Hij was een spannende, intrigerende man, in die zin dat hij zich nooit helemaal liet zien. En hij was van take it or leave it, dit is wie ik ben. Hij nam haar mee in een wereld die ze niet kende. Reizen, lekker uit eten, wijn leren drinken. Niks extreems, maar Arthur hield van luxe en status. Als kind al. Zei hij natuurlijk niet op die manier, maar ondertussen was het wel zo. Ze vonden elkaar in het – een beetje – einzelgänger‑zijn. Op zichzelf, net even anders dan anderen. En beiden hadden ze het idee dat ze elkaar al langer kenden dan dit leven. Maar niks spiritueels, haast Carla zich te zeggen.

Opzichtige auto

Ze verhuisden omdat Arthur een mooie baan kreeg bij een verzekeringskantoor. Hij mocht een eigen franchise opzetten. Met zijn vlotte babbel, charme en power groeide hij snel door. Goede pakken, dure schoenen, mooie leasebak. Thuis was hij de bepalende factor. Zoals hij het wilde, moest het vaak gebeuren. Carla bewoog met hem mee, welke kant op dan ook, was het lieve vriendinnetje. Als ze bonje hadden, was zij vaak degene die de excuses maakte en zorgde dat het weer gezellig werd.

Vaak ging die bonje over stomme dingen. De meest extreme ruzie, ze is er nog steeds een beetje verbaasd over, betrof de Mercedes. Haar oude Peugeootje was kapot. Ze hadden net een nieuw huis en zij moest het gezellig maken, maar ze kon dus niet naar de winkel. Woest was Arthur en hij stormde de deur uit.

’s Avonds was hij er pas weer. Geen boe of bah. Niks. De volgende dag zei hij, zo langs zijn neus weg: “O ja, ik heb een nieuwe auto gekocht.” Een knalgele Mercedes slk. Voor haar. Ze kon niet zeggen dat ze het eigenlijk niet leuk vond, want dan was er weer bonje. Het was een fijne auto, maar veel te opzichtig. Misschien probeerde hij, denkt ze, zo onbewust iets van macht over of grip op haar te krijgen.

Aanzoek

Er kwamen een paar goede jaren, de relatie werd stabieler. Arthur vroeg haar zelfs ten huwelijk en Carla zei volmondig ja. En toen werd ze zwanger van dochter Rian. De trouwerij, gepland rond de geboorte, werd uitgesteld. Het zou er nooit meer van komen.

Hij was dol op zijn dochter. Dingen die hij als kind gemist had, vooral bij zijn vader, probeerde hij goed te doen. Maar de relatie tussen hem en Carla begon juist meer te schommelen. Arthur reageerde heel goed óf heel slecht op haar. Vaak kreeg ze de schuld van ruzies. Nu pas weet ze, of denkt ze: het lag óók aan hem. Zij was meegaand, zette hem op een voetstuk. Hij wilde juist dat ze meer voor zichzelf opkwam. “Kom op!”, zei hij. Maar wanneer Carla dat probeerde, leek het of het niet goed genoeg was.

Sanne (27) verloor haar moeder aan zelfdoding: 'M'n kapper vroeg hoe ze het had gedaan'Lees ook

Stress

Zes jaar later kreeg Arthur een nieuwe baan, bij een andere verzekeringsmaatschappij. Hij kon zich er profileren en was als manager geliefd. Maar er kwam een directeur bij, met wie hij botste. Eenzelfde soort karakter, maar minder eerlijk, volgens Carla. Want hoe hard en zakelijk Arthur ook kon zijn, hij was rechtdoorzee. Geheime agenda’s, achter je rug om, onrecht: daar kon hij slecht tegen, daar werd hij strijdbaar van.

Toen hij drie jaar later bij een reorganisatie moest vertrekken ging hij dus het gevecht aan. Dat leverde een goede deal op. In dat jaar werd zoon Mark geboren. Een tweede kind, haar hormoonveranderingen en de strijd op het werk zorgden voor schommelingen in de relatie. Carla voelde dat Arthur stress had. Maar hij zei er niets over. Was kribbig, nors, maar als ze ernaar vroeg dan was er niks. Werk mocht namelijk, vond Arthur, niet mee naar huis. Thuis moest er rust zijn en vooral geen gezeik.

