Om een behandeling vergoed te krijgen, moet Wendy foto’s van haar ‘mislukte’ borsten naar haar zorgverzekeraar Menzis sturen. ‘Hoe vernederend en onnodig traumatiserend is dit?’
“Op zoveel niveaus is dit zo fout”, aldus Wendy.
Borstamputatie
Wendy (51) verwerkt de laatste vijf jaar de ene na de andere tegenslag. Eerst krijgt ze borstkanker en laat ze haar borst amputeren. Een traumatische ervaring, vertelt ze. Daarna krijgt ze een implantaat, maar die operatie gaat mis. “Het ziet er niet uit.” Ze wil nu niet eens meer naar haar spiegelbeeld kijken.
Naaktfoto’s
Een plastisch chirurg vindt een hersteloperatie nodig. Wendy’s zorgverzekeraar Menzis zal een ‘DIEP-lap’-operatie met eigen weefsel uit de buik vergoeden. Maar, zegt Wendy: “Ik kreeg twijfels, de borstamputatie ging met zoveel pijn gepaard en ik wilde eigenlijk niet nog een keer zo’n ingrijpende operatie.”
Ze wil liever lipofilling (borst vullen met vet uit eigen buik of benen, red.). Minder belastend dan een DIEP-lap. Maar zo’n ‘verfraaiende’ ingreep vergoedt een zorgverzekeraar niet zomaar, zo ontdekt ze.
“Ik moest eerst foto’s via mail of post versturen van mijn beide borsten”, zegt Wendy. “Naar de afdeling ‘machtiging’. Deze medewerkers zouden dan dus naaktfoto’s van mij te zien krijgen, met mijn naam erbij. Dat vond ik onacceptabel.”
‘Vernederend’
“Op zoveel niveaus is dit zo fout”, vindt Wendy. “Hoe vaak hoor je niet dat je absoluut geen naaktfoto’s van jezelf moet opsturen, zeker niet via een onbeveiligde verbinding en zeker niet met je naam erbij? En hoe vernederend en onnodig traumatiserend is dit? Ik schrik me elke ochtend een ongeluk als ik in de spiegel kijk en dan zou ik daar een foto van moeten maken en die opsturen naar mijn zorgverzekeraar? Ik durf mezelf nauwelijks aan mijn man te laten zien.”
“Een zorgverzekeraar zou het oordeel van de arts gewoon moeten vertrouwen. Ik ga niet voor mijn plezier voor de derde keer onder het mes en mijn arts had ook liever gezien dat het in één keer goed was gedaan door haar collega.”
Wendy tekent protest aan bij Menzis. “Het enige wat ze me konden aanbieden, is dat ik langs kan komen bij hun ‘geneeskundig adviseur’ om daar mijn borsten te laten zien. Voor die eer heb ik bedankt.”
Reactie Menzis
“Dat verzekerden zelf foto’s moeten maken en aanleveren vinden wij een onwenselijke ontwikkeling”, zegt Menzis in een reactie. “Niet in de laatste plaats omdat wij ons realiseren dat het moeten verstrekken van foto’s door de verzekerde zelf confronterend kan zijn.”
Menzis ziet een “langzame toename” dat verzekerden wordt gevraagd foto’s van hun lichaam te versturen. Het komt enkele keren per maand voor.
Het gaat om plastische chirurgische ingrepen die aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen. Of ze vergoed worden staat in de Zorgverzekeringswet en zorgverzekeraars zijn wettelijk verplicht om te controleren of aan die voorwaarden wordt voldaan. “Foto’s zijn een essentieel onderdeel van de beoordeling van de aanvraag tot vergoeding bij plastisch-chirurgische ingrepen”, aldus Menzis.
Uitzondering
Je krijgt als verzekerde normaal gesproken niet zelf een verzoek foto’s van een lichaamsdeel te sturen. De verzekeraar en zorgaanbieder regelen zaken onderling via een beveiligde verbinding. En een medisch fotograaf maakt normaal de foto’s. Maar niet altijd.
Volgens Menzis ontbreken foto’s steeds vaker. “Zorgaanbieders geven bijvoorbeeld aan dat er geen medisch fotograaf beschikbaar is binnen de instelling. Maar ook gebeurt het dat de AVG (privacywet, red.) als reden wordt genoemd dat foto’s niet kunnen worden gedeeld.”
Wendy reageert hierop: “In mijn geval heeft de plastisch chirurg foto’s gemaakt met een knullig klein cameraatje in de spreekkamer. Toen ik thuiskwam en erover nadacht, realiseerde ik me dat ik helemaal niet wilde dat dit soort foto’s van mij bij een zorgverzekeraar terechtkwamen, met mijn naam erbij. Ik heb haar toen gevraagd ze niet op te sturen en alle foto’s te deleten. Vervolgens ontving ik een brief van Menzis met het verzoek zelf foto’s te maken en op te sturen.”
