtingendienst van Oekraïne had informatie dat ook Gerasimov, die als chef van de generale staf het Russisch offensief in de Donbas coördineert, in Izjoem verbleef.
Moskou heeft niet gereageerd op het bericht over de aanval.
16:46 | VS over steun aan Oekraïne: niet laten afschrikken door Rusland
Niemand die Oekraïne wil helpen moet zich laten afschrikken door Russische dreigementen, zei de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi. De Democratische partijgenote van president Joe Biden riep tijdens een bezoek aan het Oekraïense buurland Polen op tot meer steun, ondanks de intimidatie van het regime in het Kremlin.
“We moeten ons niet laten intimideren door de dreigementen die de Russen uiten. Ze hebben al genoeg bedreigingen geuit en veel daarvan uitgevoerd: ze hebben mensen, families, burgers gedood”, aldus Pelosi. Ze zei verder dat de sancties tegen de Russen verder moeten worden aangescherpt “om aan te tonen dat hun gedrag onaanvaardbaar is.” Moskou heeft al genoeg gedaan om de “grootst mogelijke militaire hulp en de zwaarste sancties te rechtvaardigen”.
De Verenigde Staten hebben al Russische tegoeden bevroren, maar zijn ook van plan het geld later te gebruiken voor de wederopbouw in Oekraïne.
15:31 | VN: meer dan 3000 burgerdoden in Oekraïne
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn daar meer dan 3000 burgers omgekomen. Volgens het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties is van 3153 mensen de dood vastgesteld, 254 meer dan vrijdag werd gemeld.
Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger, aangezien veel plekken niet toegankelijk zijn en het soms lang duurt om een sterfgeval officieel bevestigd te krijgen. De meeste slachtoffers kwamen om door lucht- en raketaanvallen, waarbij de VN niet aangeeft wie daarvoor verantwoordelijk is.
Volgens Oekraïne zijn er veel meer burgerslachtoffers gevallen. Alleen al in de door de Russen verwoeste havenstad Marioepol zijn volgens de lokale autoriteiten meer dan 20.000 burgers omgekomen.
14.00 | Evacuatiebussen nog niet vertrokken uit Marioepol
De bussen voor de evacuatie vanuit Marioepol zijn nog niet op de plek waar evacués zich verzamelen voor vertrek. Het stadsbestuur liet dat weten nadat een functionaris eerder zei dat bussen met burgers de stad hadden verlaten.
Het bestuur dringt er bij de evacués aan op dezelfde plek te blijven. Het gaat niet om mensen die vastzaten in de belegerde Azovstal-fabriek. Het is niet duidelijk waarom de evacuatieplannen zijn vertraagd.
Het is ook niet duidelijk hoeveel mensen in Marioepol nu nog de stad willen verlaten. De autoriteiten hadden recent ingeschat dat de stad grofweg nog 100.000 inwoners telde. Voor de Russische invasie woonden er zo’n 430.000 mensen.
10.51 |’Ruim 5,5 miljoen Oekraïners gevlucht naar buitenland’
Sinds het begin van de Russische aanval op Oekraïne, op 24 februari, zijn meer dan 5,5 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht, meldt VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. De grens van 5 miljoen werd op 20 april gepasseerd.
Sinds eind februari zijn volgens de UNHCR bijna 1,29 miljoen Oekraïners al dan niet permanent naar hun land teruggekeerd, terwijl binnen Oekraïne meer dan 7 miljoen mensen zijn ontheemd.
07.41 | Ruim 4300 Oekraïense vluchtelingen aan het werk
Ruim 4300 vluchtelingen uit Oekraïne zijn nu aan het werk in Nederland, meldt uitkeringsinstantie UWV op basis van gegevens van werkgevers. De vluchtelingen werken met name in de land- en tuinbouw via uitzendbureaus. De meeste vluchtelingen werken in de regio’s Amsterdam en Den Haag.
06.22 | ‘EU-embargo op Russische olie komt dichterbij’
In de Europese Unie komt een verbod op de invoer van Russische olie steeds dichterbij. Dat heeft de Duitse zender ZDF zondagavond bekendgemaakt met een beroep op informatie van EU-diplomaten.
Deze bevestigden dat de nog resterende landen hun voorbehoud tegen een olie-embargo wegens de Russische invasie in Oekraïne hebben opgegeven.
In de praktijk zou dat betekenen dat landen als Hongarije, Slowakije en Oostenrijk geen gebruik zullen maken van hun vetorecht. Doorslaggevend daarvoor was volgens een hoge EU-functionaris het besluit van de Duitse regering niet langer op de rem te trappen bij deze maatregel tegen het Kremlin. Moskou is financieel in belangrijke mate afhankelijk van de energie-export.
