Verkiezingsdag wordt ook wel het feest van de democratie genoemd, want woensdag hebben we het (voor)recht om te stemmen. En zo doe je dat.
LINDA.nl zet alle feiten over stemmen, tellen en uitslagen voor je op een rij.
Stemmen doe je zo: dit moet je weten over de (laatste) verkiezingsdag
Waar kan ik stemmen?
In heel Nederland zijn 9200 stembureaus geopend. Uiterlijk vier dagen voor de verkiezingen heb je de locaties in jouw gemeente door de brievenbus gekregen. Overzicht kwijt? Kijk dan hier. LINDA.nl schreef eerder vandaag al over de meest bijzondere stemlocaties van het land.
Wanneer kan ik stemmen?
De stemlokalen zijn – net als andere jaren – tot 21:00 uur geopend. Dit betekent dat je kunt stemmen zo lang je vóór 21:00 uur in de rij staat. Daarom geldt een uitzondering op de avondklok. Kom je onderweg naar huis een politieagent tegen, dan hoef je alleen te zeggen dat je bent wezen stemmen.
Ik wil per brief stemmen. Kan dat nog?
70-Plussers mogen dit jaar per post stemmen. Woensdag is te laat om je briefstem op de gewone post te doen, maar je kunt wel bij een speciaal uitgiftepunt terecht. Die plekken per gemeente kun je hier vinden. Alleen de briefstemmen die voor 21:00 uur binnen zijn, worden meegeteld.
Lees ook
‘Bonje’ met de buren: deze straatgenoten (of koppels) stemmen niet op dezelfde partij
Wat moet ik meenemen naar het stemlokaal?
Om te stemmen heb je een stempas en een identiteitsbewijs – paspoort, rijbewijs of Nederlandse identiteitskaart – nodig. Dit identiteitsbewijs mag maximaal vijf jaar verlopen zijn. Vergeet ook je mondkapje niet.
Is je identiteitsbewijs gestolen of kwijt? Ga naar je gemeente en vraag een verklaring van vermissing op. Met deze verklaring op zak en een document met naam en foto – zoals een persoonlijke OV-chipkaart – kun je toch stemmen.
Wat zijn de coronamaatregelen in het stembureau?
Alle stemlokalen zijn zo ingericht dat kiezers en vrijwilligers 1,5 meter afstand kunnen houden. Een extra stembureaulid houdt in de gaten of het niet te druk wordt. Ook zijn er looproutes, draagt iedereen een mondkapje en krijg je het verzoek om je handen te desinfecteren. In sommige gemeenten – helaas niet overal – mag je het beroemde rode potlood mee naar huis nemen.
Moet ik een gezondheidscheck doen?
In de envelop van je stempas vind je ook een gezondheidscheck. Alleen als je al deze vragen met ‘nee’ kunt beantwoorden, kun je naar het stembureau. Zit er toch een ‘ja’ tussen? Machtig dan een ander om je stem uit te brengen.
Lees ook
Stemmen in verkeerde envelop tellen toch mee, procedure briefstemmen aangepast
Ik wil of kan zelf niet stemmen. Hoe kan ik iemand machtigen?
Op de achterkant van je stempas zit een volmachtbewijs. Zet zelf je handtekening, en laat dit verder invullen door de persoon die je machtigt. Geef de gemachtigde (een kopie van) je identiteitsbewijs mee naar het stembureau. Iedere stemgerechtigde mag maximaal voor drie andere kiezers stemmen.
Ik wil stemmen in een andere gemeente. Kan dat?
Dat kan alleen als je voor vrijdag 12 maart 17:00 uur mondeling of schriftelijk een stempas hebt aangevraagd bij de gemeente waar je wilde stemmen.
Ik ben mijn stempas kwijt. Wat nu?
Ook dan had je voor vrijdag 17:00 uur een nieuwe pas moeten aanvragen.
Ik zweef nog steeds tussen de partijen. Wat moet ik doen?
De tijd dringt, maar gelukkig zijn er voldoende mogelijkheden om je te helpen bij je keuze. Probeer bijvoorbeeld een stemhulp. Wil je graag op een vrouw stemmen? Kijk dan hier hoe je dat het beste kunt doen.
Hoe worden die stemmen eigenlijk geteld?
Waar het tellen in andere jaren altijd pas na 21:00 uur begint, worden de stemmen van 15 en 16 maart al vanaf 07:30 uur geteld. De stemmen van woensdag komen wel pas vanaf 21:00 uur aan de beurt. Wil je precies weten hoe dit proces gaat? NOS maakte er een heldere explainervideo over.
De tekst gaat onder de video verder.
Wanneer kan ik de uitslag verwachten?
Ipsos komt om om 21:00 uur met de eerste exitpoll. Voor de prognose hebben onderzoekers kiezers tijdens de eerste, tweede en derde stemdag bij stembureaus gevraagd op wie zij hebben gestemd. Ook de stemmen per post zijn hierin meegenomen met een peiling onder vijfduizend mensen. Een uur later volgt de tweede exitpoll, waarin ook het laatste halfuur is meegenomen.
Ipsos waarschuwt dat de prognose dit jaar mogelijk minder nauwkeurig is door het poststemmen. Ze houden daarom een foutmarge van twee in plaats van een zetel per partij aan. Gemeenten maken de officiële uitslagen pas op 22 maart bekend. De Kiesraad publiceert de definitieve uitslag vier dagen later.
Lees ook
Wat onze overgrootmoeders hebben gedaan zodat wij mogen stemmen
