In het nieuws hoor je vaak over verschillende varianten van het coronavirus: dit zijn mutaties. Zo heb je onder meer de Zuid-Afrikaanse, Braziliaanse, Britse en Indiase variant. Hoe goed beschermen de vaccins eigenlijk tegen deze mutaties?
We vragen het aan internist-infectioloog Heidi Ammerlaan, die werkzaam is bij het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
“Als een virus zich vermenigvuldigt, kan het steeds een heel klein beetje veranderen door foutjes die worden gemaakt bij het kopiëren van het genetisch materiaal”, legt Ammerlaan uit. “Dat wordt muteren genoemd. Dit klinkt heel spannend, maar is het niet. Dat virussen muteren, is een heel natuurlijk proces. Dat gebeurt met ieder virus. Dus ook met het coronavirus. Er bestaan inmiddels al duizenden varianten en meestal is een gemuteerd virus zwakker dan het origineel.”
”Wat we nu weten over de Britse, Braziliaanse, Zuid-Afrikaanse en Indiase variant is dat het ziekteverloop niet per se ernstiger is, maar deze varianten wel besmettelijker zijn. Daardoor hebben deze varianten na introductie binnen een land vaak al snel de overhand”, legt Ammerlaan uit.
Veel mensen zijn bang dat de huidige vaccins niet werken tegen de mutanten, maar volgens Ammerlaan is die angst niet nodig. “Het is niet zo dat het virus van de ene op de andere dag zodanig verandert dat je na vaccinatie niet meer beschermd bent tegen het virus. Je vaccin wordt misschien iets minder effectief, dus je hebt iets meer kans dat je nog besmet raakt. Maar ze bieden nog steeds bescherming tegen ernstig ziek worden door corona.
Door zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk te vaccineren, vergroot de groepsimmuniteit en kan het virus zich steeds minder makkelijk verspreiden. Een deel van de mensen kan na een vaccinatie nog wel ziek raken, maar het ziekteverloop is minder ernstig waardoor de kans op ziekenhuisopname of overlijden verkleint.”
“Wetenschappers houden wereldwijd de veranderingen in het genetisch materiaal continu in de gaten”, vertelt Ammerlaan. “Als er een variant opduikt waar de bestaande vaccins niet tegen beschermen, dan kunnen ze daar ook op worden aangepast. Met name de mRNA-vaccins, BioNTech/Pfizer en Moderna, zijn relatief makkelijk aan te passen.”
Hoe lang we profijt zullen hebben van de huidige vaccins, vindt Ammerlaan lastig te zeggen. “Maar waarschijnlijk wel langer dan een jaar. Hoe minder mensen zijn besmet, hoe minder viruskopieën worden gemaakt en daardoor ook minder mutaties worden gevormd. Ik verwacht niet dat we jaarlijks opnieuw gevaccineerd hoeven te worden, net zoals met de griepprik, omdat het griepvirus véél sneller verandert.”
“Het kan ook zijn dat het virus door muteren een milder ziektebeeld geeft, of dat we allemaal op een natuurlijke manier – gedeeltelijk – immuun zijn geworden”, besluit Ammerlaan. “Misschien is een vaccin dan niet meer nodig, omdat Covid-19 dan niets meer is dan een milde verkoudheid.”
Dit artikel is gemaakt in samenwerking met de Rijksoverheid.
Heidi Ammerlaan:
