Na 25 jaar verlaat de dochter van Christien (58) het ouderlijk huis. Dolblij is ze voor haar dochter. Maar voor haarzelf betekent het de start van een lastige periode. “Ik vond het lastig dat ze mijn zorg niet meer nodig had.”
Jaarlijks breekt voor zo’n 80.000 vrouwen de fase van het lege nest aan. LINDA. duikt in het legenestsyndroom, dat volgens sommigen vergelijkbaar is met een rouwproces.
In 2006 scheidt Christien van de vader van haar dochter. “Vanaf toen waren we met z’n tweeën, want contact met hem was er nauwelijks”, vertelt de moeder. In de verdrietige periode die volgt, krijgt Christien steun van haar dochter, wat hun band verder versterkt. “We waren áltijd samen. Haar vrienden mengden met mijn vrienden en vakanties deden we altijd met elkaar.”
Dat Christien in alles rekening houdt met haar dochter komt deels voort uit compensatiedrang. “Toen zij werd geboren, beloofde ik haar een fantastische jeugd te bezorgen. De scheiding doorkruiste dat plan en daar voelde ik me schuldig over.” Het gevolg is dat Christien zichzelf dingen ontzegt. “Ik vond niet dat ik een weekendje weg kon met een vriendin of alleen op vakantie.” Hoewel de gedachte dat haar dochter ooit zal uitvliegen wel eens ronddwaalt in haar hoofd, verdringt Christien die meestal snel.
Relatiecoach en schrijfster van het boek Het Lege Nest Karen van den Broeck spreekt liever niet van een syndroom. “Een syndroom is een ziekte, terwijl dit eigenlijk een normaal proces is in je leven. Het is het einde van een levensfase. Er gaat iets weg, maar er komt ook iets nieuws voor in de plaats.”
In haar praktijk ontvangt ze vooral koppels die tijdens het ouderschap onbewust van elkaar zijn vervreemd. “Vaak sluipt het erin. De partnerrelatie staat op de achtergrond en de ouderrol op de voorgrond. Soms verlies je elkaar als partner. Wat dat betreft biedt een leeg nest mogelijkheden om daar tijd in te steken.”
'Legenestsyndroom? Ik keek ernaar uit dat ik ruimte voor mezelf had na jaren non-stop moederen'
Volgens Van den Broeck zijn het meestal de vrouwen bij wie gevoelens opborrelen als het laatste of enige kind vertrekt. “Hun verzorgende taak zit er ineens op. ‘Wat moet ik nu dan?’ is een vraag die veel vrouwen herkennen.” Het wegvallen van de zorgende moederrol kan leiden tot verdriet, wat sommigen zelfs vergelijken met een rouwproces.
Als haar dochter een relatie krijgt is Christien blij voor haar. Langzaam slaat de jonge vrouw haar vleugels uit en het kersverse stel bespreekt plannen om te gaan samenwonen. Christien: “Natuurlijk is het niet gezond als een volwassen dochter bij haar moeder blijft wonen. Ze moest op eigen benen gaan staan, maar ik vond het zo lastig dat ze mijn zorg niet meer nodig had.”
Vanuit haar beschermingsdrang kan Christien haar dochter maar moeilijk loslaten. “Dat terwijl ik heus wel weet dat ze mij niet nodig heeft. Misschien maakt dat het juist zo moeilijk: het besef dat je niet meer nodig bent.”
Tijdens de daadwerkelijke verhuizing komt dat besef snoeihard binnen. Met het inladen van de laatste verhuisdoos wordt Christiens verdrongen gedachte aan haar vertrekkende dochter ineens werkelijkheid. “Van thuiskomen in een levendig huis vol muziek, vrienden en gezelligheid naar een stil huis waar de verwarming en lampen uit zijn.”
In de periode voordat je kind vertrekt is het volgens Van den Broeck al goed om na te denken hoe je de leegte straks op gaat vullen. “Wil je vriendinnen opzoeken, sporten of meer gaan werken als je kinderen straks weg zijn? Zorg dat je een alternatief hebt. Het is nog steeds lastig als het zover is, maar dan ben je in ieder geval al wat voorbereid.”
Michelle Obama over het legenestsyndroom: 'Voelt alsof er een deel van jou ontbreekt'
Rond het moment van de daadwerkelijke verhuizing raadt Van den Broeck aan om even stil te staan. “Duw je gevoelens niet weg, want dan ontploft het op een gegeven moment. Zorg dat je even stilstaat om deze periode uit je leven op een goede manier af te sluiten.” Denk aan een etentje met je kind. “Vroeger gingen kinderen trouwen en daarna samenwonen. Het huwelijk vormde eigenlijk een moment van afscheid. Tegenwoordig is dat niet meer zo, maar het belang van een ritueel blijft nog steeds belangrijk.”
Daarnaast wijst ze op het belang van afspraken. “Spreek je af elkaar eens per week te zien? Hoe vaak bel je met elkaar?” Met haar eigen kinderen heeft Van den Broeck de afspraak dat ze eens per week wat van zich laten horen. “Het is per gezin verschillend wat werkt, maar het is goed dit te bespreken zodat je elkaar niet irriteert of verliest.”
Na het vertrek van haar dochter probeert Christien haar emoties niet de overhand te laten nemen en gaat over tot praktische oplossingen. Smartlampen zorgen ervoor dat zij geen donker huis binnenstapt en telefoontjes met vrienden of familie zijn haar uitlaatklep na een werkdag. Ze blaast het stof van de oude piano en schrijft zich in voor online lessen. “Dan is een uur ineens zo voorbij.”
Nu, twee jaar later, is Christien er weer helemaal. “Het is een langzaam proces geweest. Ik ben ongeduldig en dacht dat het met een paar weken wel opgelost zou zijn. Het heeft dik een jaar geduurd voordat ik zelf weer blij kon zijn en blij kon zijn voor mijn dochter.”
Dit interview verscheen eerder op LINDA.nl in oktober 2022.
'Zonder waarschuwing overvalt me als nieuwe dertiger een soort verlatingsangst'
