Psychotische aandoeningen

Het onderzoek werd in april gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The British Journal of Psychiatry, meldde Trouw maandag. De onderzoekers hebben elf jaar lang 2327 patiënten met langdurige psychotische aandoeningen gevolgd op het gebied van symptomatisch, persoonlijk en maatschappelijk herstel. Zo’n veertig procent is na een kortere of lange periode op bijna alle vlakken hersteld. Op geluk scoren ze gemiddeld een 7.

Een baanbrekende conclusie, aangezien de toekomst van patiënten die lijden aan aandoeningen zoals schizofrenie of psychoses vaak somber ingezien wordt. Niet alleen door de maatschappij; ook in de GGZ gaat een deel van de professionals ervan uit dat voor deze mensen ‘het normale leven’ ophoudt.

Lees ook
Lady Gaga open over psychose: ‘Het was afschuwelijk‘

Volgens Hubner toont dit onderzoek aan wat ze zelf heeft ervaren. In de GGZ is een tweedeling tussen hulpverleners die vooral vanuit de ziekte of meer vanuit de mens redeneren, zegt ze. “Traditioneel worden hulpverleners opgeleid vanuit het ziektemodel. Dat maakt pessimistisch, omdat je focust op wat iemand niet kan. Maar sommigen hebben meer oog voor de mens achter de ziekte, en zeggen tegen patiënten: probeer het maar, en kijk hoe ver je komt.”

Anita Hubner

Zelf studeerde Hubner al twee jaar psychologie in Amsterdam toen ze in 1995 een psychose kreeg, vertelt ze. “Eigenlijk ging het heel goed met mijn studie, en had ik een leuk sociaal leven. Maar toen ik 21 was, kwamen er een aantal onverwerkte zaken bij elkaar, en dat heeft uiteindelijk geleid tot een psychose.”

Hubner komt terecht in een kliniek voor jongeren die hun eerste psychose hebben gehad. “De boodschap was destijds voor iedereen hetzelfde: na een psychose komt het niet meer goed”, vertelt ze. “Studeren en betaald werken kon je vanaf nu maar beter vergeten.” Het advies luidde: vraag een Wajong-uitkering aan en ga in psychiatrische woonvoorziening wonen.

Lees ook
Psychiater Neeltje Batelaan over (het taboe op) angststoornissen en de gevolgen ervan

“Dat was echt een klap”, zegt ze. “Ik was 21, en ik wilde een baan, een huis en een partner. Ik dacht echt even dat dit niet meer kon.” In de kliniek moest ze kleuren, schilderen en kleien. “Maar ik dacht: wat heb ik aan een asbak? Ik wil gewoon weer studeren.” Ze pakte haar studieboeken en las heel korte stukjes om zichzelf te trainen. “De ergotherapeuten kwamen dan naar me toe en zeiden: dat moet je niet doen hoor. Kom maar gezellig kleien.”

Stigma

Hubner zette toch door, en wist in 1999 af te studeren als psycholoog. “Het was zo fijn geweest als iemand daar al had gezegd: herstel is mogelijk, al is het zwaar en gaat het langzaam.” Later kreeg ze een hulpverlener die haar wel behandelde als een jonge student, en ook de universiteit dacht met haar mee. Begeleiding die ze iedereen gunt. “Hun positieve insteek zorgde ervoor dat er veel meer mogelijk was, en dat ik er ook zelf weer echt in geloofde.”

Ook de maatschappelijke acceptatie van psychische problemen heeft nog een lange weg te gaan, zegt Hubner. Toen ze terugkeerde op de universiteit liepen mensen letterlijk van haar weg. “Alsof je een soort melaatse bent. Toen ervoer ik voor het eerst écht het stigma.” En dat is volgens Hubner eigenlijk erger dan de aandoening. “Daardoor vinden mensen geen werk of geen relatie. Want wat durf je anderen dan nog wel over jezelf te vertellen?

Lees ook
Simones dochter Jente (21) is depressief en wacht al maanden op hulp: ‘Een ware nachtmerrie’

Niet afgeschreven

Hubner hoopt dat de berichtgeving over dit onderzoek kan bijdragen aan een positiever beeld van psychotische klachten. “Er is gewoon een groot gedeelte dat goed herstelt. Al kun je misschien geen 40 uur meer werken, dan kun je misschien wel een baan vinden van 24 uur per week. Na een psychose ben je echt niet volledig afgeschreven, zoals men vroeger dacht.”

Het zelfhulpboek van Hubner heet Vertel ik het wel of vertel ik het niet? Omgaan met het stigma op psychische aandoeningen.