In de documentaire Mama, mag ik naar huis toe? komen zes moeders aan het woord die door uithuisplaatsing niet voor hun eigen kinderen kunnen zorgen. Eén van hen is Noraly. Haar zoon wordt op driejarige leeftijd uit huis geplaatst.
Aan LINDA. vertelt Noraly haar verhaal. Ook spreken we Truusje, die zelf een uithuisplaatsing meemaakte en nu andere ouders ondersteunt via Stichting Like A Buddy.
Jaarlijks worden in Nederland duizenden kinderen uit huis geplaatst. De documentaire Mama, mag ik naar huis toe? laat zien hoe ingrijpend zo’n gebeurtenis is, maar toont tegelijkertijd de kracht van samenwerking met pleegouders. Truusje van Zanten (44) heeft twee kinderen en maakte een uithuisplaatsing mee. Na vier jaar huiselijk geweld vlucht ze samen met haar kinderen voor haar ex. Met ondersteuning van instanties probeert ze als alleenstaande moeder met de nieuwe situatie om te gaan.
Al snel blijkt dat de situatie onhoudbaar is. De gevolgen van het huiselijk geweld uiten zich bij haar kinderen in problematisch gedrag. “De rugzak van ons drieën was net zo groot als een zeecontainer, waardoor het met de dag slechter ging”, vertelt Truusje. Na meerdere gesprekken met instanties is een vrijwillige uithuisplaatsing de enige oplossing. “De zwaarste keuze die ik in mijn leven heb moeten maken. Het is nu bijna 18 jaar geleden, en nog staat het op mijn netvlies gebrand.”
Inmiddels helpt Truusje via Stichting Like A Buddy andere ouders die met uithuisplaatsing te maken hebben. Haar eigen ervaring maakt dat zij als geen ander begrijpt hoe belangrijk deze ondersteuning is. “Op het moment dat een kind uit huis wordt gehaald, gaat dat negen van de tien keer op een verschrikkelijke manier. Er gaan miljoenen vragen door je hoofd, je valt in een gat en bent bang. Ik heb me nog nooit zo eenzaam gevoeld als toen. Ik had destijds graag de ondersteuning gehad die ik anderen nu geef.”
Truusje. Tekst gaat verder onder de foto.
Foto: Evita Dhondai
Daarnaast heerst er veel schaamte rondom uithuisplaatsing. Dat gevoel kent ook Noraly. Zij is één van de moeders die in de documentaire aan het woord komt en worstelt er nog altijd mee. “Ik voel nog steeds veel schaamte, vooral naar mezelf toe.”
Rohan (21) werd uit huis geplaatst als gevolg van toeslagenaffaire: 'Mijn gezin krijg ik nooit meer terug'
De dag dat haar zoon uit huis wordt geplaatst, herinnert Noraly zich nog goed. Hij zit die middag op het kinderdagverblijf, wanneer er ineens politie en jeugdbescherming voor haar deur staan. Door een verleden van misbruik door haar vader draagt Noraly veel trauma met zich mee. “Daardoor viel ik constant terug in drugsgebruik”, vertelt ze.
Ze kan haar zoon volgens instanties geen stabiele thuissituatie bieden en hij wordt daarom in een crisisgezin geplaatst. “Ik heb de deur achter me dichtgegooid en in de kamer zitten brullen nadat hij werd meegenomen.” De uithuisplaatsing komt totaal onverwacht en dat vindt ze nog altijd moeilijk. “Ik heb nog steeds geen idee hoe dit heeft kunnen gebeuren of wie de melding heeft gemaakt. Een waarschuwing heb ik nooit gehad.”
Noraly krijgt een halfjaar om haar leven op de rit te krijgen, terwijl haar zoon in het crisispleeggezin verblijft. Als het binnen die zes maanden niet lukt, wordt hij bij een vast pleeggezin geplaatst. Vlak na de uithuisplaatsing raakt Noraly haar woning kwijt. “Ik liep met vuilniszakken met kleren op straat en sliep onder een boom. Die zakken verstopte ik in de bosjes, maar die zijn op een gegeven moment gestolen. Het laatste wat ik nog had, was weg. Het was verschrikkelijk. Ik durfde mensen die voorbijliepen niet aan te kijken uit schaamte.”
In totaal is ze ruim anderhalf jaar dakloos. “Mijn leven op orde brengen binnen een halfjaar is dus niet gelukt. Eerst dacht ik dat ik het zo voor elkaar zou hebben. Werk en een huis zoeken: hoe lang kan het duren? Maar zo makkelijk is het natuurlijk niet. Ik zat in een vicieuze cirkel waar ik niet uitkwam. Achteraf vind ik zes maanden belachelijk kort.”
