Topless op het strand paraderen en schaamteloos naakt zwemmen – in de jaren 70 en 80 was het ‘vrijheid blijheid’. Inmiddels is van dat levensmotto weinig over. Seksualisering van naaktheid, schaamte en streven naar perfectie nemen de overhand.
Daar trekt Tatjana Veldhuis (46) zich niets van aan. Zij koestert vrijheid en geniet ervan om bloot te recreëren: “Schaamte of ongemak? Dat gevoel ken ik niet.”
Tatjana was 4 jaar oud toen ze samen met haar ouders voor het eerst naar het naaktstrand ging. “Ik weet nog hoe spannend mijn ouders het in het begin vonden. We gingen precies op het randje tussen het textielstrand en het naaktstrand liggen. Tot op een gegeven moment iemand langsliep die zei: ‘Ah, hier liggen de twijfelaars.'” Vanaf dat moment ging er bij de ouders van Tatjana een knop om. Ze schoven op en besloten zich over te geven aan het naakt recreëren. “We voelden ons ontzettend vrij en er was niets om ons voor te schamen.”
Voor Tatjana is naaktrecreatie van kinds af aan blootgewoon. Ze had geen vervelende associaties of gedachten: ‘We waren gewoon allemaal naakt’. “Ook in mijn puberteit schaamde ik mij er niet voor. Op school was ik open en deed ik er nuchter over.” Wanneer Tatjana ouder wordt en verre reizen maakt, besluit ze haar bikini uit de kast te trekken. Ze leerde een man kennen die absoluut niet bloot op vakantie wilde en daar had ze begrip voor. “Voor mij is mét badkleding ook geen probleem. Vakantie is voor mij ontspannen: of je nu bloot bent of gekleed.”
Tatjana is een van de 2,5 miljoen Nederlanders die ervan geniet om bloot te recreëren. Het gemeenschappelijke aan naaktrecreanten is dat ze allemaal een gevoel van vrijheid ervaren, vertelt Christine Kouman, directeur-bestuurder van belangenorganisatie NFN Open en Bloot. Een gevoel dat overigens niet alleen op blootcampings te ervaren is.
Van hotels tot safari-tochten en cruises – naaktrecreatie kent vele vormen. “Vrijheid is een gevoel dat voor iedereen hetzelfde is.” De een voelt zich vrij om de zon op elk plekje van de huid te voelen, de ander vindt het fijn om geen natte lappen stof te voelen en weer een ander ervaart vrijheid als een vorm van volledige zelfacceptatie. Naaktrecreanten zijn zich bewust van zichzelf en van de omgeving. Dit herkent ook Tatjana.
'Dit is leven': Bob en Jos hoeven niet lang te wennen aan 'nudistenparadijs' in 'Ik vertrek: Even weg'
Naast het feit dat naakt zijn je het gehannes met klamme kleding in douchehokjes bespaart, zorgt naakt ook voor een respectvolle cultuur. “Er is wederzijds respect, zowel naar elkaar als de omgeving”, legt Tatjana uit. “Aan het eind van een stranddag ligt er op het naaktstrand geen rommel – er is respect voor de plek waar je recreëert. Ook kun je op de blootcamping de hele dag je laptop voor de tent laten staan. Aan het eind van de dag staat hij er nog steeds.”
In de huidige samenleving kunnen we spreken van individualisering; mensen zijn druk met zichzelf. Op de blootcamping is het tegenovergestelde het geval. Hier maken recreanten een praatje met elkaar, laten ze elkaar in de waarde en houden ze rekening met elkaar. ’s Ochtends hoeft Tatjana niet na te denken wat ze aantrekt. “Ik loop naakt mijn caravan uit en kan zijn wie ik ben.”
Ze vermoedt dat mensen die naakt recreëren zich gelukkiger voelen. “Ik heb geen moeite met mijzelf. Ik ben niet perfect, ik heb een maatje meer, maar heb mezelf geaccepteerd. Het maakt mij niet een ander mens. Het is vaak het beeld dat anderen je kunnen opleggen wat je onzeker maakt, maar ik ben tevreden.”
Schaamte of ongemak? Dat gevoel kent Tatjana niet als ze naakt is. De buitenwereld legt het perfecte plaatje op, maar op blootcampings zie je geen perfectie. “Van mensen met grote littekens tot verschillende posturen – we zouden allemaal dit beeld als de norm tot ons moeten nemen. Mijn dochtertje wees een keer naar een naakte vrouw die een borst miste. Ik legde haar uit hoe dit kwam om erna verder te gaan tot de orde van de dag.”
Kinderen begrijpen imperfecties beter dan volwassenen – wat ‘normaal is’, is iets wat wij als volwassenen de kinderen bijbrengen. Laten we eerlijk zijn: niemand is perfect. Ook Christine herkent zich hierin. ”Kleine kinderen banjeren in de zomer onbezonnen in hun blote lijf rond. Dat gevoel van vrijheid zit van nature in de mens, maar we leren onszelf dat zwemkleding hoort.”