06.17 | President Zelensky hoopt op voortzetting evacuaties Marioepol
De Oekraïense president Zelensky is blij met de succesvolle evacuatie van burgers uit de zwaarbevochten Azovstal-fabriek in de havenstad Marioepol. “Ik hoop dat maandag aan alle noodzakelijke voorwaarden wordt voldaan om mensen uit Marioepol te blijven evacueren”, zei hij zondagavond in zijn dagelijkse videoboodschap.
“We zullen er alles aan blijven doen om onze mensen uit Azovstal en uit Marioepol als geheel te evacueren”, zei Zelensky.
Via een buskonvooi zijn dit weekend enkele tientallen burgers vertrokken uit de staalfabriek van Azovstal, die wordt belegerd door Russische soldaten. Ook de Verenigde Naties en het Rode Kruis waren hierbij betrokken. Volgens Zelensky hebben ongeveer honderd mensen de fabriek kunnen verlaten.
04.09 | Oekraïne: ‘Russische spionnen wilden ‘MH17-plan’ uitvoeren’
Oekraïense veiligheidsautoriteiten zeggen een bende van Russische agenten te hebben ontdekt.
“De kameraden moesten een passagiersvliegtuig neerschieten boven Rusland of Belarus en dan zeggen dat Oekraïne verantwoordelijk was”, meldt een adviseur van president Zelensky zondagavond aan het Oekraïense persbureau Ukrinform. Daarvoor zouden luchtafweerraketten uit Oekraïense voorraden worden gebruikt.
02.08 | Vier burgers gedood in Oost-Oekraïense stad Liman
Door Russische beschietingen zijn zondag in de Oost-Oekraïense stad Liman vier burgers om het leven gekomen. Elf mensen raakten gewond. Dat heeft gouverneur Pavlo Kirilenko van de regio Donetsk, waar de invasietroepen steeds verder proberen op te rukken, gezegd op Telegram. In Bachmoet overleed iemand aan eerder in de regio Loehansk opgelopen letsel.
00.01 | Kyiv claimt dodelijke aanval op Russische officieren
Door een Oekraïense aanval op het hoofdkwartier van de Russische legerleiding in de stad Isjoem zijn volgens Kyiv verscheidene personen gedood.
Onder hen zijn hoge officieren, liet Anton Herasjtsjenko, de adviseur van de minister van Binnenlandse Zaken, zondag weten via Telegram. Isjoem heeft 50.000 inwoners en ligt in het oosten van Oekraïne tussen Charkov en Donetsk.
14:53 | Zondag mogelijk humanitaire corridor vanuit Marioepol
Het lukt zondag mogelijk om burgers uit de belegerde Oekraïense stad Marioepol te evacueren, melden de lokale autoriteiten.
De lokale gouverneur en gemeenteraad van Marioepol hebben burgers die uit de zuidoostelijke havenstad willen vertrekken opgeroepen om om 16.00 uur (lokale tijd) naar een verzamelpunt te komen. Van daaruit is het de bedoeling dat ze richting de stad Zaporizja, op ruim 200 kilometer ten noordwesten van Marioepol, vertrekken.
Volgens Oekraïense bronnen bevinden zich nog zo’n duizend burgers en vijfhonderd gewonde militairen in een complex van de staalfabriek van Azovstal. In de tot puin geschoten stad zelf verblijven nog 100.000 mensen, die volgens de gemeenteraad in levensgevaar verkeren door de bombardementen en gebrek aan voedsel en stromend water.
Het Russische ministerie van Defensie beweert dat zaterdag 46 burgers vanuit de staalfabriek zijn geëvacueerd. Na het instellen van een tijdelijk staakt-het-vuren en humanitaire corridor zouden in de middag 25 mensen zijn vertrokken en in de avond nog eens 21. De tweede groep zou naar het dorpje Bezimenne, halverwege Marioepol en de Russische grens, zijn gebracht. Volgens de Russische autoriteiten hebben de burgers daar onderdak, voedsel en medische hulp gekregen. Waar de eerste groep naartoe is gebracht is onduidelijk.
Een fotograaf van persbureau Reuters legde zondag vast hoe enkele tientallen burgers bij een tijdelijk opvangcentrum in Bezimenne aankwamen. Ze arriveerden met bussen met Oekraïense nummerplaten die onderdeel uitmaakten van een konvooi met Russische troepen en voertuigen met het logo van de Verenigde Naties.