Toestemmingsverklaring
De zorgverzekeraar benadrukt dat BIG-geregistreerde artsen (met beroepsgeheim) de aanvragen beoordelen. Zij doen dat binnen een afgeschermde omgeving. Ze kunnen in geval van een misstap tuchtrechtelijk worden vervolgd.
Menzis laat – naar aanleiding van dit artikel – weten de afspraken met zorgaanbieders opnieuw onder de aandacht te gaan brengen. De verzekeraar onderzoekt “de mogelijkheden om afspraken hierover vast te leggen in de contracten met zorgaanbieders. Daarbij kijken we ook naar de mogelijkheid om een toestemmingsverklaring van de patiënt/ verzekerde op te nemen in het aanvraagproces.”
Rondzwerven
Voor Wendy gaat dat niet ver genoeg: “Het gaat mij erom dat dit soort foto’s van mij gemaakt moesten worden om een mislukte borstreconstructie te herstellen. Het oordeel van één arts – de mijne – zou genoeg moeten zijn, zonder dat er foto’s van mijn borsten, gemaakt door wie dan ook, gaan rondzwerven.”
Lees ook
Door Linda’s Kankerverhaal lieten Sophie en Jorien zich checken: ‘Het is dikke vette pech-kanker’
OPROEP
Loop jij ook ergens tegenaan? Mail in het kort je verhaal samen met je naam, leeftijd en telefoonnummer (en eventueel foto’s) naar madelijne.daub@linda.nl.
REACTIES
Vereniging plastisch chirurgen
De NVPC beschouwt pre- en postoperatieve foto’s onderdeel van het medisch dossier. Plastisch chirurgen zijn wettelijk verplicht vertrouwelijk met medische gegevens om te gaan. In een aantal gevallen zijn foto’s voor de beoordeling door een zorgverzekeraar noodzakelijk, om voor een vergoeding in aanmerking te komen. Het is wettelijk toegestaan om in dat geval, met toestemming van de patiënt, een foto met medische informatie te versturen via de beveiligde omgeving Vecozo. De patiënt is uiteraard wel vrij om zelf onderdelen uit het dossier aan de verzekeraar te doen toekomen.
Zorgverzekeraars Nederland
“We begrijpen heel goed dat verzekerden niet graag dit soort foto’s maken en versturen. We vragen daarom artsen dit zoveel mogelijk in de veilige omgeving van het ziekenhuis te organiseren, met behulp van een medisch fotograaf. We blijven daarbij aandacht vragen en hebben voor de gevoeligheden bij het maken en versturen van de foto’s.”
Advocaat Monique Schreurs
Zorgverzekeraars kunnen bepalen dat verzekerden in sommige gevallen toestemming moeten vragen voor het uitvoeren van bepaalde behandelingen. De zorgverzekeraar moet voorafgaand aan de behandeling kunnen beoordelen of de verzekeraar behoefte heeft aan een bepaalde vorm van zorg. Het gaat dan vaak om behandelingen die betrekking hebben op plastische chirurgie of tandheelkundige zorg. Eén van de manieren om te beoordelen of een bepaalde behandeling noodzakelijk is, is door het opvragen van foto’s bij de verzekerde. Hoe vaak dit in de praktijk voorkomt, kunnen wij niet inschatten. Wel schijnt het ‘machtigingsvereiste’ door zorgverzekeraars steeds vaker te worden toegepast. […]Enfin, als de bijzondere persoonsgegevens eenmaal zijn verstrekt aan de zorgverzekeraar, geldt dat de medische gegevens slechts mogen worden verwerkt door een verzekeringsarts of medisch specialist binnen de zorgverzekeraar. Deze personen hebben een BIG-registratie en zijn tot geheimhouding van de medische gegevens verplicht. Ook de voor een verzekeringsarts of medisch specialist werkzame personen hebben over het algemeen een (afgeleide) geheimhoudingsplicht.
Uiteraard geldt voor de zorgverzekeraar ook het algemene vereiste dat deze voldoende technische en organisatorische maatregelen moet nemen om ervoor te zorgen dat de medische gegevens voldoende zijn beveiligd en niet kunnen worden ingezien door onbevoegde personen.
Stichting Klachten & Geschillen Zorgverzekeringen
“Bij behandelingen van plastisch chirurgische aard – waaronder dus ook deze behandeling – gelden strikte voorwaarden. Dit kan betekenen dat de behandelend arts een behandeling aangewezen vindt, maar dat toch geen aanspraak op vergoeding kan worden gemaakt. Verzekeringsindicaties waaraan in dit verband valt te denken zijn ‘aantoonbare lichamelijke functiestoornissen’ en ‘verminking’. Deze begrippen hebben in verzekeringstechnische termen niet de zelfde betekenis als in het spraakgebruik. Zo heeft de wetgever bijvoorbeeld bepaald dat voor een buikwandcorrectie de overhangende buikhuid een kwart van de lengteas van het bovenbeen moet bedekken. Het mag duidelijk zijn dat patiënten en artsen al eerder een noodzaak tot behandeling zullen zien. Het is aan de zorgverzekeraar te toetsen aan het wettelijke criterium.|