Waar dat vandaan kwam? Hij had verteld dat er bij hem thuis vaak ruzie was. Zijn vader was ook een man die dingen op zijn eigen manier deed. Man uit een familie waar status en geld telden. Een gezin waar ze weinig over emoties spraken. En als het wel gebeurde, ontaardde het vaak in ruzies. Dát wilde Arthur niet nog eens. Tegelijkertijd leek hij enorm op zijn vader, maar dat mocht niet gezegd worden. Na de scheiding van zijn ouders had hij het contact met zijn pa verbroken.

Emoties

Sociaal vaardig was hij wel. Een open houding en daarmee populair bij collega’s. Maar tegelijkertijd had hij bijna geen vrienden. De paar van vroeger zag hij zelden. Eigenlijk liet hij niemand dichtbij komen, vertelt Carla. Ook haar liet hij zelden toe als er emoties aan te pas kwamen. Nu ze erover nadenkt: de weinige keren dat ze hem echt, écht, gelukkig zag, was tijdens het samen zeilen. Toen zag ze emotie. En toen de kinderen geboren werden,
vooral bij Rian, de eerste. En soms, als ze op vakantie waren, was hij in zijn element. Met de kinderen had hij dan de grootste lol. Dan hoefde hij niet iets of iemand te zijn.

En toen zat Arthur, na zijn vertrek bij de verzekeringsmaatschappij, voor het eerst thuis. En begon hij met gokken. Zij had het niet door, zegt ze. Want ze had al meer voor zichzelf gekozen, meer eigen ruimte gepakt, wat afstand genomen. Ook omdat het nu niet meer alleen om hem draaide, maar ook om de kinderen. Ze had moeten wennen aan het moederschap, was daar best druk mee.

Over en weer waren er veel kribbedingen, zoals Carla ze noemt. Kleine ruzietjes, over de spreekwoordelijke dop van de tandpasta. Irritaties.
En Arthur moest ook wennen, ziet ze nu in, aan het vaderschap. Aan het nieuwe leven. Hij was nogal van het spontane, uit eten, naar de film, zeilen. Maar dat kon niet meer zomaar. Wanneer Carla wat regelde vond hij dat leuk, maar zelf kwam hij er niet meer mee.

Pokerspelletjes

Hoe dan ook, ze wist het niet. Dat er pokerspelletjes waren op de computer wist ze wel, maar om welke bedragen hij speelde? Toen ze erachter kwam, zei hij: “Ik heb het in de hand. Tientjeswerk.” Achteraf zag ze dat het om honderden euro’s per potje kon gaan, soms duizend. En zij maar denken dat hij ‘gewoon’ niet zo happy was thuis, chagrijnig omdat hij geen werk had. Maar er was dus meer aan de hand. De buurvrouw vertelde, na Arthurs overlijden, dat ze hem die maanden vaak overdag zag rondlopen. Hij zag er niet gelukkig uit, had ze bevestigd.

Duizenden euro’s. Maar hoe had ze het kunnen weten? Ze had niet eens toegang tot de gezamenlijke rekening. Ze mocht niet weten hoeveel erop stond. Financiën waren zíjn ding en zij dacht lang: ach, gemak dient de mens. Dus ook toen hij een keer geduldig uitlegde waarom ze voor een lening moest tekenen, stond ze er niet bij stil. Er waren gewoon een boel kosten, zei Arthur. Achteraf weet ze: die zak geld van hem was al op.

Continu ruzie

Het jaar erop werd een dieptepunt. De eerste helft van het jaar was hij werkloos, chagrijnig en hadden ze continu ruzie. De tweede helft kreeg hij weer een baan, als regiodirecteur zelfs, maar draaide dat bijna uit op een scheiding. Het werk vergde veel en tegelijkertijd verhuisden ze weer naar een nieuw huis dat ze hadden laten bouwen op een eigengekochte kavel, met alle zorgen van dien. Arthur had, vond Carla, het idee dat hij alles alleen moest doen, maar hij hield het dan ook bij zichzelf. Ze mócht niks doen. Dat liep zo uit de hand dat hij zei: “Weet je wat, blijf jij maar in het oude huis. Ik ga wel alleen naar het nieuwe.”