Bo (20) vindt bloot zijn fijn: 'Ik sta toch al volledig naakt op het internet'
Op een naaktcamping voel je je niet bekeken en dat geeft Tatjana rust. “Ik kan hier mezelf zijn, voel mij ontspannen en er valt een last van mijn schouders.” Ze vindt het opmerkelijk dat sauna’s als normaal worden beschouwd, maar dat er niet op die manier naar bloot recreëren in het algemeen wordt gekeken. “Blootcampings hebben een oubollig beeld van naakte ouderen die jeu de boules spelen. En ja, dat gebeurt ook, maar er lopen ook andere generaties rond met verschillende interesses. Je kunt er vrij zijn en dat is voor iedereen ontspanning. Je gooit letterlijk en figuurlijk alle ballast van je af. Het is de rust die er leeft, relaxed een boek lezen, zwemmen – de ontspanning die velen in de sauna ervaren, vind ik op de blootcamping.”
“Voor sommigen is het onvoorstelbaar dat het blote lijf prettig voelt om in te recreëren”, weet Christine. “Er wordt geroepen dat het onhygiënisch is, terwijl naaktrecreanten zich juist bewust zijn van hygiëne en altijd op een handdoek zitten.” Andere vooroordelen klinken ook Tatjana bekend in de oren, zoals: ‘Wat als een man een stijve krijgt?’ Het lichaam wordt geseksualiseerd, terwijl naaktrecreanten allesbehalve daarmee bezig zijn.
Er heerst een vertekend beeld bij naaktheid. “Bloot slaat dood – iemand in een uitdagende bikini is sexyer dan iemand in zijn blootje waar alles wordt weggegeven”, vindt Tatjana. “Ik ben niet anders gewend, maar onbekend maakt onbemind. Het is onwetendheid, het is een groot vooroordeel.”
Tatjana merkt dat door de komst van sociale media veel verandert. “Mijn ouders maakten vroeger, net zoals ieder ander gezin op vakantie, foto’s. Ik heb foto’s samen met vakantievrienden in ons blote lijf, dat kan niet meer tegenwoordig. Het fotograferen wordt op blootcampings niet meer getolereerd, er heerst een angst dat het op social media terechtkomt en dat houdt het tegen.”
Ook op reguliere stranden is er de afgelopen jaren een hoop veranderd. Amper veertig jaar geleden was topless zonnen de normaalste zaak van de wereld, nu heeft het merendeel een bikinitop aan op het strand. “Jammer”, vindt Tatjana. “Deze verandering heeft niet met verpreutsing te maken, maar met seksualisering. Op social media wordt namelijk verre van preuts geportretteerd.”
We leven in een maatschappij waar een norm heerst van het perfecte plaatje, met onrealistische schoonheidsnormen. Overal gaat een filter over wat een toenemende druk creëert om perfect te zijn. “In de jaren 80 creëerden we zulke mooie vrijheden”, vertelt Christine. “We omarmden ons vrije land, wat voortkomt uit de sterke feministische bewegingen: de trotsheid, baas in eigen buik – die kracht lijken we ergens de afgelopen jaren te zijn verloren.”
De komst van mobiele telefoons en social media, waar het perfecte plaatje de overhand neemt, heeft een deel van deze vrijheden de deur gewezen. “We leven in een wereld met onrealistische beelden, waar het draait om gezien worden. Jonge meiden vinden zichzelf niet mooi, vrouwen doen soms lelijk tegen elkaar en er heerst jaloezie. We zouden elkaar juist moeten steunen. Wees liever voor elkaar.”
Toch is de komst van de smartphone niet de enige reden dat vrouwen zich niet meer kwetsbaar durven op te stellen en topless op het strand liggen, vermoedt Christine. “In Spanje en Frankrijk liggen de vrouwen namelijk wel topless op het strand, en daar hebben ze ook allemaal de nieuwste mobiele telefoons en sociale media.” Het heeft met kuddegedrag te maken. Het maakt het namelijk makkelijker om topless te gaan, wanneer iedereen dat doet.
Dit herkent Christine. “Met de dames van kantoor gaan we in de zomermaanden naar het strand om allemaal topless te zonnen.” Stiekem is het een verkapt experiment. Naarmate de dag vordert, merken Christine en haar collega’s dat ook andere vrouwen op het strand zich vrij en veilig voelen om het topje uit te gooien. “Dan zijn we echt trots!” Ook Tatjana juicht dit toe. “We moeten onszelf zijn en als je ervan houdt, hoort daar vol trots topless zonnen op het strand bij.”
Christine ziet het motto vrijheid blijheid uit de jaren 70 en 80 graag terugkomen, niet alleen op blootcampings maar ook in de samenleving. “Als we massaal stoppen met het omarmen van onze vrijheid, het voor lief nemen en er verder niets mee doen, dan zie ik het somber in. Het zijn overwonnen rechten die vrouwen hebben bereikt. Koester de vrijheid waar we zo hard voor gevochten hebben.”
Tessa (50) is naturist: 'Nooit meer last van een plakkende bikinibroek'
