Door een ongelukkige elleboogstoot tijdens een voetbalwedstrijd loopt Anki (30) in 2016 een hersenschudding op. Die ene seconde verandert haar hele leven: ruim vijf jaar later heeft ze hier nog dagelijks last van.
“De pijn is nog niet eens het ergste van alles”, vertelt ze aan LINDA.nl. “Niet mee kunnen doen aan het leven, dát is moeilijk.”
Tijdens een voetbalwedstrijd krijgt Anki een elleboog tegen haar hoofd, precies op haar slaap. Ze valt, en als ze haar ogen weer opendoet ziet ze haar teamgenoten draaien. “Ik dacht dat het helemaal mis was”, haalt Anki terug. “Daarna was ik optimistischer en dacht ik: over zes tot acht weken is alles vast weer goed.” Maar dat moment komt niet.
Anki blijft ontzettend moe en kan bijna geen geluid verdragen. Haar omgeving loopt op eieren en probeert haar van zoveel mogelijk prikkels te ontzien. Maandenlang houden de misselijkheid, hoofdpijn en duizeligheid aan, tot Anki zich langzaam moet realiseren dat het voorlopig niet weggaat. Ze schrijft zich uit bij haar opleiding: langer dan tien minuten kan ze niet lezen, dus studeren gaat zeker niet.
Anki kan nog maar een kwart van wat ze ooit kon en moet haar leven opnieuw uitvinden. Een enorme zoektocht, vertelt ze. “Ik had geen idee of het ooit beter zou worden, ik had geen idee waar ik aan toe was. Zelfs buiten zijn, of aan de zijlijn van een voetbalveld staan was lange tijd al te veel. Dat was denk ik het moeilijkste deze jaren: niet mee kunnen doen aan het leven.”
Ze is van zichzelf vrij optimistisch ingesteld, maar vaak genoeg wint de hersenschudding het van haar positieve houding. “Dan gaf ik mezelf een week om even goed te zwelgen, en daarna moest ik weer door.” Anki laat zich niet uit het veld slaan. Onder begeleiding van haar neuropsycholoog en chiropractor maakt ze steeds weer stappen, hoe klein ze soms ook zijn.
“Het allerbelangrijkst in mijn leven zijn en blijven de mensen om me heen”, vertelt Anki. “Het was voor hen niet altijd makkelijk om ‘om mij heen’ te leven, daar voelde ik me vaak bezwaard over.” Haar huisgenoten verzinnen allerlei creatieve manieren om Anki’s omgeving zo prikkelloos mogelijk te maken. Potje Yahtzee? Dan gaat er een mat op tafel, zodat de dobbelstenen geen herrie maken. Is er een verjaardagsfeestje? Dan mag Anki altijd in iemands bed kruipen als het te veel wordt.
“Toen ik moeite had met het volhouden van mijn oefeningen, bedacht mijn huisgenoot een puntensysteem. Als ik niet genoeg punten haalde, moest ik geld overmaken naar Forum voor Democratie. Die partij staat het meest ver van me af, dus je snapt: dat houdt de motivatie er wel in”, lacht ze. “Al die verschillende vormen van steun waren ontzettend fijn. Mijn relaties zijn de afgelopen jaren juist verdiept in plaats van verdwenen, heel bijzonder.”
Voordat het ongeluk plaatsvond werkte Anki als journalist, iets wat ze met haar klachten moet opgeven. Ze komt in de ziektewet. “Ik probeerde nog een paar uur als postbode te werken, maar over een route deed ik drie keer zo lang. Post sorteren, met al die kleine lettertjes, was al helemaal een drama.”
Het UWV is na een jaar van mening dat ze wel weer fulltime kan werken. “Onmogelijk, dus ik tekende bezwaar aan. Toen werd het twintig uur per week. Ook dat was veel te veel, gaf ik aan.” Haar uitkering wordt toch stopgezet. Hierover is ze vier jaar later nog altijd in een rechtszaak verwikkeld.
“Het is gewoon jammer”, vertelt Anki. “Je zit al in een situatie waar je niet in wilt zitten, en dan gaat zo’n instantie ook nog eens van een totaal andere realiteit uit. Ik snap dat ze niet alles klakkeloos kunnen geloven, maar dit was gewoon echt te veel. Al mijn behandelaren beaamden dat. Het zorgde alleen maar voor extra stress.”
Gelukkig zijn er ook dingen die wél goed gaan, het ontstaan van audiodocumentaire Koppie Kapot bijvoorbeeld. Hiervoor maakte Anki twee jaar lang opnames van haar leven met documentairemaker Eva van Barneveld. “Dit was mijn manier om hier nog maar ‘iets van te maken'”, vertelt Anki. “Ik zat lange tijd thuis, deed voor mijn gevoel niet mee aan de maatschappij. Dat zat me niet lekker. Ik wilde iets maken waar een ander nog iets aan heeft.”
Het was soms flink intensief, maar met de nodige aanpassingen kwam Koppie Kapot er toch. “Met dit nieuwe hoofd is het soms moeilijk om de situatie te overzien. Ik had een duidelijk plan nodig en voldoende pauzes, zodat ik niet over mijn grenzen zou gaan. De flexibiliteit is er wel uit tegenwoordig.”
Anki heeft nog altijd last van haar hersenschudding, maar vergeleken met vijf jaar geleden zit er schot in de zaak. “Als ik kijk naar waar ik vandaan kom, ben ik heel blij: de standaard klachten als hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid zijn tegenwoordig beter te handelen“, vertelt ze. “Maar als ik slecht slaap of te veel hooi op mijn vork neem, merk ik dat meteen. Ik raak nog steeds weleens overprikkeld en moet continu op mijn grenzen letten.”
Toch heeft Anki nu een stageplek te pakken, waar ze dagen van vier uur maakt. “Verspreid over de dag, met pauzes er tussen. Vier jaar geleden was het me niet eens gelukt om een kantoor binnen te lopen”, lacht ze. “Dus ja, ik ben vooral heel blij met wat wél lukt. Maar weg is-ie nooit, die hersenschudding. Het zou zo fijn zijn als ik er af en toe een weekje vakantie van kon nemen.”
Dayna heeft acute intermitterende porfyrie: 'Zo'n bizar pijnlijke aanval kan weken duren'