Die opmerking was het breekpunt. Ze was er klaar mee. Niet dat ze uit elkaar wilde, ze wilde juist alles doen om het goed te krijgen. En dat liet ze weten. Gelukkig kreeg ze hem daarin mee. Dus gingen ze met z’n vieren naar het nieuwe huis en het werd gezelliger. Arthur kreeg zin in zijn werk, ze hadden tijd om aan zichzelf en aan het gezin te bouwen. Zij deed haar best om sterker en zelfstandiger te worden en dat ging vaak goed, maar ook vaak niet. Met alle jonge‑oudertwisten van dien waren ze wel echt een gezin.

Alice verloor haar zus aan zelfdoding: 'Ik wilde zo graag bij haar zijn, zodat ze niet alleen was'Lees ook

Schulden

Nu pas weet ze dat hij tijdens die jaren door bleef gokken. Hij verdiende genoeg voor de vaste lasten, maar kwam elke maand uit op nul. De rest moet hij hebben vergokt. In fases zag ze later in de bankafschriften. Soms 300 euro, soms 1000. En zo verdween in die jaren hun spaarrekening. Alles.

Achteraf blijkt dat de ruzies die ze hadden over geld samenvielen met momenten dat hij echt veel had weggepokerd. Dan verweet hij haar, in zo’n ruzie, dat ze op zijn zak teerde. En praatte hij zich eruit als zij bij de kassa niet bleek te kunnen pinnen van de rekening. “Ik heb de limiet voor de gezamenlijke rekening even op nul gezet”, zei hij dan. Dat waren dus de schulden die hij verborg.

En toen raakte hij, rond Kerst drie jaar later, onverwacht weer zijn werk kwijt. Hij moest eruit, op basis van het last in, first out-beginsel, had zijn bazin gezegd. Toch had hij het totaal niet zien aankomen. Arthur belde Carla vanuit de auto. Hij had een andere toon. Verslagen. Flabbergasted. Er is toen iets gebroken, weet ze. Woedend weer, over dit onrecht.

Flinke afkoopsom

Hadden ze nou maar gezegd dat ze liever anderen in dienst hielden, zei hij. Natuurlijk speelden er managementkwesties. Maar dit, dit was onderhuids, dit klopte niet, en daarom raakte het hem. Juist zijn bazin, die hij al jaren kende, die hem had binnengehaald. Hij voelde zich als een kleine jongen in een hoek gezet. Daar was hij te trots voor.

Uiteindelijk wonnen ze. Hij en twee andere collega‑directeuren die eruit moesten. Ze kregen een afkoopsom waarmee ze het twee jaar konden volhouden. De andere twee kwamen snel aan een nieuwe baan. Arthur niet. Eén gesprek kreeg hij, voor een functie van twee of drie schalen lager. Dat brak hem nog een keer.

Gelijkwaardiger

Carla was inmiddels op het punt beland dat ze zich niet meer verzette bij de ruzies die oplaaiden. Tot op het punt dat ze misschien bij hem weg wilde. Maar tegelijkertijd waren ze nog nooit zo close geweest. Want Arthur ging, zowaar, zijn problemen delen. Zo mocht ze hem helpen met de tekst die hij van zijn advocaat moest schrijven – over wat het ontslag met hem deed.

Van zijn afscheidsborrel kwam hij ontdaan terug. Mooie woorden, zo veel dat hij er emotioneel van was geworden. Alsof hij het niet kon geloven. Net als toen hij terugkwam van het sollicitatiegesprek. Aparte momenten waren dat. Momenten waarop ze dicht bij hem kon zijn, waarop ze hem kon voelen. Ze werden gelijkwaardiger.

Alles verknald

Drie maanden later, ergens in het voorjaar, Carla was op haar werk. Ze kreeg een sms’je van Arthur. Of ze zo snel mogelijk naar huis wilde komen. Ze belde. Hij klonk overstuur. “Ik heb het verknald”, huilde hij. “Ik heb het stom gedaan, al het geld is weg.” Ze sprong op haar fiets, sjeesde naar huis. Daar was de deur op slot. Raar. Ze draaide het slot open en liep de keuken in. Serene rust in huis. Raar. Op tafel lag een briefje met ongeveer deze boodschap.