De Oekraïense troepen bij de staalfabriek van Azovstal meldden zaterdag dat er ook twintig burgers, onder wie kinderen, vanuit Marioepol naar Zaporizja zijn gebracht.
14:40 | Oekraïne: Russische gevechtsvliegtuigen en drones neergeschoten
Oekraïense strijdkrachten zeggen dat ze zaterdag meerdere raketaanvallen hebben uitgevoerd op het door Rusland bezette Slangeneiland in de Zwarte Zee. Verschillende luchtverdedigingssystemen en een communicatie-eenheid werden bij de aanvallen vernietigd, meldt het Oekraïense leger. 42 Russische soldaten zouden bij de aanvallen zijn gedood.
Zowel de aanval, als de slachtoffers konden niet onafhankelijk worden geverifieerd. Rusland heeft de aanval bevestigd noch ontkend.
Slangeneiland ligt ongeveer 35 kilometer voor de Oekraïense kust en werd eind februari door Rusland veroverd met behulp van het marine-vlaggenschip Moskva dat vorige maand zonk, waarschijnlijk door toedoen van een Oekraïense raketaanval.
Oekraïense troepen zeggen ook twee Russische gevechtsvliegtuigen en verschillende drones te hebben neergehaald. De straaljagers en vier van de zeven neergeschoten drones zouden zijn geraakt in het oosten van Oekraïne, meldden de Oekraïense luchtmacht en het leger in de nacht van zaterdag op zondag op Facebook.
13.50 | Paus moet huilen om ‘barbaars bombardement’ Marioepol
Paus Franciscus heeft zondag de oorlog in Oekraïne beschreven als een “macabere achteruitgang van de menselijkheid.” De oorlog doet hem “lijden en huilen”.
Hij riep in een toespraak tot duizenden gelovigen op het Sint-Pietersplein op tot humanitaire corridors om mensen te evacueren die vastzitten in de staalfabriek van Marioepol. In zijn zegen uitte Franciscus opnieuw kritiek op Rusland door te zeggen dat Marioepol “op barbaarse wijze is gebombardeerd en verwoest”.
Mogelijk krijgt de kerkvorst zijn zin. Lokale autoriteiten in Marioepol hebben goede hoop om zondagmiddag burgers uit de belegerde Oekraïense stad te evacueren.
11:22 | Oekraïne vraagt Duitsland om modernere wapens
Enkele dagen nadat Duitsland een omvangrijke wapenleverantie aan Oekraïne goedkeurde, heeft de Oekraïense ambassadeur in Duitsland, Andrej Melnik, Duitsland verzocht om modernere wapens te sturen dan die nu zijn toegezegd.
Melnik vertelde de krant Bild am Sonntag dat de te leveren Gepard luchtafweertanks al veertig jaar oud zijn. “Om Rusland te verslaan hebben we de modernste Duitse wapens nodig. Wat nodig is, zei hij, zijn nieuwere Leopard- en Mardertanks, alsmede zelfrijdende houwitsers en nog veel meer”, aldus Melnik.
Bondskanselier Olaf Scholz is volgens de ambassadeur traag geweest in zijn reactie op de oorlog in Oekraïne. Hij vergeleek hem met zijn voorganger Angela Merkel. “Scholz lijkt te handelen als Angela Merkel: eerst afwachten, observeren en ergens later beslissen – of niet. Wat ontbreekt is verbeeldingskracht en moed.”
Melnik zei dat Kyiv ook meer financiering van Duitsland wil om de stad te helpen herbewapenen.
09:04 | Pelosi bedankt Zelensky en belooft steun bij bezoek in Kyiv
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zondag in Kyiv een ontmoeting gehad met de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi. Ze bedankte de president en sprak haar steun uit voor de strijd die Oekraïne voert.
Onderwerp van gesprek was het verzoek van de Amerikaanse president Joe Biden aan het Amerikaanse Congres om 33 miljard dollar (ruim 31 miljard euro) te reserveren voor nieuwe militaire en humanitaire hulp aan Oekraïne. Of Pelosi al enige toezegging heeft gedaan aan Zelensyi is niet bekend.
Pelosi sprak warme woorden tegen de Oekraïense president. “Wij bedanken u voor uw strijd voor vrijheid. Uw strijd is een strijd voor iedereen. Onze belofte is om er voor u te zijn totdat de strijd voorbij is”, zei ze in een video die door Zelenski op Twitter werd gedeeld.
06:51 | VN: miljoenen tonnen graan geblokkeerd in Oekraïne
Miljoenen tonnen voedsel in Oekraïne kunnen op dit moment niet worden gebruikt. “Momenteel zit bijna 4,5 miljoen ton graan vast in Oekraïense havens en op schepen en kan niet worden gebruikt”, zegt de directeur van het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP) in Duitsland, Martin Frick. Havens en zeeroutes zijn geblokkeerd als gevolg van de Russische inval in Oekraïne.
