Maakt geld gelukkig? Die vraag legt LINDA. voor aan gelukspsycholoog Josje Smeets en jackpotwinnaar Tamara Straatman.
Beiden zijn het erover eens: een zak geld is niet vanzelfsprekend de sleutel naar ultiem geluk.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.-dossier over geld. Meer weten?
Het is oudejaarsdag 2017 als Tamara’s vader vijf minuten voor sluitingstijd de boekhandel inloopt om staatsloten voor het gezin te kopen. Het kopen van loten was een jaarlijkse traditie van haar moeder, die eerder dat jaar plotseling overleed. De rouw om haar moeder bracht voor Tamara een ongewone oud en nieuw met zich mee. Maar dat het zo’n bijzondere wending zou krijgen, had ze nooit verwacht.
Vlak na middernacht belt Tamara met haar vader om hem een gelukkig nieuwjaar te wensen. “Je bent miljonair”, zegt hij met dubbele tong. Tamara gelooft hem niet. “Ons pap is alcoholist en was duidelijk dronken op dat moment. Ik dacht dat hij een grapje maakte”, vertelt ze.
Even later zit ze op de wc als ze wordt gebeld door haar broer. Met haar panty op de enkels neemt ze op. “Het is écht waar. Je bent multimiljonair”, roept hij huilend door de telefoon. Ineens beseft Tamara dat haar vader niet loog. Maar reden tot vreugde voelt ze niet: “Ik hoef dat geld niet. Ik wil ons mam terug.”
Veel vrouwen zijn (nog) niet financieel zelfredzaam, maar zo 'fixen' we dat
Volgens gelukspsycholoog Josje Smeets is er veel onderzoek gedaan naar het geluk dat geld oplevert. “Geld maakt gelukkig totdat je twee keer modaal verdient. Daarna niet meer.” Volgens Josje heeft dat verschillende redenen. “Op het moment dat je een modaal salaris verdient kun je misschien net de energierekening betalen, maar alle extraatjes zitten er in deze moeilijke tijden niet in. Als je iets meer verdient, kun je eens op luxe vakantie of een elektrische bakfiets kopen. En als je nóg meer geld verdient, dan verandert die bakfiets misschien in een auto, maar dat zorgt er niet voor dat de kwaliteit van je leven beter wordt.”
Kan té veel geld, bijvoorbeeld als jackpotwinnaar, juist ongelukkig maken? Volgens Josje is dat alleen vastgesteld bij multimiljonairs vanaf tien miljoen. “Dat soort mensen wordt bedreigd en ze maken zich zorgen om hun veiligheid. Of ze voelen een enorme druk om iets zinvols met hun geld te doen, omdat ze toch zoveel hebben.”
Nieuwjaarsdag begint voor Tamara zonder zware kater: ze is ineens multimiljonair. Wat nu? Ze besluit een sabbatical van zeven maanden in te lassen om mooie reizen met familie en goede vrienden te maken. Van de Caraïben en Indonesië tot Australië en Disneyland: overal neemt ze de mensen om zich heen mee naartoe. “Daarna kocht ik een prachtige villa met een grote tuin waar ik schapen, kippen, geiten en een hond houd.” En eindelijk heeft ze middelen genoeg om aan haar droom te beginnen: ze gaat fulltime aan het werk als coach en start een investeringsplatform voor duurzame ondernemingen.
Tatiana begeleidt nieuwe miljonairs: 'Een loterij winnen is overweldigend'
Maar het winnen van de jackpot breng volgens Tamara ook nadelen met zich mee. “Er gaat een hele nieuwe wereld voor je open. Alle grootbanken willen je als klant binnenhalen, maar zelf heb je nog maar weinig kennis”, zegt ze. “Ik heb veel geïnvesteerd in opleidingen en trainingen in vermogensopbouw, zodat ik betere keuzes kon maken.”
Daarnaast vond ze het vervelend hoe sommige mensen om haar heen reageerden. “Die zagen mij ineens als een financiële instelling in plaats van een mens met emoties en gevoelens. Toen ik met een vriendin het verdriet over mijn moeder deelde, zei ze dat ik geen reden had om verdrietig te zijn omdat ik tenminste geld had.”
Als ze financiële verzoeken van mensen weigert, kunnen ze dat maar slecht accepteren. “Je oprechtheid in een relatie of hoeveel je van iemand houdt, is niet in geld uit te drukken, maar dat werd mij wel verweten als ik weigerde. Ik wilde graag dingen delen, maar het was vervelend dat mensen bepaalde verwachtingen kregen, wat spanningen binnen de relatie gaf.”
“Het was een grote rollercoaster”, blikt Tamara terug op deze periode. “Geld maakt op zich niet gelukkig, al is het fijn dat je mogelijkheden tot mooie reizen en een huis hebt. Maar als je vanbinnen leegte voelt, dan maakt een zak geld ook niet uit.” Tamara heeft naar eigen zeggen op jonge leeftijd al ontdekt dat het draait om innerlijk geluk. Ze heeft haar jeugd als traumatisch ervaren en veel aan persoonlijke ontwikkeling gedaan om zichzelf gelukkig te kunnen voelen. “Nu heb ik het beste van twee werelden”, lacht ze.
Een jackpot winnen om je gelukkig te voelen hoeft dus niet. Volgens de gelukspsycholoog gaat het vooral om psychologische veiligheid en zekerheid. “Je moet aan je basisvoorwaarden kunnen voldoen: dus genoeg te eten, een dak boven je hoofd en ruimte om de verzekeringen te betalen”, vertelt Josje.
“Mensen hebben de neiging altijd meer te willen, maar probeer die basis zo beperkt mogelijk te houden zodat je ruimte overhoudt.” Als voorbeeld noemt zij het inruilen van een huis voor een kleiner appartement met een lagere huur, waardoor je misschien tóch een weekendje naar de Veluwe kan en een spaarpotje achter de hand hebt voor een wasmachine die kapot gaat. “Mensen hebben de neiging boven hun stand te gaan leven, maar het ervaren van vrijheid en ontspanning: daar gaat het om.”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.-dossier over geld. Meer weten?
Dit is de manier om salarisverhoging te vragen aan je werkgever