Lieve Carla. Ik ben niet sterk. Ik heb al ons spaargeld vergokt en we staan op nul. Ons dreigt faillissement. Ik kan maar beter weg zijn, want dan los ik alle problemen op. Maar jij bent sterk. Ik weet dat je dit aankunt. Kom maar niet met de kinderen naar boven. Arthur.

Izziël na zelfdoding broer: 'Als je beseft dat leven eindig is, begin je pas met leven'Lees ook

Dus zij rende naar boven. Ze voorvoelde: hij is dood. Ze keek de slaapkamer in. Daar lag hij niet. Ze keek hun trapgat in. En daar zat ‘ie. Hij was er nog. Dat was het eerste wat ze dacht. Hij zat daar, de telefoon naast zich. In tranen. Kon niet uit zijn woorden komen. In Carla ging een knop om. Ze werd hulpverlener. Ze ging schakelen, snel. Een glas water pakken in de keuken. Hier, drink wat, kom op adem.

Ze wist: dit wordt een lange weg en belde haar ouders. “Pap, wil jij de kinderen ophalen? Nee, dat kan ik nu niet zeggen, maar het heeft wel iets met financiën te maken.” Zij weer naar boven. En daar begon, op de trap, een lang gesprek. Ze wordt weer boos nu ze het vertelt. Dat stomme, stomme pokerspelletje.

Gebroken man

Die ochtend verspeelde Arthur de laatste duizenden euro’s in een pokerpotje. Hij had zijn bankrekening bekeken en gezien dat hij binnen een maand de hele afkoopsom erdoorheen had gejaagd. Gezien dat alle hoop weg was. Carla vertelt: “Op dat moment heeft hij een betonblok op zijn kop gehad. Beseft: wat ik heb ik in godsnaam gedaan? Toen is de knop omgegaan.” De man die dáár stond – ze heft haar handen naar linksboven, naar de Grote Kerk op het plein – was voor zijn gevoel letterlijk dáár terechtgekomen – ze wijst naar rechtsbeneden, naast haar tas.

Ze zaten op de trap. Arthur een gebroken man, huilend dat hij gefaald had en dat hij beter dood kon zijn. Zij duwde het briefje onder zijn neus. Boos. Arthur, dit is toch geen oplossing? Alsof zij om dat geld gaf. En bovendien: ze stonden maar op de nul. Niet in de min.

Ze kreeg hem naar beneden en ze aten een broodje. Gingen samen naar de supermarkt, want hij zou de volgende dag in Marks klas een workshop geven, kaasstengels maken. Bladerdeeg kopen. Ze weet nog dat hij moest en zou betalen met zijn eigen pas. En weer naar huis, hij was bekaf.

Alles vergokt

Ze zei wel: “Ik kan dit niet alleen, ik wil dat je de dokter gaat bellen.” Hij zei: “Nu niet, ik ben moe.” Ze snapte dat wel. Op dat moment. Achteraf dacht ze: natuurlijk hadden we de dokter moeten bellen. Hij had gewoon zelfdodingsplannen.

Thuis ging Arthur op de bank liggen en viel meteen in slaap. Even daarvoor had hij, boos, de toegangscode voor de bankrekening op tafel gegooid. Carla logde in. En schrok zich alsnog wezenloos. Alles was weg, besefte ze nu pas echt.

Hij werd wakker van haar geschreeuw. “Hoe heb je dit kunnen doen?” Een antwoord had hij niet. Hij stond op en liep naar de keuken om dan maar een biefstukje te bakken. Als een verslagen man stond hij achter het fornuis. Terwijl hij zo groot en zo breed was.

Ze kreeg meteen medelijden. Shit, dit is te veel. Ze liep naar hem toe en zei: “We komen hieruit, we gaan dit oplossen. Het enige is dat we de komende maand onze hypotheek niet kunnen betalen. Dan moeten we maar wat lenen bij vrienden.” En zowaar, Arthur sloeg aan. Hij maakte, boven het biefstukje, meteen plannetjes: dit gaan we doen, dat gaan we doen. Zij zei: “Dan moeten we ons huis misschien maar met verlies verkopen. Dan gaan we maar de schuldsanering in.” Ze gaf hem een knuffel en zei: “Ik laat je niet vallen.”

