Hoogbegaafd zijn is meer dan alleen slim zijn, weet Iris. “Ik heb een kind van vier met wie ik prachtige gesprekken kan voeren, maar thuis is het soms bijna onleefbaar.”
“Hoogbegaafde kinderen hebben net zo goed begeleiding nodig als kinderen die juist leerproblemen hebben.”
Al sinds de geboorte van dochter Mare weten Iris en haar man dat er iets anders aan haar is. Hun omgeving wees erop dat Mare bijzonder alert was, dat ze al heel vroeg sociaal lachte. Maar Mare lacht niet alleen, ze huilt ook heel veel. “De meeste huilbaby’s stoppen daar op een gegeven moment mee, maar Mare niet. Het was duidelijk dat ze ongelukkig was.”
Hun dochter maakt een probleem van de kleinste dingen, zoals tandenpoetsen. Ze gilt, bijt en slaat zelfs haar jongere broertje. “Door die gedragsproblemen zijn we naar verschillende coaches en psychologen geweest. Ze noemden vaak autisme, maar ook hoogbegaafdheid. Maar we moesten wachten met testen tot ze vier jaar was, omdat er een goede IQ-test is voor kinderen van vier tot zeven jaar.”
Hoe herken je hoogbegaafdheid bij je kind? Een expert vertelt: 'Het is meer dan IQ'
Iris en haar man twijfelen in eerste instantie of ze hun dochter wel willen laten testen. “We dachten: moet er echt per se een labeltje op? Daarnaast vindt Mare testen eng door haar enorme faalangst. Ze mag van zichzelf helemaal geen fouten maken. Veel hoogbegaafde kinderen puzzelen veel, maar Mare heeft dat nooit gedaan; als ze twee stukjes op een verkeerde plek legt, stopt ze ermee. Maar de misère thuis ging door, dus we hebben haar toch maar laten testen.”
Het testen gaat gelukkig goed. En de uitslag is niet geheel onverwacht: Mare is hoogbegaafd. “Waarschijnlijk is haar IQ zelfs hoger dan uit de test kwam. Aan sommige onderdelen van de test werkte ze niet goed mee omdat ze het gewoon te saai vond.”
En dat ‘saai vinden’ is precies wat ook de situatie thuis lastig maakt. “Mare wil altijd nieuwe dingen doen en leren. Tandenpoetsen, aankleden en eten zijn voor haar saai, want die dingen zijn elke dag hetzelfde en dat kan ze al. Daardoor zijn ochtenden en avonden vaak pittig, zeker omdat wij zelf dan ook net wakker of juist al moe zijn. Het gaat beter als we haar veel autonomie geven, maar ze moet ook leren dat dat niet altijd kan.”
Hoogbegaafdheid zorgt bij Mare dus voor gedrags- en aandachtsproblemen, faalangst en ongeduld. Dat veroorzaakt veel stress in huis. “Tegen Mare durfde ik soms nauwelijks iets te zeggen, omdat alles ontplofte. Tegelijkertijd sliep haar jongere broertje heel slecht. Door alles bij elkaar had ik veel ruzie met mijn partner. Hij is ook hoogbegaafd, en dat botst weleens. Ze snappen het allebei niet als een ander iets niet begrijpt.”
Lianes kind is uitzonderlijk hoogbegaafd: 'Tim werd letterlijk ziek van school'
Mensen hebben vaak een eenzijdig beeld van hoogbegaafdheid, merkt Iris. “Het lijkt geweldig om een slim kind te hebben, maar iedereen wil dat zijn kind gewoon gemiddeld is. De middenmoot zijn is altijd makkelijker. Je wenst je kind geen extra moeilijkheden toe, of dat nu hoogbegaafdheid is of iets anders. Ik weet nu bij Mare dat het altijd een beetje anders gaat zijn, en daar maak ik me soms zorgen over.”
Een hoogbegaafd kind zou net zoveel hulp moeten krijgen als bijvoorbeeld een heel sportief kind, legt Iris uit. “Over kinderen die op hun vierde een fantastisch talent voor turnen blijken te hebben, wordt nooit gezegd: besteed er maar zo weinig mogelijk aandacht aan, het is ook zo zonde als de rest van de klas niet meekomt. Nee, daar wordt de beste coach op gezet om iemands talent te benutten. Maar bij iemand met hoogbegaafdheid wordt gedacht dat diegene er vanzelf wel komt. Dat is niet zo.”
Iris is bijvoorbeeld actief bezig om Mare te leren fouten te maken, te laten zien dat fouten maken oké is. “Anders kan dat later problemen opleveren.” Mare heeft inmiddels ook al een klas overgeslagen op school en begint binnenkort aan muziekles voor nog iets meer uitdaging. “Dat maakt het hopelijk beter.”
Maar er zijn ook veel positieve kanten, benadrukt Iris. Haar dochter heeft veel humor, empathie en rechtvaardigheidsgevoel. “En ik kan heel mooie gesprekken met haar voeren. Dat is bijzonder voor een kind van vier. Tegelijkertijd is ze ook gewoon een kleuter die af en toe haar schoenen niet aan wil. Een kleuter met een extraatje.”
Dit verhaal verscheen eerder op LINDA.nl in november 2022.
Maya vertrok met hoogbegaafde kinderen naar Portugal: 'We geven onder de radar thuisonderwijs'
