Smakken, slurpen, snurken: mensen met misofonie storen zich aan specifieke geluiden. Er wordt nog weleens lollig over gedaan, maar grappig is het zeker niet. Het kan zelfs zo heftig zijn, dat mensen zich isoleren door de angst voor het geluid.
Damiaan Denys (57), hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam, vertelt op de dag van de misofonie aan LINDA. over de aandoening.
“Misofonie is een psychische stoornis. Het is niet een beetje stress, maar echt een aandoening die pas zo’n tien jaar bekend is in de psychiatrie en de psychologie”, vertelt Denys.
“Daardoor is er nog geen bevolkingsonderzoek gedaan naar hoeveel mensen het hebben, maar we hebben wel het idee dat het vaak voorkomt. Als het over misofonie gaat, kent bijna iedereen wel iemand die er last van heeft. Cijfers zijn er niet, maar ik denk dat ongeveer 5 à 10 procent van de bevolking misofonie heeft.”
De hoogleraar legt uit dat mensen met misofonie drie klachten ervaren. “De eerste is een obsessie met een specifiek geluid. Dat kan smakken zijn, snurken, ademhalen, niezen: van alles. Vaak zijn het menselijke geluiden. Ook het trillen van iemands been of tikken met een potlood op tafel kunnen redenen zijn om last te hebben van misofonie. Iemand met misofonie is dan de hele dag bezig of iemand dat geluid maakt.”
Denys: “Een tweede belangrijke kenmerk is dat mensen met misofonie agressief worden en boos op de ander bij het horen van het geluid. Het kan een agressieve en bijna niet te controleren reactie zijn. De gedachtes van iemand met misofonie kunnen heel heftig zijn, dat ze iemand willen slaan of zelfs wurgen. Mensen doen dat niet, maar voelen die reactie wel opkomen.
Het derde kenmerk is dat mensen omwille van de angst een ander iets aan te doen en het ongemak van het geluid situaties gaan vermijden, waardoor ze sociaal geïsoleerd raken.”
Moordneigingen bij smakgeluiden: Nederlands misofonie-onderzoek wint 'Nobelprijs'
Zonder deze drie kenmerken, heb je dus geen misofonie. “We ergeren ons allemaal weleens aan een geluid. Je hoort liever geen gesmak in de bioscoop of vindt het irritant als iemand z’n vingers aflikt, maar pas bij échte angst en de drie kenmerken kun je spreken van misofonie. Het moet impact hebben op je dagelijkse leven. Er zijn veel schrijnende verhalen. Mensen die door misofonie gaan scheiden, hun werk kwijtraken of gezinnen die apart van elkaar eten.”
“Vaak komt het in families voor, waarschijnlijk is het een genetische kwetsbaarheid. We zien ook vaak dat het ontstaan verwijst naar de kindertijd. Vaak begint het tussen de zes en twaalf jaar oud. Kinderen zitten aan tafel te eten met de familie. Een kind irriteert zich aan het smakken van moeder, vader of broertje, maar mag niet van tafel. Het moeten blijven zitten terwijl je je ergert, is een conflict. Een van de mensen die je liefhebt vind je storend, maar dat kun je niet zeggen. Dat conflict zien we vaak terug in het oorsprongsverhaal van mensen met misofonie.”
Hij vervolgt: “Er is een verband tussen mensen met een onderliggende perfectionistische en dwangmatige persoonlijkheid en mensen met misofonie. Ook mensen met autisme zijn vaak wat gevoeliger voor geluiden.”
Over misofonie worden doorgaans grappen gemaakt, ondanks dat het heftige gevolgen kan hebben. Hoe Denys dat verklaart? “We vinden het grappig, omdat we het aan de ene kant herkennen, maar aan de andere kant vinden we het ook een beetje raar dat iemand er zoveel last van heeft. Dat maakt het dat mensen het lachwekkend vinden. Als je het niet hebt denk je: ‘Doe normaal, waar maak je je druk om?’. Maar mensen die er last van hebben, lijden er echt onder.”
Jacoline heeft last van misofonie: 'Ik voel dan zoveel boosheid in mijn hoofd'
Wat iemand kan doen om de aandoening te verhelpen, is lastig. “Omdat het een nieuwe aandoening is, zijn er geen medicijnen ontwikkeld. In het Amsterdam UMC hebben we wel een soort therapie ontwikkeld en toegepast bij meer dan duizend mensen. Dit lijkt effectief te zijn. We zien dat 50 procent van de mensen verbetering ervaart. Een andere techniek die onderzocht wordt is EMDR-therapie. Veel is nog in ontwikkeling. Als je er last van hebt, is het nu nog moeilijk om hulp te krijgen.”
Tot slot tipt Denys wat je kunt doen om iemand met misofonie te steunen. “Heb je iemand in je omgeving met de stoornis, dan is het belangrijk er respectvol mee om te gaan. Het is heel pijnlijk als je er last van hebt, je kunt er niets aan doen.”
Jolanda heeft misofonie en kan niet tegen eetgeluiden: 'Doet pijn aan mijn ruggengraat'