Sorry Carla

Op dat moment belde haar vader. Die nog van niets wist. Of hij de kinderen zou komen brengen. Carla vroeg: “Over een uurtje?” Ze keek naar Arthur, die hard van nee schudde. Natuurlijk, hij wilde haar vader niet onder ogen komen. Ze schakelde snel: “Nee joh, ik haal ze zo wel.” Ze legde de telefoon neer en zei: “Je moet ze wel onder ogen komen. Ik kan dit niet alleen oplossen. We moeten mijn ouders, jouw moeder en de kinderen vertellen dat we problemen hebben en dat we die gaan oplossen.”

Hij werd boos. Zei zoiets als, ze weet het niet meer precies: “Ja, vertel je vader maar dat ik het verknald heb.” Ze gaf hem een kus en reed naar haar ouders.
Carla vertelde haar moeder niet veel, maar zei dat dit misschien wel het moment was waarop ze had gewacht. Dat het vanaf nu mogelijk beter zou gaan. Dat zij en Arthur samen aan de problemen gingen werken. Haar vader zat op zijn werkkamer. Die kon ze wat meer vertellen. Ze moest wel. Er was namelijk een voorgeschiedenis met zelfdoding in de familie. Dus ze moest even met hem sparren. En toen weer naar huis. Ze zette haar kinderen af bij school zodat ze hun fietsen konden pakken, liep de oprit op.

Op de buitendeur hangt een klein geel briefje. Sorry Carla.

Ze wil naar binnen snellen. De deur is op slot. Ze komt binnen. En weer is er een serene stilte. Ze rent naar boven. Hij zit niet op de trap. Hij heeft het toch gedaan.

Volledig overvallen

Carla huilt zachtjes. Ze zegt dat ze zichzelf niks kwalijk neemt, ze heeft het toch goed gedaan. Ja, ze had de dokter moeten bellen. Haar vader had de kinderen moeten brengen. Maar dan had hij het de volgende dag gedaan. Dat betonblok was al gevallen. En ze had er toch, zelfs die dag, geen rekening mee gehouden.

Hij was zo extreem anti‑zelfdoding, was er dus ook nooit mee bezig geweest. Was er ook heel fel op. Altijd. Arthur, altijd dé man. Voor zijn moeder steun en toeverlaat. Beschermer van zijn familie, stand‑in voor zijn afwezige vader. Voor Carla was hij de man, op zijn werk was hij de positieve manager. De raadgever voor zijn kennissen. Geen tijd, of geen interesse in zichzelf. Het moet hem, die voorjaarsdag, volledig overvallen hebben.

Rijk Hofman open over gedachten aan zelfdoding: 'Denk er elke dag aan'Lees ook

Uit mezelf getreden

Ze begint te gillen. Jezus, Arthur, wat heb je gedaan? Maar Rian is beneden. “Mama, wat is er?” Ze moet snel schakelen. O ja, het briefje. Kom niet naar boven. Ze snelt naar beneden, pakt Rian stevig vast. Op dat moment komt Mark binnen gesjokt. Ze pakt ook hem vast. “Jongens, jullie gaan nu naar Wim en Marjan. En stuur Wim hierheen.” Rian, normaal een opstandig typje, heeft door dat het niet goed is. Ze pakt Mark mee. Kom. En ze gaan naar Wim en Marjan.

Carla snelt naar boven. Ze wil Arthur losmaken. Hij moet los. Dat lukt niet. Ze pakt een schaar. Baf! Ze ziet hem nog vallen. In het trapgat. Maar aan zijn gezicht ziet ze: het is al gebeurd. Ze zegt, nu ze eraan terugdenkt: “Het was alsof ik uit mezelf was getreden.”

Reanimeren

112 loodst haar erdoorheen. Ze zeggen dat ze hem om moet keren. Op dat moment komt, nietsvermoedend, Wim de trap op. En ziet hem daar liggen. Ze weet nog wat hij zei. “Tjemig Arthur, wat heb je gedaan?” Samen keren ze hem om en beginnen ze met reanimeren. De stem van 112 zegt: “Ze rijden nu de straat in.” Carla rent naar buiten, zoals ze geleerd heeft op ehbo‑cursus. De buurvrouw heeft de sirenes ook gehoord. “Wat is er gebeurd?” Carla vertelt het en op het moment dat de ambulance stopt, stort ze letterlijk in.