Eén op de drie dak- of thuislozen is vrouw: 'Vrouwen verkeren veel vaker in verborgen situaties'
Inmiddels ziet ze in dat de uithuisplaatsing de beste en enige oplossing was op dat moment. “Ik had niet gewild dat mijn zoon met mij op straat had moeten leven. Ik kon hem helemaal niets meer geven.” Niet alleen voor haar zoon, maar ook voor Noraly zelf is de beslissing goed geweest. “Ik kon in die periode hard aan mezelf werken om weer op mijn benen te staan, wetende dat mijn zoon in goede handen was.”
In dat soort moeilijke processen ondersteunt Stichting Like A Buddy ouders direct. “We bieden eerste hulp bij uithuisplaatsing. Daarvoor hebben we een gids en een online portaal waar ouders terechtkunnen met hun verhaal of vragen.” Vaak gaat het om begeleiding bij ingewikkelde zaken. “Daarom zijn we drie jaar geleden begonnen met buddytrajecten.”
Tijdens een buddytraject van vier maanden ondersteunt een ouder die hetzelfde heeft meegemaakt een andere ouder. Het draait om luisteren, duidelijkheid scheppen en praktische hulp, zoals het voorbereiden van gesprekken met professionals of meegaan naar afspraken. “Ouders kunnen zelf om een buddy vragen; het is niet zo dat het moet. En we merken dat die behoefte groot is.”
Truusje heeft inmiddels al talloze buddytrajecten begeleid. “Het brengt me bergen energie. Ik zou het liefst nog meer ouders willen helpen. Er is niet één buddytraject dat ik niet met succes heb afgerond. Dat geeft me een trots gevoel. We maken echt verschil voor ouders die zich niet gehoord voelen.”
Ook Noraly ervaart hoe belangrijk het is om gehoord te worden. Ze wordt nauw betrokken bij de keuze voor een vast pleeggezin. “Ze hebben me gevraagd wat voor pleegouders ik graag voor hem zou willen en of mijn zoon hun papa en mama mag noemen. Daar mocht ik allemaal in meedenken.”
Femke en Maartje over pleegzorg: 'Je kunt geen band forceren, blijf bij jezelf'
Voor Noraly staat één ding voorop: dat haar zoon gelukkig is. “Als hij daar opgroeit en voelt dat hij mama en papa wil zeggen, moet hij dat doen. Dat betekent dat hij zich daar veilig voelt. Ook al is dat niet bij mij. Dat is voor mezelf dubbel geweest, maar het belangrijkste is dat mijn kind gelukkig is en goed terechtkomt. Daarvoor zet ik mijn eigen gevoel aan de kant.”
Inmiddels is haar zoon twaalf jaar oud en ziet Noraly hem om het weekend. De band met zijn pleegouders is goed. “We zijn eigenlijk een grote familie. Hij noemt zijn pleegmoeder mama en mij mama Noraly. Op school vertelt hij zelfs trots dat hij vier ouders heeft”, vertelt ze. Ook wordt ze meegenomen in de keuzes die zijn pleegouders maken. “Ik heb het gezag niet, waardoor het voelt alsof je helemaal geen moeder bent. Doordat zij me zo betrekken, heb ik toch het gevoel dat ik iets te zeggen heb en een moederrol in zijn leven vervul.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Truusje hoopt dat de documentaire bijdraagt aan het verminderen van vooroordelen. “Ik heb alles naar mijn hoofd gekregen: dat ik mijn kut had moeten laten dichtnaaien, dat ik een hoer was en dat drugs belangrijker waren. Welke drugs? Ik heb nooit drugs gebruikt. Het zijn allemaal vooroordelen, waardoor ouders er niet openlijk over durven te praten.”
Daarover schreef Truusje een trilogie: Achter mijn voordeur. “Ik wil dat het bespreekbaar wordt, zodat al die ouders geholpen worden. Daarom zijn mijn boeken en deze documentaire zo belangrijk. Dit zijn ouders die durven toe te geven dat dit de beste keuze was die ze voor hun kind konden maken. Dat is juist dapper.”
Tot slot wil Noraly andere ouders meegeven dat ze de hoop niet moeten opgeven. “Hoe slecht het ook kan gaan, geef niet op. Iedereen maakt fouten, maar doe het voor je kind. Zorg dat je kind trots op je is.”
Bekijk de trailer van ‘Mama, mag ik naar huis toe?’ hieronder.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Sharons dochter werd 'vrijwillig' uit huis geplaatst zonder toestemming
Maartje is junior redacteur bij LINDA.nl en schrijft het liefst human interestverhalen. Ze is altijd nieuwsgierig naar de levens van échte mensen. Ze is gek op bakken – tot groot genot van haar collega’s.
