Vrouw heeft handen op haar zwangere buik

Een op vijf vrouwen krijgt depressieve klachten na zwangerschap: 'Gesprek mag vaker worden gevoerd'

09-09-2024 | Maaike Kooijman

Niks roze wolk: een aanzienlijk deel van de vrouwen in Nederland krijgt te maken met mentale klachten tijdens of na hun zwangerschap. Dat blijkt uit de maandag verschenen Monitor Zwangerschap 2023 van het Trimbos-instituut.

“Het is belangrijk dat zorgprofessionals hier aandacht aan besteden”, vertelt hoofdonderzoeker Marlous Tuithof aan LINDA.

Mentale klachten rondom zwangerschap

Voor het onderzoek van het Trimbos-instituut hebben 1212 vrouwen met kinderen jonger dan twee jaar op het consultatiebureau een korte vragenlijst ingevuld over hun mentale gezondheid vóór, tijdens en voornamelijk
na de zwangerschap. Daaruit blijkt dat 1 op de 4 vrouwen na de zwangerschap angstklachten heeft, 1 op de 5 last heeft van depressieve klachten en 1 op de 7 heel veel stress ervaart.

En die mentale klachten kunnen best lang aanhouden. Angst, stress en depressie zijn klachten die niet alleen vlak na de zwangerschap aanwezig zijn, maar vaak juist ook nadat het kind een halfjaar oud is. Zo ervaart 29 procent van de vrouwen met een kind van 7 tot 12 maanden nog angstklachten en heeft 23 procent nog depressieklachten. Dat terwijl een goede mentale gezondheid van de moeder belangrijk is voor een veilige start van het kind.

Thumbnail voor Paulines postnatale depressie: 'Voelde me een onbetaalde oppas, verschrikkelijk'

Paulines postnatale depressie: 'Voelde me een onbetaalde oppas, verschrikkelijk'Lees ook

Niet gezien

De Monitor Zwangerschap is al drie keer eerder uitgevoerd, maar richtte zich toen alleen op het gebruik van middelen als tabak en alcohol. Met de toevoeging van het deelonderzoek over mentale gezondheid is het voor het eerst dat er landelijke cijfers over dit thema zijn. Tuithof: “In de maatschappij is er – gelukkig – steeds meer aandacht voor de mentale gezondheid van vrouwen rondom de zwangerschap. We dachten: gek eigenlijk dat wij hier nog geen cijfers over hebben. Die zijn er nu wel.”

Dat 1 de 5 vrouwen depressieve klachten ervaart, is voor Tuithof geen verrassing. “Op basis van wereldwijde wetenschappelijke literatuur was dit te verwachten.” Dat neemt niet weg dat het om een aanzienlijk deel van de vrouwen gaat – die daar lang niet altijd in gezien worden. “90 procent van de vrouwen verwacht dat een verloskundige of gynaecoloog aandacht besteedt aan hun mentale gezondheid. Minder vrouwen herinneren zich dat dat ook daadwerkelijk gebeurde: slechts 31 procent tijdens de zwangerschap en 25 procent erna.”

Gesprek aangaan

Voor zorgprofessionals is er dus ruimte om het gesprek hierover aan te gaan en dat geldt ook voor de zwangere of moeder zelf. “Vergeet niet: de hulpverleners op een consultatiebureau zijn er voor je baby, maar óók voor jou. Bij mentale klachten die je belemmeren kun je ook altijd bij je huisarts terecht. Die kan je bijvoorbeeld in contact brengen met de POH-GGZ (de praktijkondersteuner huisarts – geestelijke gezondheidszorg, red.).”

De onderzoeker adviseert vrouwen tot slot om er (ook) over te praten met hun omgeving. “Want het is niet nodig dat je hier alleen mee worstelt.”