De hulpverleners nemen het over van Wim. Ze weet het niet precies, maar ze zijn nog wel een halfuur, drie kwartier bezig geweest. Dan komen ze naar beneden. Het is ze niet gelukt.

Informeren

Ze denkt: hij moet het meteen nadat ik weg ben gereden gedaan hebben. Het touw moet er al gehangen hebben, maar ze heeft het niet gezien. Ze heeft er ook niet bij nagedacht. Zeker niet bij Arthur. Ze moet mensen informeren. Haar vriendin Heleen als eerste. De politie belooft haar schoonmoeder en haar zwager in te lichten. Haar ouders worden geïnformeerd door politie en een ambulancebroeder. Rian en Mark zitten nog steeds bij Marjan en haar twee kinderen op de bank. Ze hebben de sirenes gehoord, weten dat er iets met papa is. Wat precies, dat weet Marjan inmiddels, omdat de dochter van de buurvrouw heeft aangebeld. Nu zit ze met vier kinderen die niet weten wat er gebeurd is. Zij weet het wel.

Ze willen zo’n hoes om Arthur heen doen, maar Carla wil hem nog zien. Ze zeggen dat ze het niet moet doen, dat hij er niet goed uitziet. Maar ze wil het toch en gaat met Heleen naar boven. Ze halen de deken van zijn gezicht. Ze is blij dat ze het toch gedaan heeft.

Heel boos

Dan wordt Arthur ingeritst. Zijn moeder komt binnen op het moment dat ze hem de trap af dragen. Ze wil haar zoon nog zien. Maar dat mag niet meer.
Carla beseft dan: verrek, de kinderen zitten nog bij Marjan.

De huisarts zegt dat ze de waarheid moet vertellen. Om halfelf staan Mark en Rian in de keuken, waar een grote stoel naar binnen is geschoven. Zo’n ouderwetse fauteuil, de favoriete stoel van Arthur. Ze neemt haar kinderen op schoot. Mark is half in slaap, maar Rian weet dat er iets mis is. Carla zegt, ongeveer: “Papa heeft ervoor gekozen om dood te gaan.” Ze kijkt Rian aan. “Hoor je wat ik zeg? “Mark wordt wakker en dan vertelt Rian het hem. Hij huilt even en valt opnieuw in slaap. Carla’s vader brengt hem naar bed. Rian wil nergens heen, niet naar boven, niet naar bed. Pas als haar nichtje komt en met haar in het bed van Carla en Arthur kruipt, wil ze slapen.

Man o Man

Dit is Carla’s verhaal. Ze wil objectief zijn, maar ze heeft het natuurlijk ingekleurd. Ze mist Arthur. Haar maatje, steun en toeverlaat, het samenzijn. Ondanks alle shitzooi was het wel haar vent. Ze is ook boos, heel boos. Ze voelt zich in de steek gelaten. Als ze aan hem denkt, denkt ze: godverdorie, wat heb je me toch in de shitzooi laten zitten. Het is niet te verkroppen.

In het briefje gaf hij haar het allergrootste compliment: jij bent sterk, jij redt het. Al die jaren heeft ze gewacht op die erkenning. En wanneer krijgt ze die? Op de dag van zijn dood. Op de dag dat hij van zijn voetstuk is gevallen. Ze zegt: “Het heeft me ook veel vrijheid gegeven. Zo sterk als ik nu ben, zo ben ik nooit geweest. Maar ik had het zo graag samen met hem willen doen.”

De komende weken plaatsen we op LINDA.nl interviews met jonge weduwes wier man volkomen onverwacht uit het leven stapte. Deze interviews zijn afkomstig uit het boek ‘Man o Man’ (uitgeverij Nijgh en van Ditmar), dat Nathan Vos schreef. LINDA. sprak hem voorafgaand aan deze serie. De broer van journalist Nathan Vos maakte acht jaar geleden een einde aan zijn leven. Sindsdien heeft hij een missie: het aantal zelfdodingen onder mannen tussen de 35 en de 65 jaar naar beneden krijgen.

Tekst: Nathan Vos

Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).

Zó ga je met iemand het gesprek aan over zelfdoding: 'Wees direct'Lees ook