Tot het begin van de oorlog was Oekraïne een van ’s werelds belangrijkste producenten van tarwe en een belangrijke producent van maïs. Volgens cijfers van de VN is er in 2020 bijvoorbeeld ruim 30 miljoen ton maïs en bijna 25 miljoen ton tarwe geoogst in het land. Veel landen, bijvoorbeeld in Noord-Afrika, zijn afhankelijk van goedkope tarwe uit Oekraïne. Het graan is ook cruciaal voor de wereldwijde voedselhulp. “Voedsel uit Oekraïne is wereldwijd dringend nodig”, aldus Frick.
Volgens het WFP heeft de organisatie sinds het begin van de oorlog op 24 februari voedselhulp verleend aan ongeveer 2,5 miljoen Oekraïners. Er is volgens Frick een dubbele uitdaging: “Voedsel moet de ingesloten en behoeftige mensen in Oekraïne bereiken, maar ook uit de regio de wereld in om een wereldwijde voedselcrisis te bezweren”, aldus de WFP-directeur.
Het WFP heeft humanitaire toegang nodig, zowel tot mensen als tot havens, zodat de voedselexport opnieuw kan worden opgestart. “Honger mag geen wapen zijn, dat geldt zowel militair als economisch.”
05:14 | Rusland: burgers gedood door Oekraïense beschietingen in Cherson
Door Oekraïense beschietingen van dorpen in de bezette regio Cherson zijn volgens het Russische ministerie van Defensie burgers gedood en gewond geraakt, meldt het Russische persbureau RIA zondag.
Er zouden een school, kleuterschool en een begraafplaats in twee dorpen in het zuiden van Oekraïne zijn geraakt. Hoeveel slachtoffers er zijn gevallen en wanneer de bombardementen zouden hebben plaatsgevonden, heeft het Russische ministerie niet bekendgemaakt. Oekraïne heeft nog niet gereageerd op het bericht en de informatie kon niet onafhankelijk geverifieerd worden.
02:59 | Oekraïne: Russische gevechtsvliegtuigen en drones neergeschoten
Oekraïense troepen zeggen zaterdag twee Russische gevechtsvliegtuigen en verschillende drones te hebben neergehaald. De straaljagers en vier van de zeven neergeschoten drones zouden zijn geraakt in het oosten van Oekraïne, melden de Oekraïense luchtmacht en het leger in de nacht van zaterdag op zondag op Facebook.
Op het door Rusland veroverde Slangeneiland in de Zwarte Zee zijn volgens de Oekraïners drie luchtafweertanks, een luchtafweersysteem en een radiovoertuig vernietigd. De berichten konden niet onafhankelijk worden geverifieerd.
01:08 | Zelensky: 23.000 Russische militairen gesneuveld
Sinds het begin van de Russische inval zijn volgens de Oekraïense president Volodimir Zelensky 23.000 Russische soldaten omgekomen in Oekraïne. Bovendien werden meer dan duizend Russische tanks en bijna 2500 andere militaire voertuigen vernietigd, zei Zelensky zaterdagavond tijdens een toespraak.
Hoe hoog de verliezen daadwerkelijk zijn, is moeilijk in te schatten. Moskou heeft eerder toegegeven dat meer dan duizend Russen zijn gesneuveld sinds de oorlog op 24 februari begon. Het land schat het aantal gedode Oekraïense strijders op meer dan 23.000.
Zelensky zei te verwachten dat Rusland “extra troepen” samentrekt voor aanvallen in Oost-Oekraïne. Hij deed tijdens zijn toespraak een beroep op het Russische leger. “Elke Russische soldaat kan nog steeds zijn leven redden. Het is beter voor je om te overleven in Rusland dan om te sterven in ons land.”
Een adviseur van de president zei zaterdag tegen het Oekraïense persbureau UNIAN dat er al vier dagen lang geen troepenbewegingen vanuit Rusland richting Oekraïne zijn waargenomen. Wel zouden “een groot aantal kapotte apparatuur, gewonden en doden” worden teruggestuurd naar Rusland.
Zelensky meldde dat Oekraïne de onderhandelingen voortzet om de sancties tegen Rusland aan te scherpen. Een besluit over beperkingen op de invoer van Russische olie wordt binnenkort verwacht, aldus de president.
Lees ookLiveblog oorlog Oekraïne: donderdag 28 april t/m zaterdag 30 april
